Przegląd informacji archeologicznych (marzec 2011)

Budzący kontrowersje Zahi Hawass będzie nadal opiekował się egipskimi zabytkami (fot. Archeologo, na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported)

Marzec był kolejnym miesiącem, w którym napływały złe wieści z Egiptu. W całym kraju rabusie napadli na magazyny z zabytkami oraz włamywali się do starożytnych grobowców. Opublikowano także wyniki inwentaryzacji w Muzeum Egipskim, do którego złodzieje wdarli się w ostatnich dniach stycznia, gdy trwała rewolucja przeciwko prezydentowi Hosniemu Mubarakowi. Okazało się, że zabrali wówczas ponad 60 zabytków, w tym kilka pochodzących z grobowca Tutanchamona. Kilkanaście przedmiotów odzyskano do końca marca.

Na początku miesiąca do dymisji podał się słynny szef egipskich starożytności Zahi Hawass. Jednak trzy tygodnie później ponownie objął stanowisko ministra zabytków. Mimo tych wydarzeń polscy badacze prowadzą zaplanowane wcześniej wykopaliska. Więcej informacji w tekstach Egipskie zabytki nie są bezpieczne oraz W muzeum w Kairze brakuje kilkudziesięciu zabytków.

***

Również z objętej wojną domową Libii docierają informacje o rabowaniu zabytków. Z kraju wycofali się też zagraniczni archeolodzy. Więcej informacji.

***

Na szczęście z innych stron świata otrzymywaliśmy w tym miesiącu lepsze informacje. Na przykład w stolicy Grecji odkryto pięć płaskorzeźbionych metop z Partenonu, a dokonano tego za pomocą przerobionego balonu meteorologicznego. Więcej informacji.

***

W Chinach, podczas prac drogowy w mieście Taizhou, robotnicy znaleźli grób, w którym kryła się rewelacyjnie zachowana mumia sprzed co najmniej 400 lat. Do naszych czasów dotrwały nawet rzęsy kobiety. Więcej informacji.

***

Jedną z największych archeologicznych sensacji marca była z pewnością informacja o odkryciu na stanowisku Debra L. Friedkin w Teksasie najstarszych w Ameryce śladów człowieka. Są to kamienne narzędzia sprzed nawet 15,5 tys. lat. Dotąd najstarszym (zresztą też całkiem nowym) dowodem bytności ludzi w Nowym Świecie były skamieniałe odchody sprzed 14 tys. Lat. Więcej informacji.

***

W Wielkiej Brytanii sporo radości wywołała informacja, że pierwsza utwardzona droga w tym kraju nie była dziełem Rzymian, ale Brytów. Tym samym Brytyjczycy skreślili takie drogi z listy rzeczy, które muszą zawdzięczać przybyszom znad Tybru. Więcej informacji.

***

Do Włoch wróciła starożytna rzeźba Wenus z Morgantyny. Pod koniec lat 70. ubiegłego wieku wykopali ją na Sycylii złodzieje zabytków. Za pośrednictwem szanowanych wówczas handlarzy zabytków rzeźba trafiła do J. Paul Getty Museum w Kalifornii. Po wielu latach walki władze Włoch zmusiły muzeum do jej oddania. Więcej informacji.

***

Badania genetyczne wykazały, że pierwsi Homo sapiens pojawili się najpewniej w południowej Afryce, a nie we wschodniej, jak dotąd sądzono. Badacze ustalili to na podstawie analizy poziomu zróżnicowania genetycznego. Więcej informacji.

Buszmeni okazali się, obok pigmejów Biaka, najbardziej zróżnicowanym genetycznie ludem Afryki (fot. Ian Sewell , na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5 Generic)

***

Fragment przypadkowo wypalonej glinianej tabliczki, który archeolodzy znaleźli w starożytnym śmietniku, to najstarsza możliwa do odczytania inskrypcja, jaką kiedykolwiek odkryto w Europie. Naukowcy natrafili na tabliczkę podczas badań mykeńskich zabudowań w niewielkiej greckiej wiosce Iklaina na Peloponezie. Zabytek ma około 3400 lat. Więcej informacji.

***

Najstarsze nie budzące wątpliwości ślady używania ognia przez mieszkańców Europy mają zaledwie 400 tys. lat. Wykazała to analiza danych ze 141 europejskich stanowisk archeologicznych starszych niż 35 tysięcy lat. Okazało się za to, że neandertalczycy najwyraźniej bardzo dobrze radzili sobie z ogniem Więcej informacji.

***

Richard Freund z Uniwersytetu w Hartford (USA) ogłosił, że Atlantyda znajduje się na bagnach w południowej Hiszpanii. Miejscowi archeolodzy odpowiedzieli, że twierdzenia Freunda nie mają żadnego oparcia w naukowych faktach i wynikają z błędnej interpretacji ich badań Więcej informacji.

***

Pod koniec marca głośno się zrobiło o tajemniczych ołowianych księgach, które posiada pewien Beduin z Izraela. Wedle niektórych brytyjskich i jordańskich naukowców mogą być one dziełem chrześcijan z I wieku n.e. i dostarczyć nam bezcennych informacji o początkach tej religii. Na razie nie jest jednak nawet pewne, czy zabytek jest autentyczny – za fałszywy uznały go izraelskie służby archeologiczne. Innego zdania są jednak Jordańczycy, którzy żądają oddania ksiąg. Twierdzą, że odkryto je kilka lat temu w Jordanii, a obecny właściciel przemycił je do Izraela. Więcej informacji.

***

Trzy średniowieczne twierdze w Sudanie przebadali uczestnicy wyprawy zorganizowanej przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM) i Narodową Korporację Starożytności i Muzeów w Sudanie. Więcej informacji.

***

Brytyjscy badacze zaprezentowali wyniki badań świetnie zachowanego ludzkiego mózgu sprzed około 2500 lat. Odkryto go w 2008 r. podczas prac związanych z rozbudową kampusu Uniwersytetu w Yorku. Więcej informacji.

Mózg sprzed 2500 lat po oczyszczeniu (fot. University of York)

***

Także w Polsce doczekaliśmy się nowych odkryć. Ekipa Muzeum Ziemi Szprotawskiej znalazła kolejne fragmenty legendarnych Wałów Śląskich. Tym razem na nieznane dotąd odcinki badacze natrafili w lesie w pobliżu wsi Lipno (woj. lubuskie) Więcej informacji.

***

W marcu dowiedzieliśmy się również o znalezieniu w Dąbkach koło Koszalina fragmentów naczyń sprzed ok. 6 tys. lat pochodzących z obecnych terenów Węgier. Świadczy to o bardzo dalekim zasięgu wymiany towarowej w neolicie. Więcej informacji.

***

Pojawił się też kolejny dowód na to, że osadnicy z Niemiec, którzy w XIII w. zakładali na nowo zniszczony przez Mongołów Wrocław, ulokowali miasto na rozległym cmentarzu poprzednich mieszkańców. Podczas wykopalisk na ul. Kuźniczej, tuż przy wrocławskim Rynku, archeolodzy odkryli grób z XII w. Więcej informacji.

***

Archeolodzy badający grodzisko w Grudusku, które strzegło Mazowsza przed atakami Prusów, poinformowali o wynikach pierwszego sezonu wykopalisk. Badacze odkryli nie tylko pozostałości fortyfikacji i domów, ale również setki przedmiotów, w tym wiele unikalnych w naszym kraju zabytków. Znaleziska wskazują, że grodzisko stanowiło ważny węzeł na szlaku handlowym biegnącym z Rusi przez Pułtusk i Grudusk aż do nadbałtyckiego Truso. Więcej informacji.

Powyższy przegląd to pierwszy odcinek nowego stałego cyklu w „Histmagu”. Wojciech Pastuszka, autor serwisu Archeowieści, będzie co miesiąc prezentował wybór najciekawszych doniesień ze świata archeologii.

Redakcja: Roman Sidorski