Przegląd imprez historycznych (17–23.10.2011)

Kraków: klasyk angielskiego malarstwa

Już od najbliższego weekendu aż do początków stycznia w Muzeum Narodowym w Krakowie (Gmach Główny, al. 3 Maja 1) obejrzeć będzie można pierwszą w Polsce wystawę obrazów Williama Turnera, największego malarza angielskiego romantyzmu, prekursora impresjonizmu i symbolizmu. Na wystawie Turner. Malarz żywiołów zaprezentowane zostaną 84 prace ze zbiorów Tate Gallery oraz z kolekcji brytyjskich i amerykańskich.

Celem wystawy jest zaprezentowanie przemian i rozwoju, jaki przeszedł pejzaż malowany przez Wiliama Turnera, genialnego malarza angielskiego przełomu XVIII i XIX w., od lat najwcześniejszych aż po dzieła późne, dzięki czemu publiczność będzie miała szansę docenić rolę i znaczenie, jaką przedstawienia żywiołów w technice akwareli odegrały dla późniejszych obrazów Turnera malowanych już techniką olejną na płótnie. Na wystawie zaprezentowany zostanie wybór prac Turnera w podziale na pięć grup tematycznych: ogień, woda, powietrze, ziemia i część ostatnia, koncentrująca się na przedstawieniu zainteresowania Turnera nigdy niewygasającą dynamiką sił natury. We wszystkich częściach prezentowane będą akwarele uzupełnione kilkunastoma obrazami olejnymi – informują organizatorzy wystawy.

Warszawa: śladami kresowych opowieści

W poniedziałek 17 października w Muzeum Niepodległości w Warszawie (al. Solidarności 62) o godz. 17:00 odbędzie się prelekcja dr. Jana Skłodowskiego pt. Sienkiewiczowska Lauda – szlakiem bohaterów „Potopu”. Autor, historyk sztuki, jest specjalistą w tematyce historii i kultury Kresów Wschodnich.

Warszawa: 14 miesięcy w ciemności

18 października o godz. 18:00 odbędzie się spotkanie z Krystyną Chiger, świadkiem historii, autorką książki Dziewczynka w zielonym sweterku. Książka ta, podobnie jak wydane właśnie wspomnienia Ignacego Chigera Świat w mroku. Pamiętnik ojca dziewczynki w zielonym sweterku, przedstawiają historię lwowskich Żydów, ukrywających się w czasie wojny w kanałach miejskich. Historia ta została przedstawiona w najnowszym filmie Agnieszki Holland W ciemności.

W spotkaniu udział weźmie Beata Dżon, autorka opracowania najnowszego wydania Dziewczynki w zielonym sweterku. Wieczór poprowadzi Tomasz Raczek.

Więcej informacji: dsh.waw.pl

Kraków: inna historia Nowej Huty

Od 19 października w Oddziale „Dzieje Nowej Huty” Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (os. Słoneczne 16) dostępna będzie wystawa pt. Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty – Krzesławice. Jest to już szósta ekspozycja przygotowana w ramach cyklu, prezentującego przeszłość tej dzielnicy Krakowa.

Tym razem opowieść dotyczy Krzesławic, podkrakowskiej wsi, która ze względu na swoje położenie w pasie izolacyjnym, oddzielającym kombinat metalurgiczny od osiedli mieszkaniowych Nowej Huty, stanowi niejako relikt dawnego krajobrazu w centrum miasta. Odkrycia archeologiczne pozwalają szukać początków osadnictwa na terenie Krzesławic około 5500 roku p.n.e., jednak w dziejach pisanych pojawiły się po raz pierwszy w 1198 roku, w dokumencie potwierdzającym nadanie wsi klasztorowi bożogrobców w Miechowie przez rycerza Budziwoja. Przez 600 lat niemal nieprzerwanie Krzesławice pozostawały własnością miechowitów i dopiero pod koniec XVIII wieku zostały przekazane jako uposażenie reformowanej Akademii Krakowskiej. Przez kilka lat gospodarzem krzesławickiego majątku był ks. Hugo Kołłątaj, a następnie krakowska kupiecka rodzina Kirchmayerów, zaś od 1876 roku właścicielem dworku był mistrz Jan Matejko, który urządził tutaj swoją wiejską rezydencję. W latach 60. XX wieku powstało tu Muzeum Jana Matejki prowadzone przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych – zachęcają do odwiedzenia wystawy organizatorzy.

Więcej informacji: mhk.pl

Gliwice: międzynarodowo o Górnoślązakach

W czwartek i piątek (20 i 21 października) w Willi Caro w Gliwicach (ul. Dolnych Wałów 8a) odbędzie się organizowana przez Instytut Pamięci Narodowej oddział w Katowicach, Muzeum w Gliwicach i Ruhr-Universität w Bochum międzynarodowa konferencja naukowa Górnoślązacy. Problemy społeczności pogranicza w XX wieku. Wezmą w niej udział przedstawiciele uniwersytetów i instytucji naukowych z Polski i zagranicy (m.in. z Niemiec i Wielkiej Brytanii).

Celem konferencji jest spojrzenie na kluczowe zjawiska XX-wiecznej historii Górnego Śląska przez pryzmat zamieszkującej region ludności rodzimej i jej przypadków. Ramy chronologiczne wyznaczone są zasadniczo od przełomu XIX i XX wieku do upadku komunizmu w Europie, zatem od erupcji konfliktu polsko-niemieckiego o posiadanie Górnego Śląska po schyłek ostatniej wielkiej narracji totalitarnej. Elementem komunistycznej idei tworzenia „nowego człowieka” było także wykształcenie nowego typu Górnoślązaka. Te dwie daty krańcowe i zjawiska graniczne wskazują też na główne wątki tematyczne, wokół których toczyć się mają obrady konferencyjne. W centrum stoi pytanie o konstrukcje tożsamościowe rdzennych mieszkańców regionu i przemiany owych konstrukcji w omawianym okresie. Istotnymi wątkami wystąpień konferencyjnych są m.in. pytania o rolę Kościoła katolickiego w tradycyjnie postrzeganym jako „religijny” regionie, o formy manipulowania przekazem kulturowym, problemy masowych migracji drugiej połowy XX wieku, kwestie partycypacji Górnoślązaków w aparacie władzy totalitarnej i rozliczenia karne z tym związane – informują organizatorzy.

Więcej informacji: ipn.gov.pl

Warszawa: coś dla archiwistów

Również 20 i 21 października w Warszawie odbywać będzie się konferencja naukowa Wkład archiwistów warszawskich w rozwój archiwistyki polskiej, towarzysząca wystawie Archiwa warszawskie dawniej i dziś, prezentowanej od 22 września w Galerii Plenerowej przy skrzyżowaniu ul. Traugutta i Krakowskiego Przedmieściu. Obrady odbywać się będą w gmachu Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, Archiwum Głównym Akt Dawnych i Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej.

Celem konferencji będzie ukazanie działalności i dorobku archiwów i archiwistów warszawskich od nowożytności po czasy współczesne, przemian mentalności społeczeństwa i środowiska zawodowego, czynników stymulujących rozwój teorii naukowych i metodyki oraz źródeł inspiracji tej dziedziny wiedzy, w tym recepcji światowych idei naukowych. Przedmiotem prezentacji i refleksji będą zarówno instytucje pełniące kluczową rolę w zachowywaniu świadectw dziedzictwa narodowego, jak i ludzie tworzący swoją wiedzą i osobowością klimat intelektualny sprzyjający kształtowaniu postaw humanistycznych, wrażliwości na dobra kultury, kreowaniu więzi międzykulturowych i międzyepokowych. Konferencja przyczyni się do intensyfikacji badań nad siecią archiwów warszawskich oraz warszawskim środowiskiem archiwalnym, pełniącymi istotne role w sieci archiwów polskich i europejskich. Efektem konferencji będzie zbiór studiów poświęcony dziejom archiwów oraz biografiom intelektualnym archiwistów – zapewniają pomysłodawcy wydarzenia.

Więcej informacji: archiwistykawarszawska.pl

Warszawa: „Polak, Węgier dwa bratanki”?

21 października o godz. 11:00 w Węgierskim Instytucie Kultury w Warszawie (ul. Moniuszki 10) odbędzie się dyskusja pt. Polska i Węgry. Ciężkie dziedzictwo komunizmu. Czym dla nas był tamten system? zorganizowana w związku z 65. rocznicą Rewolucji Węgierskiej 1956 roku.

Wezmą w niej udział: Mária Wittner, Ákos Engelmayer, dr Łukasz Kamiński, prof. Andrzej Paczkowski, prof. Jerzy Eisler, dr Krzysztof Persak, dr János Tischler. Całość poprowadzi dr Jan Malicki, Dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

Więcej informacji: ipn.gov.pl

Wrocław: z historii wrocławskiej urbanistyki

Już tylko przez ostatni tydzień w Muzeum Sztuki Mieszczańskiej Muzeum Miejskiego Wrocławia dostępna będzie wystawa Bogaty plan i ubogi skutek. Wrocławska dzielnica naukowa w rejonie placu Grunwaldzkiego (1910-2010). Dostępna jest ona w Starym Ratuszu do 24 października.

Prawie sto lat temu, 10 października 1910 r., przy dzisiejszej ul. M. Smoluchowskiego nastąpiło otwarcie Królewskiej Wyższej Szkoły Technicznej (obecnej Politechniki Wrocławskiej), dokładnie naprzeciw uniwersyteckich klinik (ob. Akademii Medycznej). Hucznej inauguracji pierwszej tego typu szkoły we Wrocławiu dokonał cesarz Wilhelm II. Uroczystość ta połączona była z przecięciem wstęgi na wzniesionym wtedy moście Cesarskim (ob. Grunwaldzkim), największej wiszącej przeprawie w Niemczech, o niezwykle nowatorskiej konstrukcji. Stał się on symbolem dużych ambicji włodarzy miasta, którzy widzieli w nim bramę do dzielnicy naukowej, rozwijającej się w tym rejonie. Od roku 1910, w burzliwym XX w., snuto marzenia o doskonałym centrum akademickim, i w mniej lub bardziej doskonały sposób marzenia te ziszczano. Powojenna wizja nowego wspaniałego ośrodka wyższych uczelni zakładała skupienie czterech wyższych uczelni, powiązanych z centrum kulturalnym i rejonem domów studenckich. Jej twórcami byli Krystyna i Marian Barscy, architekci należący do czołówki wrocławskich mistrzów deski kreślarskiej w powojennym Wrocławiu. Oś Grunwaldzką można dzisiaj nazwać „osią Barskich”, wzdłuż niej bowiem powstało dziewięć zespołów architektonicznych według ich projektu. Umożliwiał to wygrany przez nich w 1964 r. konkurs na zagospodarowanie pl. Grunwaldzkiego. Funkcjonalizm, elegancja, prostota formy, interesujący detal, zaskakujące wnętrza to bodaj najważniejsze cechy ich dzieł, które odnajdziemy w zrealizowanych budynkach – informują twórcy wystawy.

Więcej informacji: muzeum.miejskie.wroclaw.pl.

Korekta: Agnieszka Kowalska