Ustanowiono dwa nowe pomniki historii

Pomnik historii stanowi jedną z pięciu form ochrony zabytków. Miano to mogą otrzymać zabytki nieruchome posiadające szczególne znaczenie dla kultury. To jednak nie wszystko. Taki obiekt powinien mieć znaczenie ponadregionalne, charakteryzować się dużymi wartościami historycznymi, naukowymi i artystycznymi, a także powinien być utrwalony w świadomości społecznej i stanowić źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń. Przypomnijmy, że pierwsze pomniki historii ustanowiono w 1994 roku. Od tego czasu lista ta jest sukcesywnie powiększana.

Jak poinformował Narodowy Instytut Dziedzictwa, zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 marca 2024 r, które w życie weszło 20 marca, za pomnik historii uznano następujące obiekty:

• zespół architektoniczno-krajobrazowy Kamieńca Ząbkowickiego – unikatowy w skali Polski komponowany krajobraz doby historyzmu XIX wieku;

•  kościół pw. Trójcy Świętej w podwrocławskiej Żórawinie otoczony ziemnymi fortyfikacjami bastionowymi, będący jednym z najcenniejszych zabytków sztuki i architektury na Śląsku.

Pełna lista obiektów wpisanych do rejestru pomników historii:

• Białystok – zespół kościoła pw. Chrystusa Króla i św. Rocha

• Biskupin – rezerwat archeologiczny

• Bochnia – kopalnia soli

• Bohoniki i Kruszyniany – meczety i mizary

• Bóbrka – najstarsza kopalnia ropy naftowej

• Brzeg – Zamek Piastów Śląskich z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi – nekropolią Piastów

• Chełmno – stare miasto

• Ciechocinek – Zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym

• Czerwińsk nad Wisłą – dawne opactwo Kanoników Regularnych

• Częstochowa – Jasna Góra, zespół klasztoru oo. Paulinów

• Dobrzyca – zespół pałacowo-parkowy

• Duszniki Zdrój – młyn papierniczy

• Frombork – zespół katedralny

• Gdańsk – miasto w zasięgu obwarowań z XVII wieku

• Gdańsk – pole bitwy na Westerplatte

• Gdańsk – Stocznia Gdańska, miejsce narodzin Solidarności

• Gdańsk – Twierdza Wisłoujście

• Gdańsk – Zespół pocystersko-katedralny w Gdańsku Oliwie

• Gdynia – historyczny układ urbanistyczny śródmieścia

• Gliwice – radiostacja

• Gniezno – katedra pw. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha

• Gostyń – Głogówko zespół klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri

• Gościkowo-Paradyż – Pocysterski zespół klasztorny

• Góra Św. Anny – komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy

• Grudziądz – Zespół zabytkowych spichlerzy wraz z panoramą od strony Wisły

• Grunwald – Pole Bitwy

• Jabłeczna – prawosławny klasztor św. Onufrego

• Janów Podlaski – Stadnina koni

• Jawor – kościół ewangelicko-augsburski pw. Ducha Świętego zwany kościołem Pokoju

• Kalwaria Zebrzydowska – krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego

• Kamieniec Ząbkowicki – zespół architektoniczno-krajobrazowy

• Kamień Pomorski – zespół katedralny

• Kanał Augustowski – droga wodna

• Kanał Elbląski

• Katowice – Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego oraz zespół katedralny

• Katowice – osiedle robotnicze Nikiszowiec

• Kazimierz Dolny

• Kielce – Dawny pałac biskupów i katedra

• Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny

• Kołbacz – założenie dawnego klasztoru cystersów

• Koszuty – zespół dworsko-parkowy

• Kotlina Jeleniogórska – pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej

• Kozłówka – zespół pałacowo-parkowy

• Kórnik – zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym – nekropolią właścicieli

• Kraków – dzielnica Nowa Huta

• Kraków – historyczny zespół miasta

• Kraków – Kopiec Kościuszki z otoczeniem

• Kraków – opactwo Cystersów w Mogile

• Krasiczyn – zespół zamkowo-parkowy

• Krzemionki k. Ostrowca Świętokrzyskiego – kopalnie krzemienia z okresu neolitu

• Krzeszów – zespół dawnego opactwa cystersów

• Kwidzyn – zespół katedralno-zamkowy

• Ląd – zespół dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie nad Wartą

• Legnickie Pole – pobenedyktyński zespół klasztorny

• Leżajsk – zespół klasztorny oo. bernardynów

• Lidzbark Warmiński  – zamek biskupów warmińskich

• Lubiń – zespół opactwa benedyktynów

• Lublin – historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny

• Lubostroń – zespół pałacowo-parkowy

• Łańcut – zespół zamkowo-parkowy

• Łęknica – Park Mużakowski, park w stylu krajobrazowym

• Łódź – wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego

• Łowicz – Bazylika Katedralna (dawna Kolegiata Prymasowska) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

• Malbork – zespół zamku krzyżackiego

• Małujowice – kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła

• Nieborów i Arkadia – Zespół pałacowo ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny

• Nowy Wiśnicz – zespół architektoniczno-krajobrazowy

• Nysa – zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy

• Oblęgorek – pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z zabytkowym parkiem i aleją lipową

• Olesno – kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny

• Olsztyn – zamek kapituły warmińskiej

• Opatów – zespół kolegiaty pw. św. Marcina Biskupa

• Orawka – kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela

• Ostrów Lednicki

• Ozimek – żelazny łańcuchowy most wiszący na rzece Mała Panew

• Paczków – zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji

• Pelplin – zespół pocystersko-katedralny

• Płock – Wzgórze Tumskie

• Poznań – historyczny zespół miasta

• Przemyśl – Twierdza Przemyśl

• Przemyśl – zespół staromiejski

• Pszczyna – zespół zamkowo-parkowy

• Puławy – zespół pałacowo-parkowy

• Pułtusk – kolegiata pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie

• Racławice – teren historycznej Bitwy Racławickiej

• Radom – zespół klasztorny Bernardynów

• Radruż – Zespół cerkiewny

• Rogalin – zespół pałacowo-parkowy z obszarem dawnego majątku ziemskiego

• Rydzyna – założenie rezydencjonalno-urbanistyczne

• Rytwiany – pokamedulski zespół klasztorny Pustelnia Złotego Lasu

• Sandomierz – Historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy

• Srebrna Góra – Twierdza Srebrnogórska, nowożytna warownia górska z XVIII wieku

• Staniątki – opactwo św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek

• Stargard – zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta

• Stary Sącz – zespół staromiejski wraz z klasztorem Sióstr Klarysek

• Stoczek Klasztorny – Sanktuarium Matki Pokoju

• Strzegom – kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła

• Strzelno – zespół dawnego klasztoru Norbertanek

• Sulejów – zespół opactwa cystersów

• Sulejówek – Milusin, zespół domu Marszałka Józefa Piłsudskiego

• Supraśl – Klasztor Męski Zwiastowania Najświętszej Marii Panny

• Świdnica – katedra pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika

• Świdnica – zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Świętej Trójcy

• Święta Lipka – sanktuarium pielgrzymkowe

• Święty Krzyż – pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze

• Szalowa – kościół parafialny św. Michała Archanioła

• Tarnowskie Góry – podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni „Czarnego Pstrąga”

• Toruń – Stare i Nowe Miasto

• Trzebnica – zespół dawnego opactwa cysterek

• Tum – zespół archikolegiaty pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego

• Tykocin – historyczny zespół miasta

• Tyniec – zespół opactwa benedyktynów

• Ujazd – ruiny zamku Krzyżtopór

• Wąchock – zespół opactwa cystersów

• Warszawa – gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego

• Warszawa – historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem

• Warszawa – Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya

• Warszawa – zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach

• Wieliczka – kopalnia soli

• Wiślica – zespół kolegiaty pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wraz z reliktami kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja oraz grodzisko

• Włocławek – katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

• Wrocław – zespół historycznego centrum

• Wrocław – Hala Stulecia

• Zabrze – zespół zabytkowych kopalni węgla kamiennego

• Zamość – historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku

• Ziębice – kościół parafialny pod wezwaniem św. Jerzego

• Żagań – poaugustiański zespół klasztorny

• Żórawina – kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej wraz z dziełem budownictwa obronnego

• Żyrardów – XIX-wieczna Osada Fabryczna

Źródło:

www.nid.pl,

www.prezydent.pl

Polecamy e-book Pawła Burdzyńskiego pt. „Droga do imperium. Początki Wielkiej Brytanii 1603-1707”: