„Stalinogród w pamięci społecznej mieszkańców Katowic” – debata w Katowicach
W spotkaniu wezmą udział koordynatorzy i wolontariusze projektu z wszystkich krajów biorących w nim udział: Rumunii, Węgier, Albanii, Bułgarii i Polski, którzy opowiedzą o realizacji przedsięwzięcia w swoich „miastach Stalina”. Głos zabiorą również zaproszeni goście – m.in. historycy IPN oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, dziennikarze, muzealnicy, mieszkańcy Stalinogrodu. Spotkanie otworzą dyrektorzy placówek koordynujących projekt w Katowicach – dr Andrzej Sznajder z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz Piotr Zaczkowski z Katowice Miasto Ogrodów – Instytucji Kultury im. K. Bochenek.
*Wstęp na debatę jest wolny! Organizatorzy zapraszają wszystkich, którzy chcieliby wysłuchać tego, co będą mieli do powiedzenia goście, jak też samemu zabrać głos w dyskusji!
Wielu mieszkańców Katowic i jego okolic wciąż pamięta czasy, gdy nosiły one nazwę Stalinogród. Nie było to jedyne miasto w zależnych od Związku Sowieckiego krajach Europy Środkowo-Wschodniej, noszące imię komunistycznego dyktatora. Podobnie było z Brașovem w Rumunii, Dunaújváros na Węgrzech, Eisenhüttenstadt w Niemczech Wschodnich, Kuçovą w Albanii czy Warną w Bułgarii. Projekt,,I was citizen of Stalin Town”, realizowany jest we wszystkich przywołanych miastach. Jego celem jest przybliżenie oddziaływania stalinowskiego totalitaryzmu na społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej: niszczenie tradycyjnych elit i wartości czy budowanie socjalistycznego „nowego człowieka”. Realizacji tych celów służyła m.in. wszechobecna propaganda, która przenikała większość sfer życia publicznego. Jednym z jej elementów był tzw. kult jednostki – przede wszystkim sowieckiego przywódcy, Józefa Stalina. Niemal religijna cześć, jaką go otaczano, przetrwała nawet po jego śmierci w 1953 r. To właśnie wtedy Katowice przemianowano na Stalinogród.
Projekt cechuje innowacyjne i interaktywne podejście do tematu. Podkreśla on osobiste doświadczenia obywateli miast noszących imię Stalina, opierając się na faktach z życia codziennego, „małych historiach”, poprzez które ludzie młodzi (którzy nie żyli w dramatycznych czasach komunizmu) mogą łatwiej zrozumieć konsekwencje, jakie dla europejskich wartości i dobrobytu obywateli miały reżimy totalitarne. Celem organizatorów jest wzbudzenie debaty publicznej o tym, jak totalitaryzm komunistyczny pozbawił obywateli ich fundamentalnych praw, dopuszczając się kolosalnych nadużyć i zbrodni. Z drugiej strony, przedsięwzięcie „I was citizen of Stalin Town” winno pobudzić do refleksji na temat przyczyn, które doprowadziły do powstania Unii Europejskiej i jej poszerzenia o kraje, które do 1989 r. stanowiły część bloku sowieckiego.
Do udziału w projekcie zapraszamy wszystkich zainteresowanych tematem! Poszukiwane są zdjęcia, pocztówki, dyplomy, dokumenty, wydawnictwa, pieczątki, tabliczki, różnego rodzaju pamiątki – wszystko, co nosi na sobie piętno stalinizacji oraz nazwy Stalinogród. Co ważne, do realizacji projektu nie są potrzebne oryginały, lecz dobrej jakości skany i fotografie. Jednak idea akcji nie ogranicza się tylko do pozyskiwania ikonografii. Poszukiwane są również relacje, anegdotki czy notatki z tego okresu, a zwłaszcza wspomnienia starszych mieszkańców miasta i regionu, którzy przeżyli młodość w czasach, gdy Katowice nazywano Stalinogrodem, i chcieliby podzielić się nimi z młodymi wolontariuszami, biorącymi udział w projekcie.
Zgromadzone narracje i obiekty będą prezentowane na portalu społecznościowym, a następnie, w ramach zakończenia całego projektu, na specjalnie zorganizowanej wystawie. Ponadto pięciu wolontariuszy odwiedzi inne „miasta Stalina”, aby dzielić się swoimi doświadczeniami z lokalnymi społecznościami, omawiając podobieństwa i różnice. Planowana jest również organizacja cyklu wykładów i dyskusji z badaczami zajmującymi się tą tematyką.
Więcej informacji na stronie projektu na Facebooku !
