Rewolucja październikowa: historyczne strzały z „Aurory”
Zobacz też: Rewolucja październikowa 1917 roku w Rosji – narodziny komunistycznego totalitaryzmu
Od czasu rewolucji lutowej 1917 roku i obalenia caratu, w Rosji trwał okres dwuwładzy. Krajem rządzili: demokratyczny Rząd Tymczasowy skupiony wokół księcia Lwowa i Aleksandra Kiereńskiego oraz Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich opanowane przez bolszewików skupionych wokół Włodzimierza Lenina. Bolszewicy po cichu przygotowywali się do siłowego przejęcia władzy, m.in. dzięki zneutralizowaniu garnizonu w Piotrogrodzie poprzez agitacje rewolucyjną.
Wreszcie, w dniu 6 listopada 1917 roku (24 października) żołnierze Czerwonej Gwardii a także popierający ich marynarze i żołnierze w sile ok. 7 tys. ludzi zajęli najważniejsze punkty Piotrogrodu. Wybuch walk spowodowany był zamknięciem przez Rząd Tymczasowy bolszewickich gazet i zapowiedzią wprowadzenia do stolicy wojska. Bolszewicy bez trudu zajęli całość miasta, pozostawiając wolny jedynie Pałac Zimowy — siedzibę Rządu Tymczasowego. Lenin ogłosił upadek rządu Kiereńskiego i przejęcie władzy przez zbierający się właśnie II Zjazd Rad. Postawa demokratów pozostała bierna.
Następnego dnia, ok. godz. 21:40 ze stojącego w piotrogrodzkim porcie krążownika Aurora, którego załoga sympatyzowała z bolszewikami, padł strzał w kierunku Pałacu Zimowego. Niedługo potem z Twierdzy Pietropawłoskiej oddano kolejne strzały w tym kierunku, z których dwa trafiły w budynek. Był to sygnał do ataku — żołnierze wdarli się na teren Pałacu bronionego przez batalion kobiecy i podchorążych (ok. 2 tys. ludzi). Po północy budynek znajdował się w całości w rękach bolszewików. Epicki przebieg walk został uwieczniony na licznych obrazach a także na filmie Siergieja Eisensteina. W rzeczywistości broniący Pałacu żołnierze nie podjęli walki, a rewolucjoniści zajęli go bez użycia siły. Piękna legenda potrzebna była jednak Leninowi i jego towarzyszom do utrwalenia ideałów rewolucji. Stąd przedstawiany jako dokument film słynnego radzieckiego reżysera został w rzeczywistości nakręcony jakiś czas później.
Bolszewicy szybko przejmowali władzę w Rosji. W dniach 9-15 listopada opanowali Moskwę. Całość terenów rosyjskich opanowana została do marca następnego roku. Bolszewicy rozpędzili Konstytuantę, czyli parlament wybrany w demokratycznych wyborach, a władzę przejęła Rada Komisarzy Ludowych. Zlikwidowano partie opozycyjne, wprowadzono komunizm wojenny i doprowadzono do zawarcia pokoju z Niemcami i Austro-Węgrami. Następnie pokonano siły kontrewolucyjne i interwencyjne.
W wyniku przewrotu powstało pierwsze na świecie państwo komunistyczne. Wydarzenia zapoczątkowane w dniach 6-7 listopada 1917 roku nazwano dumnie „Wielką socjalistyczną rewolucją październikową”.
Rocznica wybuchu rewolucji była najważniejszym świętem w ZSRR a po drugiej wojnie światowej ważnym świętem w krajach tzw. bloku socjalistycznego. Po upadku Państwa Radzieckiego 7 listopada był nadal świętem państwowym w Rosji, obchodzonym szczególnie przez nadal silną Partię Komunistyczną. Kilka lat temu prezydent Putin wycofał tę rocznicę z listy świąt państwowych, zastępując ją Dniem Jedności Narodowej — obchodami rocznicy wypędzenia Polaków z Kremla w 1612 roku. Rocznica wybuchu rewolucji październikowej jest jednak w Rosji nadal świętowana.
