Styczniowe wydanie miesięcznika „Odkrywca” (nr 01/2021)

Tematem styczniowego wydania są fotografie, dokumenty i nieśmiertelniki w roli kluczy do wielkich odkryć, zrozumienia przeszłości i mocnych wzruszeń.

W numerze polecamy m.in. następujące artykuły:

• **„Pierwsze zdjęcie Smoka Kaszubskiego odnalezione” ** (Sebastian Draga)

Artykuł dotyczy nieznanego wcześniej zdjęcia. Na początku listopada 2020 roku na jednym z portali aukcyjnych na sprzedaż zostały wystawione zdjęcia pochodzące z albumu należącego do niemieckiego żołnierza z jednostki łączności walczącej w rejonie Gdyni w 1939 roku. Wśród kilkudziesięciu fotografii przedstawiających szlak bojowy oddziału, począwszy od szkolenia w 1938 roku, poprzez kampanię w Polsce oraz walki na froncie zachodnim w 1940 roku, znajdowało się kilka zdjęć wykonanych w rejonie miejscowości Reda i Rumia. Wśród nich było jedno bardzo wyjątkowe. Można wręcz rzec, że unikatowe. Na odwrocie znajdował się napis w języku niemieckim: „Der Fliegerbombe getroffener polnischer Panzerzug”, co możemy przetłumaczyć jako: „Polski pociąg pancerny trafiony bombą lotniczą”.

• **„Najszybsza kobieta świata” ** (Marzena Jaworska)

Drugi artykuł „Najszybsza kobieta świata” autorstwa Marzeny Jaworskiej dotyczy już nie jednego, ale całej kolekcji wcześniej nieznanych zdjęć. „Odkrywca” publikuje je jako pierwszy na świecie! W 2011 roku podczas remontu biblioteki polonijnej „Millenium” w Los Angeles pracownicy natknęli się w piwnicy na album z czarno-białymi zdjęciami. Jak się tam znalazł, nikt nie potrafił powiedzieć. Jedno było pewne – należał do Stanisławy Walasiewiczówny, znanej w Ameryce jako Stella Walsh, legendarnej sprinterki z lat międzywojennych. Na początku 2012 roku został sprowadzony do Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Album o wymiarach: 32,5 cm długości x 25,5 cm szerokości x 11 cm grubości posiada 279 kart, na których przyklejonych jest ponad dwa tysiące zdjęć.

Z pozostałymi autorami wędrujemy po fortyfikacjach, nurkujemy w drugowojennych wrakach, ale jedna wędrówka jest szczególna – to powrót do dzieciństwa. Artykuł o kolekcji żołnierzyków z poliamidu z czasów PRL sprawił, że piszącemu te słowa myśli poszybowały do czasów końca XX wieku i domu rodzinnego. Odkryjmy te chwile jeszcze raz i jeszcze raz przypomnijmy sobie, że sentyment do przedmiotu powinien być ponad jego wartość materialną.

Fragmenty

Sebastian Draga - Pierwsze zdjęcie „Smoka Kaszubskiego” odnalezione

Na początku listopada 2020 roku na jednym z portali aukcyjnych na sprzedaż zostały wystawione zdjęcia pochodzące z albumu należącego do niemieckiego żołnierza z jednostki łączności walczącej w rejonie Gdyni w 1939 roku. Wśród kilkudziesięciu fotografii przedstawiających szlak bojowy oddziału, począwszy od szkolenia w 1938 roku, poprzez kampanię w Polsce oraz walki na froncie zachodnim w 1940 roku, znajdowało się kilka zdjęć wykonanych w rejonie miejscowości Reda i Rumia. Wśród nich było jedno bardzo wyjątkowe. Można wręcz rzec, że unikatowe. Na odwrocie znajdował się napis w języku niemieckim: „Der Fliegerbombe getroffener polnischer Panzerzug”, co możemy przetłumaczyć jako: „Polski pociąg pancerny trafiony bombą lotniczą”.

Marzena Jaworska - Najszybsza kobieta świata

W 2011 roku podczas remontu biblioteki polonijnej „Millenium” w Los Angeles pracownicy natknęli się w piwnicy na album z czarno-białymi zdjęciami. Jak się tam znalazł, nikt nie potrafił powiedzieć. Jedno było pewne – należał do Stanisławy Walasiewiczówny, znanej w Ameryce jako Stella Walsh, legendarnej sprinterki z lat międzywojennych. Na początku 2012 roku został sprowadzony do Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Album o wymiarach: 32,5 cm długości x 25,5 cm szerokości x 11 cm grubości posiada 279 kart, na których przyklejonych jest ponad dwa tysiące zdjęć. Ze względu na zły stan zachowania niemożliwe było podjęcie jakichkolwiek działań (digitalizacja, opracowanie i udostępnienie zbioru) przed konserwacją.

Przemysław Jocz - Siedem milionów funtów i tajemnice Winstona Churchilla

Wrak jest tak ogromny, że warto podzielić eksplorację na wewnętrzną i zewnętrzną. Z powierzchni wody trzeba schodzić w dół przy linie opustowej prowadzącej do miejsca wybuchu, który zatopił jednostkę. Lina doczepiona jest do wału napędowego. Podczas pierwszego nurkowania warto opłynąć frachtowiec od zewnątrz, w następnych zanurzeniach przeznaczając czas na penetrowanie górnych, a później dolnych ładowni.

Wojciech Gudaczewski - Zapomniane żołnierzyki

Były dostępne praktycznie w każdym kiosku RUCH-u. W czasach PRL-u miał je prawie każdy chłopiec. Dziś „kioskowce” są obiektem marzeń wielu kolekcjonerów. Bawiły się nimi miliony dzieci od Bałtyku aż po Tatry, a nawet poza granicami kraju. Nie bez przesady można powiedzieć, że w latach 1960–1990 wyprodukowano ich tysiące, jeśli nie miliony. To najpiękniejsze zabawki dla najmłodszych – ręcznie malowane figurki żołnierzyków. Kto je jeszcze pamięta? Kolorowe i bez farb przedstawiały wojów, rycerzy, husarię, ułanów, żołnierzy II wojny światowej, a także postacie z filmów: czterech pancernych, samurajów, rycerzy, Indian i kowboi. Żołnierzyki uczyły i bawiły pokolenia młodych Polaków. Dzięki nim najmłodsi poznawali historię Polski i świata, historię wojskowości, a budując makiety i dioramy – architekturę.

Spis treści:

• POSZUKIWANIA I ODKRYCIA
• Pierwsze zdjęcie „Smoka Kaszubskiego” odnalezione / SEBASTIAN DRAGA
• Najszybsza kobieta świata: nowe zdjęcia! / MARZENA JAWORSKA
• Podwodna broń w jeziorze Miedwie / PIOTR MAŁCZYŃSKI
• Ocalić od zapomnienia / PIOTR MAŁCZYŃSKI
• „Kolekcjonerzy” sztuki z Urzędu Bezpieczeństwa / MACIEJ BARTKÓW
• Echa wspomnień z Festung Breslau / PIOTR MAŁCZYŃSKI
• KULISY HISTORII
• Siedem milionów funtów i tajemnice Winstona Churchilla / PRZEMYSŁAW JOCZ
• MUNA. Wojskowe zakłady amunicyjne w Słońsku (Sonnenburg) cz. 2 / PIOTR A. NOWICKI
• KOLEKCJONERSTWO
• Arctic Emblem: za arktyczną służbę / BARTŁOMIEJ BŁASZKOWSKI
• Zapomniane żołnierzyki / WOJCIECH GUDACZEWSKI
• FORTYFIKACJE
• Kwatera kanclerza III Rzeszy „Wolfsschlucht 1” / JACEK JAROSZ
• KSIĘGARNIA ODKRYWCY
• Nowości stycznia

Najnowszy numer dostępny jest:

• jako wydanie drukowane w sklepie „Odkrywcy”
• jako e-wydanie
• w dobrych punktach sprzedaży prasy na terenie Polski.