Wikingowie byli obecni w Ameryce 1000 lat temu

Obecność Skandynawów w Ameryce już we wczesnym średniowieczu jest poświadczona w źródłach pisanych, a od kilkudziesięciu lat także archeologicznych. Dotychczas nie było jednak jasne, kiedy dokładnie przybysze z Europy mieli się tam pojawić. Nowe ustalenia dotyczące chronologii wskazują, że miało to miejsce nie później niż w 1021 roku.

Część mediów poinformowała, że wikingowie dotarli do Ameryki równo 1000 lat temu. Jest to informacja prawdziwa, ale należy pamiętać, że nie byli to pierwsi Skandynawowie, którzy dopłynęli na teren dzisiejszej Kanady. W świetle źródeł pisanych, nowe badania informują raczej o pierwszych osadnikach, a nie zamorskich „odkrywcach”. Jest to istotne, gdyż pierwszym znanym Europejczykiem, który dotarł do Ameryki Północnej był prawdopodobnie Bjarni Herjólfsson, który nie był jednak szczególnie zainteresowany zejściem na ląd i zbadaniem nowych terenów. Dopiero po nim do Ameryki (Winlandii) wypłynęli pierwsi skandynawscy osadnicy i to z nimi należy łączyć nowe ustalenia chronologiczne.

Cztery kawałki drewna

Na potrzeby datowania radiowęglowego wykorzystano cztery fragmenty trzech różnych drzew, które zostały ścięte przez skandynawskich przybyszów do budowy osady na terenie dzisiejszej Kanady (Nowa Fundlandii). Stanowisko znane jest od lat 60. ubiegłego wieku, jednak dotychczas nigdy nie udało się precyzyjnie określić jego chronologii. Wyniki wcześniejszych badań, również opartych o analizy izotopów węgla, określały czas powstania osady dość szeroko na lata 990-1050.

Nowe dane opublikował w Nature międzynarodowy zespół badaczy pod kierownictwem dr. Michaela Dee z Uniwersytetu w Groningen. Naukowcy wykonali 127 pomiarów, które pozwoliły precyzyjnie określić datę osiedlenia się Skandynawów w Zatoce Meduz. Według ustaleń badaczy, drzewa zostały ścięte w 1021 roku, co nie tylko precyzyjnie określa czas aktywności skandynawskich przybyszów w Ameryce Północnej, ale jest także najwcześniejszym świadectwem obecności Europejczyków na tym kontynencie. Przesłanką wskazującą na to, że to Skandynawowie ścięli drzewa, są zachowane na nich ślady wykorzystania narzędzi metalowych. Miejscowa ludność posługiwała się wówczas narzędziami krzemiennymi.

Badacze przyznają, że wyniki badań są w pewnym stopniu zaskoczeniem. Michael Dee, cytowany przez Smithsonian Magazine stwierdził:

Wydaje mi się, że większość ekspertów, którzy opierali swoją wiedzę na sagach, spodziewała się, że wyniki wskażą lata 990-1000.

Na łamach tego samego czasopisma wyniki skomentował także John Steinberg, który wytłumaczył, dlaczego daty późniejsze można uznać za niespodziankę.

Jeśli wikingowie opuścili Grenlandię około 1000 roku, jak wskazują sagi, L’Anse aux Meadows było przynajmniej sezonowo zamieszkiwane przez około 20 lat, a nie trzy lata jak przyjmowano dotychczas. Mogło być też tak, że osada była zamieszkiwana tylko przez trzy lata, ale założona została 15 lat później niż sądziliśmy.

W okresie wikińskim Skandynawowie dotarli do różnych części świata, w tym m.in. na tereny południowej i wschodniej Europy oraz północnej Afryki, choć największe emocje wywołują ich transatlantyckie wojaże. Nowe, precyzyjne datowanie jest kolejnym elementem, wyjaśniającym szczegóły najdalszej wikińskiej ekspansji w kierunku zachodnim.

Źródła:

• Handwerk B., New Dating Method Shows Vikings Occupied Newfoundland in 1021 C.E., [w:] www.smithsonianmag.com.
• Kuitems, M., Wallace, B.L., Lindsay, C. et al., Evidence for European presence in the Americas in AD 1021. „Nature”, 2021.
• New research shows the Vikings were in Newfoundland exactly 1,000 years ago, [w:] www.cbc.ca.
• Wikingowie pojawili się w Ameryce Północnej dokładnie tysiąc lat temu!, [w:] www.polskieradio.pl.

Polecamy e-book Michała Beczka – „Wikingowie na Rusi”

Książka dostępna również jako audiobook!