Przegląd imprez historycznych (27.01-02.02.2014)

Kraków: heroiczna walka wołyńskiego AK

28 stycznia o godz. 13:00 w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie (ul. Wita Stwosza 12) odbędzie się wernisaż wystawy Burza zaczęła się na Wołyniu, organizowanej pod patronatem Histmag.org.

W 2014 roku mija 70 lat od rozpoczęcia – na rozkaz gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, Komendanta Głównego Armii Krajowej – akcji „Burza”. Rocznicę tę zamierza uczcić Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie przez organizację wystaw tematycznych, spotkań, przedsięwzięć edukacyjnych. Pierwszą inicjatywą poświęconą wydarzeniom sprzed 70 lat będzie wystawa planszowa „Burza zaczęła się na Wołyniu”. Przybliży ona walkę Armii Krajowej na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej – ziemiach, które po II wojnie światowej Polska utraciła. Zwiedzający będzie mógł zapoznać się z dramatycznymi losami Polaków na Wołyniu pod dwiema okupacjami: sowiecką i niemiecką oraz zbrodniami ukraińskich nacjonalistów na polskiej ludności w trakcie tzw. „rzezi wołyńskiej”, rozwojem konspiracji cywilnej i wojskowej, sformowaniem i walką 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej – największej (nie licząc oddziałów walczących w powstaniu warszawskim) formacji AK, która podjęła walkę w czasie „Burzy”, aż po tragiczny epilog – rozbrojenie wołyńskiej dywizji przez Sowietów, „sojusznika naszych sojuszników”. Na wystawie będzie można zobaczyć fotografie ze zbiorów Muzeum Armii Krajowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz prof. Władysława Filara, żołnierza 27 WDP AK i jej historyka. Część z nich nie była nigdy wcześniej prezentowana publicznie. Partnerami projektu są: Okręg Wołyński Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe - informują twórcy ekspozycji.

Wydarzeniu będzie towarzyszyć wykład prof. Andrzeja Sowy pt. Kontrowersje wokół Burzy.

Więcej informacji: muzeum-ak.pl

Kraków: Polacy i Żydzi w czasie wojny

Również 28 stycznia o godz. 18:00 w sali kinowej Fabryki Emalia Oskara Schindlera – oddziału Muzeum Miasta Historycznego Krakowa (ul. Lipowa 4) odbędzie się debata pt. Czy Kraków zdał egzamin? O postawach krakowian w latach 1939–1945, towarzysząca wystawie Krakowscy Sprawiedliwi. Motywy, postawy, przesłanie. W dyskusji wezmą udział dr Krystyna Samsonowska (Uniwersytet Jagielloński) i dr hab. Łukasz Tomasz Sroka (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie). Spotkanie poprowadzi red. Piotr Legutko.

W czasie dyskusji rozmówcy będą zastanawiać się m.in. nad tym, czy pomoc okazaną Żydom Krakowie w latach 1939–1945 można ocenić jako dostateczną i czy można było uratować więcej Żydów w Krakowie? Po tym jak niemieccy naziści wybrali ziemie polskie na miejsce eksterminacji narodu żydowskiego, na oczach polskiego społeczeństwa rozegrał się dramat Holocaustu. Na krótko przed wybuchem wojny ludność Krakowa liczyła blisko 260 tys. osób, z czego ok. 64 tys. stanowili obywatele wyznania mojżeszowego. Z zagłady ocalało jedynie ok. 10 tys. krakowskich Żydów, w tym ponad 1000 Żydów zostało uratowanych przez Oskara Schindlera, a około 2000 przeżyło wojnę w Krakowie i okolicach. Okupowana Polska była jednym z niewielu krajów, gdzie za pomoc Żydom groziła kara śmierci. Pytanie o stosunek krakowian do swoich żydowskich sąsiadów w momencie próby jest wciąż aktualne – informują organizatorzy.

Więcej informacji: mhk.pl

Bytom: duchowny i mąż stanu

Także we wtorek o godz. 17:00 w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu (ul. Korfantego 34) odbędzie się wernisaż wystawy August Hlond - prymas czasu narodowych wyborów, przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej. Będzie ją można oglądać do 15 marca.

Rok 2013 obchodzony był w województwie śląskim jako rok kardynała Augusta Hlonda. W październiku minęło dokładnie sześćdziesiąt pięć lat od Jego śmierci. Pochodził z Brzęczkowic (obecnie dzielnica Mysłowic) i był jednym z dwanaściorga dzieci Marii i Jana Hlondów. Matka dbała o życie duchowe swoich dzieci od najmłodszych lat, czego dowodem jest z pewnością fakt, że czterech synów wybrało drogę zakonną. Starszy brat Augusta, Ignacy, był długoletnim misjonarzem w Argentynie. Kolejny, Antoni, był kompozytorem. Najmłodszy, Klemens, brał udział w powstaniach śląskich, walczył w II wojnie światowej, a po zakończeniu działań wojennych został misjonarzem w Zairze. Sam August był pierwszym biskupem diecezji katowickiej (śląskiej), a następnie prymasem Polski. Życie kapłańskie Augusta Hlonda rozpoczęło się 3 października 1897 roku, w święto Matki Boskiej Różańcowej, kiedy to złożył śluby wieczyste, a zakończyło się 22 października 1948 roku w dniu Matki Boskiej Szczęśliwej Śmierci, kiedy zmarł. Przed śmiercią powiedział, że zwycięstwo, jeśli przyjdzie, będzie zwycięstwem Maryi. Kult maryjny był swoistym fundamentem codziennego życia duchowego Augusta Hlonda. Warto zauważyć, że na tym kulcie swoje życie duchowe opierali także kard. Stefan Wyszyński – Prymas Polski i następca Augusta Hlonda oraz Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Prymasa Hlonda porównuje się też do postaci vir dolorum – męża boleści. Przez całe życie prześladowały go różne przypadłości zdrowotne, troski związane ze sprawowanymi obowiązkami czy ataki różnych środowisk nieprzychylnych Kościołowi. Najlepiej charakteryzują go jego własne słowa wypowiedziane na łożu śmierci: „Zawsze pracowałem dla Kościoła, dla rozszerzenia Królestwa Bożego, dla Polski, dla dobra narodu polskiego. Byłem zawsze wiernym synem Kościoła Świętego i sumiennie spełniałem zlecenia Ojca Świętego, bo widziałem w nim zastępcę Chrystusa na ziemi. Zawsze kochałem Polskę i będę się w niebie za nią modlił”. Wystawa prezentuje postać Kardynała Augusta Hlonda, jego życie oraz posługę w trudnych czasach budowy II RP, podczas II wojny światowej i w nowej, komunistycznej rzeczywistości. Tłem jest zarys historii Górnego Śląska w kolejnych okresach dziejów Polski. Bardzo obszerna ikonografia, obejmująca wiele unikalnych fotografii i dokumentów, po raz pierwszy prezentowanych, pochodzi z archiwów archidiecezjalnych i kolekcji rozsianych po całej Polsce. Wystawie towarzyszy obszerny katalog – informują organizatorzy.

Więcej informacji: muzeum.bytom.pl

Warszawa: przez sztukę o Zagładzie

29 stycznia o godz. 19:00 w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie (ul. Ujazdów 1) odbędzie się pokaz monodramu w wykonaniu Jakuba Olesena zatytułowanego Primo.

Z okazji Dnia Pamięci o Holocauście i wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau (27 stycznia) zapraszamy na monodram. Spektakl w wykonaniu Jacoba Olesena przygotowany został na podstawie powieści Primo Leviego Czy to jest człowiek. Ta niezwykła książka, wielokrotnie wznawiana i tłumaczona na wiele języków, zaliczana jest do klasyki literatury o Holocauście. Autor, który był więźniem obozu KL Auschwitz III–Monowitz, w przejmujący sposób opisuje doświadczenia obozowe: „Nie mamy już nic swojego: zabrano nam ubrania, buty, nawet włosy; jeżeli coś powiemy, nie będą nas słuchali, a gdyby nawet słuchali, nie zrozumieliby nas”. Jego pisarstwo wywarło ogromny wpływ na świadomość Zagłady w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych – informują organizatorzy.

Adaptacja: Giovanni Calo i Jacob Olesen, reżyseria Giovanni Calo, produkcja Enrico Caretta. Napisy w języku polskim. Spektakl poprzedzi krótki wstęp na temat Primo Leviego przygotowany przez Annę Porczyk. Liczba miejsc ograniczona, chęć udziału w wydarzeniu należy zgłosić mailowo.

Więcej informacji: dsh.waw.pl