Turniejowe odpowiedzi po raz czwarty

28 października

• Głosiła prostą teologię, opartą silnie na Piśmie Świętym. Wprawdzie potępiała kler, ale przy tym pochwalała lekturę żywotów świętych. Opowiadała się za równością kobiet i przedstawicieli niższych warstw społecznych - jej zdaniem kobiety i wieśniacy w tym samym stopniu, co inni ludzie mieliby być obdarzani darami Ducha Świętego. Jeszcze w 1523 roku jej działalność popierał Marcin Luter, który zachęcał ją do dalszego pisania. Później "twórca" reformacji zaczął ją traktować z prześmiewczą arogancją, żartując z tego jaki zgiełk i bałagan mogłaby wywołać kobieta wygłaszająca kazanie w kościele. O jakiej postaci mowa (podaj imię i nazwisko)?
• Prawidłowa odpowiedź: Argula von Grumbach
• Komentarz: Więcej na temat wspomnianej postaci: Maria Bogucka, Reformacja i kontrreformacja a pozycja kobiet u progu ery nowożytnej [w:] Człowiek i świat, Warszawa 2008, s. 430-442.
• Odczytaj rozwiązując skróty inskrypcję widoczną na poniższych zdjęciach
• Prawidłowa odpowiedź: Joannes Groth a Ruda Dÿbowska. Juris vtriusq(ue) Doct(or) Canonic(us) Gneznen(sis): vir cu(m) su(m)ma grauitate mitis et Suauis. Canonu(m) Legu(m)q(ue) lector egregi(us). Ac verbi diuini predicator celeberrim(us)
• Komentarz: Za 3-4 błędy odejmowano 0,5 pkt, za 5-6 błędów 1 pkt, za 7-8 pomyłek 1,5 pkt, a za 9 i więcej błędów punktów nie przyznawano. Chociaż w inskrypcji tej daje się odróżnić literę v od u, jednak ze względu na powszechne w owym czasie stosowanie jednego znaku na oznaczenie tych dwóch liter zdecydowano się nie odejmować punktów za odczytanie u w miejscu v i na odwrót. Gratulacje dla uczestnika, który jako jedyny nie popełnił żadnego błędu i otrzymał za to pytanie 2 pkt.
• Słowem tym określano w Bizancjum większą jednostkę wojskową. Nazwa przeszła później na nowo utworzone okręgi administracyjne, co wskazuje na genezę i charakter reformy. Nazwa ta oznaczała nie tylko podział administracyjny, ale także zasięg osiedlenia. System oparty na tych jednostkach nawiązywał do dawnych rzymskich limes. O jakie słowo/termin chodzi?
• Prawidłowa odpowiedź: Tem (tema, thema, temat)
• Komentarz: Definicja została zaczerpnięta z „Dziejów Bizancjum” Georga Ostrogorskiego (PWN 2007).

29 października

• "Przybyli zaś do cesarza posłowie od XXX, mówiąc: Od początku Boga jednego wyznajemy, który jest ponad wszystkim i jemu się kłaniamy ku wschodowi, inne swoje obyczaje za szpetne uważając. Żydzi zaś radzą nam przyjąć ich wiarę i obyczaje, a Saraceni z drugiej strony ofiarowują nam pokój i wiele darów, namawiając na swoją wiarę i mówiąc: wiara nasza jest lepsza od wiary wszystkich ludów. Z tego powodu ślemy do was, dochowując starej przyjaźni i miłości, jesteście bowiem wielkim narodem i królestwo od Boga dzierżycie. O waszą więc radę pytając, prosimy o przysłanie męża uczonego spośród was, abyśmy przyjęli wiarę waszą, jeśli Żydów i Saracenów w rozprawie pokona." Od jakiego ludu przybyło wyżej opisane poselstwo na dwór bizantyński i z jakiego źródła pochodzi powyższy cytat?
• Prawidłowa odpowiedź: Mowa o Chazarach (w źródle: Kazarach). Cytat pochodzi z żywotu św. Konstantyna.
• Komentarz: Cytat został zaczerpnięty z polskiego wydania w tłumaczeniu Tadeusza Lehra-Spławińskiego (Alfa, Warszawa 2000). Akceptowaliśmy także szersze określenie źródła: „Żywoty Konstantyna i Metodego”. Odpowiedź „Żywot Metodego” nie była uznawana za poprawną.
• Kiedy (data dzienna i roczna) i który król Polski i wielki książę litewski, za radą biskupa kujawskiego legitymującego się herbem Szembek, zakazał osobom świeckim rozpatrywania spraw o czary?
• Prawidłowa odpowiedź: 5 maja 1703 roku; August II Mocny
• Komentarz: Był to element szerszego procesu, dlatego rzecz jasna punktowaliśmy także odpowiedzi określające obok aktu prawnego z 1703 roku także te kolejne, z lat 1703-1745. Natomiast podanie informacji wyłącznie o późniejszych edyktach nie było uznawane za odpowiedź poprawną. Źródło: s. Gintaras Beresnevicius i Tomas Caplinskas, Czarownica [w:] Kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego, Universitas, Kraków 2006, s. 157-159.
• Który polski król, w świetle źródeł i zdaniem większości historyków, zapoczątkował krajową uprawę ziemniaków jako roślin ozdobnych i od kogo otrzymał sadzonki?
• Prawidłowa odpowiedź: Jan III Sobieski; sadzonki otrzymał od cesarza Leopolda I.
• Komentarz: Informacja zaczerpnięta z artykułu Krótka historia ziemniaka (i nie tylko) Wojtka Andryszka.

30 października

• Poniżej wymienionych jest 5 tradycyjnych miar powierzchni i 5 państw. Przyporządkuj państwa do ich rodzimych miar powierzchni. Miary powierzchni: 1. bu 2. tomna 3. bichete 4. kula 5. mud Państwa: a) Malta b) Francja (Burgundia) c) Japonia d) Holandia e) Indie
• Prawidłowa odpowiedź: 1. bu – c) Japonia; 2. tomna – a) Malta; 3. bichete – b) Francja (Burgundia); 4. kula – e) Indie; 5. mud – d) Holandia.
• Komentarz: Miary pochodzą z tabelki zamieszczonej na 44 stronie znanej pracy „Miary i ludzie” Witolda Kuli (Książka i Wiedza 2002). 2 punkty przyznawaliśmy wyłącznie za w 100% prawidłową odpowiedź. By uzyskać jakiekolwiek punkty (0,25) należało poprawnie połączyć 2 pary.
• Na mocy jakiego XIX-wiecznego aktu prawnego i w którym roku określono w Wielkiej Brytanii, że sprzedawany chleb musi mieć wagę 1 funta lub jego wielokrotności?
• Prawidłowa odpowiedź: The Bread Act z 1822 roku
• Komentarz: Przepis ten był oczywiście powtarzany, ale ustawa z 1822 roku stanowiła podstawę, do której się odwoływano, dlatego nie punktowaliśmy powołania się wyłącznie na ustawy z 1819 lub 1836. Zobacz materiał Romka Sidorskiego na ten temat.
• Poniżej znajduje się odnośnik do pliku dźwiękowego. Kto jest wykonawcą tego utworu i jaki jest jego tytuł?
• Prawidłowa odpowiedź: Wykonawca: Bessie Smith. Tytuł utworu: "St. Louis Blues".
• Komentarz: Wykonawcą był także Louis Armstrong, nie odejmowaliśmy jednak punktów za pominięcie go, jako że nie był głównym twórcą w tym przypadku. W odnalezieniu odpowiedzi bardzo podobny mógł być materiał informacyjny autorstwa Gabrieli Francuz Cesarzowa Bluesa.

Ostatni zestaw odpowiedzi już dzisiejszego wieczora!