W Poganowie odkryto kamienną „babę”
Badania pod kierownictwem Mariusza Wyczółkowskiego prowadzili archeolodzy z Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie, a wspomagali ich studenci z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
– Jest to pierwsze tego typu znalezisko na całym południowo-wschodnim pobrzeżu Bałtyku. Conprawda z terenu ziem zamieszkiwanych do czasu podboju krzyżackiego przez plemiona Prusów znanych było do tej pory 21 „bab”, lecz nieznany był kontekst archeologiczny miejsca ich znalezienia. Większość z nich znana była już w XIX wieku. Posąg odkryty w Poganowie stanowił jeden z elementów kamiennego kręgu, wewnątrz którego usypany był niewielki kopiec – informuje dyrektor Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego Izabela Mellin-Wyczółkowska.
Poza tym na powierzchni wykopu, wokół kopca, znaleziono ponad 300 fragmentów kości zwierzęcych. W pobliżu znajdowało się także prostokątne palenisko złożone z dwóch warstw kamieni wylepionych z wierzchu gliną.
– To rewelacyjne odkrycie potwierdza kultowy charakter badanego od 2005 r. stanowiska. Jest to zatem pierwszy znany i badany archeologicznie kompleks osadniczy z wydzielonym miejscem zorganizowanego kultu z terenu ziem bałtyjskich. Stanowiska kultowe znane są z badań ziem zamieszkiwanych we wczesnym średniowieczu przez Słowian i ludność Skandynawii, jednak na terenach wokół południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku nie były dotychczas znane – tłumaczy Izabela Mellin-Wyczółkowska.
W latach 2005-2006 odkryto na tym terenie już zagłębione w ziemi palenisko i sąsiadujący z nim kopiec usypany z luźnych kamieni.
– Wokół nich, na przestrzeni ponad 1 ara występowały zazwyczaj w skupiskach kości zwierzęce. Znaleziono tam także żelazne obręcze drewnianego klepkowego wiaderka i przęśliki. Według wstępnych analiz ponad 70 proc. z kilku tysięcy fragmentów kości stanowią szczątki koni, które we wczesnym średniowieczu traktowane były jako zwierzęta szczególnie poświęcone bóstwom. Spotyka się także kości jelenia i znacznie rzadziej krowy – opowiada Mellin-Wyczółkowska. - Warstwy spalenizny i węgli drzewnych znalezione na stokach grodziska i w nasypie, na którym prawdopodobnie stała wieża mogą świadczyć o gwałtownym końcu funkcjonowania całego kompleksu osadniczego – zaznacza dyrektor. Przypuszcza się, że funkcjonowanie miejsca kultu przypada na X-XI w. do początku XII.
Dotychczasowe odkrycia nieznanych w literaturze przejawów kultu w Poganowie na nowo otwierają dyskusję nad wpływem zwyczajów tureckich ludów stepowych na wczesnośredniowiecznych ziemiach pruskich. Zwolennicy teorii „stepowego” pochodzenia „bab pruskich” otrzymali do ręki silny argument.
Kamienny posąg przewieziono do kętrzyńskiego muzeum. Po wstępnych zabiegach konserwatorskich zostanie uroczyście zaprezentowany publiczności w drugiej połowie września.
źródło: PAP
