„Słowa, które zmieniły Polskę” – recenzja i ocena
„Słowa, które zmieniły Polskę” – recenzja i ocena
Za intrygującym tytułem kryje się zdecydowanie więcej niż słowa. Książka jest antologią przemówień na przestrzeni dziejów Polski. Dolną granicę ram chronologicznych ustanawiają średniowieczne dokumenty pióra Wincentego Kadłubka, narrację zamyka zaś wejście Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku. Książka składa się z 32 przemówień, które są spójne pod względem długości tekstu, a także znaczenia dla dziejów Polski. Każda mowa poprzedzona jest naukowym omówieniem, które w przystępny sposób wyjaśnia problematykę danego przemówienia. Pracę zamykają notatki dotyczące autorów komentarzy do tekstów źródłowych oraz bibliografia i źródła.
Publikacja została wydana na jasnym papierze, szytym w twardej oprawie, co sprawia, że jest to bardzo atrakcyjna pozycja pod względem estetycznym i wizualnym. Autorami komentarzy do tekstów źródłowych są historycy związani ze środowiskiem wrocławskim.
Już we wstępie dowiadujemy się, że zbiór tekstów nie został przygotowany do pełnienia funkcji pomocy dydaktycznej. Autorom zależało jednak na tym, żeby stanowił on inspirację do badań nad historią Polski. Z pewnością należy pochwalić nowatorskie podejście do przyjętej formy, które może stanowić zachętę do prowadzenia studiów w perspektywie długiego trwania (poszczególne przemówienia towarzyszyły wydarzeniom rzutującym na dalsze losy kraju).
Kolejnym atutem jest rzetelne opracowanie, które wyjaśnia specyfikę sytuacji geopolitycznej Polski, okoliczności, w których dane przemówienie zostało wygłoszone, a także krótko charakteryzujące prelegenta. Dzięki temu publikacja ma wysoką wartość naukową, stanowiąc potrzebne źródło do usystematyzowania historii Polski.
Książka pozwala także prześledzić jak zmieniały się trendy dotyczące charakteru wygłaszanych przemówień. W zależności od sytuacji miały one charakter mniej lub bardziej doniosły i patetyczny, niekiedy stanowiąc emocjonalną odezwę, a innym razem pozwalały zdobyć uznanie poprzez oratorską subtelność.
„Słowa, które zmieniły Polskę” to książka, która traktowana całościowo wiele mówi o samym narodzie, jego tożsamości i rozumieniu własnej historii. Jak na dłoni widać ciągłe dążenie do wolności oraz umiłowanie cnót równości i sprawiedliwości. Symptomatyczny jest fakt, że późniejsze przemówienia odwołują się do słów lub działań bohaterów wystąpień zaprezentowanych, zgodnie z chronologią, wcześniej.
Podstawowy zarzut krytyków książki z pewnością dotyczyć będzie wyboru tekstów. To nieunikniona pułapka w przypadku decyzji o wydaniu antologii. Spór o to, które przemówienia w historii Polski były najważniejsze, które powinny się znaleźć w książce, a które zostać z niej wykluczone, zdaje się mieć charakter jałowy, w związku z czym polemika w tym zakresie nie przyniesie rozwiązania. Warto mieć na uwadze, że niektóre wypowiedzi, które nie zostały uwzględnione w tekście były po prostu zbyt krótkie, by być przedmiotem analizy historycznej m.in. słynne słowa Joanny Szczepkowskiej „Proszę Państwa, 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm”.
Książka „Słowa, które zmieniły Polskę” to obowiązkowa pozycja dla wszystkich, którzy interesują się historią Polski oraz tych, którzy chcieliby poznać sekret doskonałych mówców. Polecam!
