Rusza kolejna edycja seminarium „Z kamerą po PRL-u”
Seminarium skierowane jest do nauczycieli języka polskiego, historii i wiedzy o społeczeństwie, uczniów zainteresowanych historią najnowszą i powojenną kulturą oraz studentów kierunków humanistycznych. Składać będzie się ono z sześciu spotkań:
- Obraz Rosjan w kinie PRL-u (3 listopada)
- Obraz Niemców w kinie PRL-u (8 grudnia 2009)
- Partia i jej przedstawiciele w kinie PRL-u (12 stycznia 2010)
- Obraz sportu w kinie PRL-u (luty 2010)
- Obraz dziecka w kinie PRL-u (marzec 2010)
- Portret filmowej Warszawy (kwiecień 2010)
Obiektem zainteresowania seminarzystów będą materiały Polskiej Kroniki Filmowej, filmy dokumentalne najważniejszych polskich twórców oraz filmy fabularne – zarówno arcydzieła polskiego kina jak i produkcje stricte propagandowe. Seminarium poprowadzi prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski, autor książek Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu (Warszawa 2000) i Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego (Bydgoszcz 2005) a także redaktor naczelny rocznika „Blok. Międzynarodowe Pismo Poświęcone Kulturze Stalinowskiej i Poststalinowskiej”. Udział w seminarium zostanie potwierdzony pisemnie.
Spotkanie nr 1: Obraz Rosjan w kinie PRL-u
Obraz Rosjan i człowieka radzieckiego był w kinie PRL-u ograniczony koniecznością dostosowania się do politycznych i ideologicznych wymogów. W oficjalnym tekście kultury peerelowskiej nie mogło być miejsca na prawdziwe i skomplikowane ukazanie stosunków polsko-radzieckich. Nieobecne są relacje między kulturami (paradoksalnie, trudno np. dostrzec istniejącą przecież w polskim społeczeństwie, zwłaszcza wśród inteligencji, fascynację rosyjską kulturą), ani tematy, które mogłyby wzbudzić jakiekolwiek kontrowersje. Obraz relacji międzyludzkich ograniczał się do ujmowanych melodramatycznie bądź romansowo historii miłosnych albo do wątku frontowej przyjaźni. Podejmowano tematy bezpieczne, zgodne z oficjalnymi wytycznymi, niewywołujące możliwych niepożądanych skojarzeń. Mogła zostać pokazana na ekranie współpraca polskich i rosyjskich rewolucjonistów na przełomie XIX i XX wieku, ale już sprawa powstania styczniowego budziła obawę, że potężni sojusznicy mogą poczuć się urażeni. W kinie PRL-u można zaobserwować dwa, nieco sprzeczne ze sobą, zjawiska. Twórcy musieli brać pod uwagę obowiązującą wykładnię przyjaźni polsko-radzieckiej i braterstwa między narodami, nie mogli jednak pozwolić sobie na całkowite ignorowanie istniejących w społeczeństwie stereotypów i resentymentów, ani pamięci i doświadczeń II wojny światowej i lat powojennych. Dlatego też w wielu przypadkach widoczne są starania, aby propagandowa wizja potężnego Związku Radzieckiego i jego mieszkańców nie stała się nazbyt dominująca – informują organizatorzy seminarium.
Czerwonoarmistka Marusia (Elżbieta Czyżewska) i polski żołnierz-pechowiec (Jerzy Turek) w filmie Gdzie jest generał.. (źródło: Muzeum Kinematografii w Łodzi, filmpolski.pl) Wykorzystane zostaną filmy: Miasto nieujarzmione (reż. Jerzy Zarzycki, 1950), Matrosowcy, (reż. Roman Banach, 1951), Polska Kronika Filmowa 11-12/1953 (Śmierć Stalina), Domek z kart (reż. Erwin Axer, konsultacja Stanisław Wohl, 1954), Gdzie jest generał… (reż. Tadeusz Chmielewski, 1963) Przerwany lot (reż. Leonard Buczkowski, 1964), Drużba znaczy przyjaźń (reż. Jerzy Ziarnik, 1975) Wszystko, co najważniejsze (reż. Robert Gliński, 1992) Sauna (reż. Filip Bajon, 1992).
Spotkanie odbędzie się 3 listopada w godz. 15:00-16:30 w Biurze Edukacyjnym IPN przy ul. Marszałkowskiej 21/25. W sprawie zgłoszeń i dodatkowych informacji należy zgłaszać się do organizatorów (kontakt na stronie IPN).
