Przegląd imprez historycznych - Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 2012
Pomysłodawcą obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych był prezydent Lech Kaczyński, który w lutym 2010 r. skierował do Sejmu prezydencki projekt ustawy w tej sprawie. 3 lutego 2011 r. Sejm niemal jednogłośnie podjął decyzję o ustanowieniu święta. W hołdzie „Żołnierzom Wyklętym” — bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu – głosił początek preambuły ustawy. Data święta wybrana jest nieprzypadkowo: 1 marca 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” (na czele z Prezesem ppłk Łukaszem Cieplińskim) – ostatniej niekontrolowanej przez UB.
Gdańsk
1 marca o godz. 17:00 na cmentarzu garnizonowym (ul. Giełguda) w Gdańsku, przy symbolicznym grobie Danuty Siedzikówny „Inki” oraz Feliksa Selmanowicza „Zagończyka”, odbędzie się uroczysty apel poległych. Następnie jego uczestnicy w marszu pamięci przejdą do kościoła św. Brygidy na uroczystą mszę świętą.
Katowice
1 marca o godz. 10:00 w siedzibie Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach (ul. Kilińskiego 9) odbędzie się przegląd filmów dokumentalnych poświęconych tematyce powojennego podziemia antykomunistycznego w Polsce. Zaprezentowane zostaną filmy: IV Zarząd WIN, Zbrodnia w leśnym uroczysku, Łupaszka, Żołnierze wyklęci. Każdy pokaz poprzedzi krótkie wprowadzenie pracownika IPN.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Kraków
29 lutego o godz. 19:30 w Sali Głównej Filharmonii Krakowskiej (ul. Zwierzyniecka 1) odbędzie się koncert W hołdzie Żołnierzom Wyklętym, organizowany przez Stowarzyszenie Passionart i krakowski Oddział IPN. Weźmie w nim udział 8 chórów reprezentujących 3 krakowskie uczelnie a także współczesny bard Andrzej Kołakowski.
Wydarzenie ma szansę wpisać się na stałe w panoramę krakowskich uroczystości związanych z obchodami Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Specjalnie zaaranżowane na tę okoliczność pieśni i utwory, przywołujące bohaterów i zdarzenia, które przez tak wiele lat próbowano wymazać z naszej pamięci, połączono z historycznym komentarzem, umożliwiającym pełniejsze zrozumienie ich losów i czynów. Tak podniosła oprawa, a jednocześnie przystępna forma muzycznego przekazu ma szansę, zwłaszcza młodemu pokoleniu, pomóc zrozumieć, jak bardzo władza PRL skutecznie starała się zafałszować w naszym społeczeństwie obraz żołnierzy antykomunistycznego podziemia – informują organizatorzy.
Bezpłatne zaproszenia na koncert można odebrać w kasie Filharmonii.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Lublin
1 marca o godz. 11:30 w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie (ul. Spokojna 4) rozpocznie się sesja popularnonaukowa poświęcona tematyce antykomunistycznego podziemia. Referatom towarzyszyć będzie m.in. pokaz filmu pt. Orlik oraz okolicznościowa wystawa.
Sesję poprzedzą uroczystości w kościele pw. św. Michała Archanioła przy ul. Fabrycznej 19 (msza św. i poświęcenie obelisku upamiętniających żołnierzy wyklętych) oraz pod pomnikiem Pamięci Żołnierzy AK–WiN ze zgrupowania mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” na Placu Zamkowym.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Łódź
1 marca o godz. 10:00 w XII Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Łodzi (ul. Karola Anstadta 7) odbędzie się sesja naukowa organizowana przez łódzki Oddział IPN poświęcona historii Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Poprzedzi ją złożenie kwiatów pod Pomnikiem Ofiar Komunizm znajdującym się przed szkołą.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Poznań
1 marca po południu w Poznaniu odbędzie się szereg imprez przygotowanych w ramach obchodu Dnia Pamięci. O godz. 17:00 w kościele oo. Dominikanów na Starym Mieście odbędzie się okolicznościowa msza święta. O 18:00 pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i tablicami Ofiar Reżimu Komunistycznego zostaną złożone kwiaty. O godz. 20:00 w auli Wyższej Szkoły Handlu i Usług (ul. Zwierzyniecka 15) odbędzie się wykład Rafała Sierchuły z poznańskiego IPN zatytułowany Wielkopolska konspiracja zbrojna po 1945 roku.
Imprezy te poprzedzi wykład Marta Szczesiak-Ślusarek z IPN pt. Żołnierze Wyklęci i ich losy skierowany do młodzieży szkolnej. Uczniowie dowiedzą się, dlaczego oddziały partyzanckie nazywano bandami, poznają niezwykłe losy wielkich bohaterów II wojny światowej, skazanych po wojnie na karę śmierci, oraz ich walkę o niepodległą Polskę. Przedstawione zostaną również propagandowe działania władzy, mające na celu zdyskredytowanie żołnierzy. Przybliżone zostaną także działania IPN, związane z odkrywaniem historii partyzantki antykomunistycznej i upowszechnianiem wiedzy na ten temat – informują organizatorzy. Po wykładzie odbędzie się pokaz filmu Partyzanckie dzieci, opatrzonego komentarzem na temat antykomunistycznych organizacji młodzieżowych działających po wojnie, a następnie przedstawiony zostanie propagandowy film pt. Obława.
Spotkanie dla uczniów odbędzie się o godz. 11.00 w siedzibie IPN w Poznaniu (ul. Rolna 45a). Udział wymaga wcześniejszych zapisów. Kontakt: [email protected].
Szczecin
1 marca o godz. 12:00 przy fontannie na szczecińskich Jasnych Błoniach odbędzie się wernisaż wystawy plenerowej Wrogowie Polski Ludowej. Konspiracja antykomunistyczna na Pomorzu Zachodnim 1945-1956, przygotowanej przez miejscowy oddział IPN. O godz. 14:00 w siedzibie Instytutu (ul. P. Skargi 14) odbędzie się wykład autorki wystawy Magdaleny Semczyszyn poświęcony specyfice konspiracji antykomunistycznej na terenie Pomorza Zachodniego w latach 1945-1956.
W niedzielę 4 marca o godz. 13:00 nieopodal Pomniku Czynu Polaków w Parku Kasprowicza odbędzie się inscenizacja pt. Odwet Żelaznego, przygotowana przez Grupą Rekonstrukcji Historycznej BORUJSKO, przedstawiająca potyczkę żołnierzy wyklętych z funkcjonariuszami UB. Od godz. 11:00 w siedzibie IPN będzie można odwiedzić partyzanckie obozowisko, przygotowane przez rekonstruktorów.
Warszawa
Szereg imprez zaplanowano w Warszawie. Społeczny Komitet Obchodów zaprasza na uroczystości, które rozpoczną się o godz. 17:00 w miejscach pamięci związanych z losami żołnierzy wyklętych (m.in. przy pomniku Męczenników Terroru Komunistycznego na Cmentarzu Powązkowskim, przed tablicą upamiętniającą Żołnierzy Wyklętych przy Katedrze Polowej Wojska Polskiego oraz przy tablicy pamiątkowej przed dawnym aresztem śledczym Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Rakowieckiej). O godz. 19:30 odbędą się główne uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza– odczytany zostanie apel poległych i złożone wieńce. Całość zakończy msza św. w Katedrze św. Jana na Starym Mieście.
O godz. 17:00 spod byłego gmachu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Koszykowej wyruszy marsz rekonstruktorów historycznych zorganizowany przez Fundację Edukacji Historycznej. Zakończy się on przy dawnym areszcie śledczym Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Rakowieckiej gdzie pod tablicą upamiętniającą ofiary reżimu komunistycznego zostaną złożone wieńce. Nasza akcja jest całkowicie apolityczna. Uważamy, że narodowe święta są dla wszystkich niezależnie od poglądów. Jesteśmy przeciwni manifestacjom politycznym organizowanym pod „płaszczykiem” obchodów wydarzeń historycznych. Chcemy po prostu oddać należny hołd żołnierzom drugiego podziemia – informuje Jarosław Kuczyński ze Stowarzyszenia Tradycji Armii Krajowej, biorącego udział w marszu.
O godz. 11:00 w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” (ul. Marszałkowska 21/25) odbędzie się pokaz filmów dokumentalnych o podziemiu niepodległościowym. Wśród nich znajdzie się m.in. spektakl Teatru Telewizji pt. Tajny Współpracownik (reż. Krzysztof Lang). Wprowadzenie do projekcji wygłosi dr Tomasz Łabuszewski z IPN. Gościem specjalnym będzie Cezary Żak. O godz. 19:00 w Centrum rozpocznie się koncert Przemysława Gintrowskiego. Więcej informacji: ipn.gov.pl
Specjalną propozycję przygotował też Dom Spotkań z Historią (ul. Karowa 20). O godz. 18:00 rozpocznie się pokaz dwóch filmów dokumentalnych: Młodsi od swoich wyroków (1994, 47’, reż. Krystyna Mokrosińska) o młodzieżowym podziemiu antykomunistycznym oraz Jaworzno – eksperyment pedagogiczny (reż. Krzysztof Wojciechowski, 15’) o więzieniu dla nieletnich w Jaworznie. Więcej informacji: dsh.waw.pl
Wrocław
Wrocławskie obchody rozpoczną się 1 marca o godz. 11.00 przed pomnikiem Rotmistrza Pileckiego (Promenada Staromiejska). Uroczystość poprowadzi dr hab. Krzysztof Szwagrzyk – naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN we Wrocławiu. W programie przewidziano okolicznościowe przemówienia zaproszonych gości (przedstawicieli władz wojewódzkich, miejskich, organizacji kombatanckich). Pod pomnikiem zostaną również złożone wieńce.
