Przegląd imprez historycznych (16.06-22.06.2014)

Kraków: wokół „antropologii” bezpieki

18 czerwca o godz. 18:00 w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie (ul. Rajska 1) odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu „Krakowska Loża Historii Współczesnej”, zatytułowane Czym był komunizm? W dyskusji prowadzonej przez Romana Graczyka wezmą udział dr Wojciech Frazik i dr Maciej Zakrzewski.

Książka „W stronę antropologii <>. Nieklasyczna refleksja nad aparatem bezpieczeństwa w Polsce Ludowej” pokazuje komunizm i jego rdzeń – policję polityczną, od nieco innej strony, niż się to czyni zazwyczaj. Jej autorzy stoją na stanowisku, że opisywanie komunistycznej „bezpieki" metodami historii zdarzeniowej jest niewystarczające i proponują perspektywę antropologiczną. I tak, znajdziemy tu m.in. studia „bezpieki" od strony psychologicznej, od strony jej recepcji w sztuce czy w literaturze. Także od strony ideologicznych podstaw systemu. Tej ostatniej kwestii poświęcony jest tekst Macieja Zakrzewskiego „Ontologia bezpieki – organa bezpieczeństwa w perspektywie leninowskiej teorii politycznej. Zarys zagadnienia". Zakrzewski pisze, że opis komunistycznego aparatu bezpieczeństwa zawężony do „rekonstrukcji wydarzeń i stosowanego zwykle wyjaśnienia wyłącznie w kategoriach imperializmu sowieckiego czy walki o władzę tworzy obraz niepełny, gubiący specyfikę systemu komunistycznego i sprowadzający go jedynie do jednego z wielu systemów zniewolenia odznaczającego się stosowaniem terroru i technik manipulacji społecznej na niespotykaną dotąd skalę". Kwestia, którą stawia Zakrzewski, nie jest nowa. W polskiej historiografii istnieje ona od czasów 7-tomowego dzieła Jana Kucharzewskiego „Od białego caratu do czerwonego" (wydanego w latach 1923–1935). Jak pokazuje sam tytuł tej pracy, można rozumieć Związek Radziecki (i szerzej – komunizm jako formację ustrojową) jako nowszą odmianę rosyjskiego samodzierżawia. Inni z kolei (Miłosz, Wat, Besançon, Malia, Kołakowski) stali na stanowisku, że sowietyzm miał cechy swoiste, nie dające się zredukować do formy rosyjskości. Tą specyficzną, nową jakością, jaką przyniósł komunizm sowiecki było przepojenie całego życia społecznego ideologią marksistowską, a swoistym celem – wychowanie sowieckiego „nowego człowieka". A może to ułuda? Może ideologia komunistyczna była tylko fasadą, nie zaś elementem konstytutywnym komunizmu? O tym chcemy rozmawiać 18 czerwca w Bibliotece przy Rajskiej - zapowiadają organizatorzy.

Więcej informacji: ipn.gov.pl

Warszawa: święto Galicji

Również w środę o godz. 18:00 w warszawskim Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu „Opowieści z Kresów” zatytułowane Chwała Galicji. Wystawa Krajowa we Lwowie w 1894 roku.

85. spotkanie z cyklu „Opowieści z Kresów” Tomasz Kuba Kozłowski poświęci największemu przedsięwzięciu gospodarczemu i kulturalnemu końca XIX wieku na ziemiach polskich, jakim była Powszechna Wystawa Krajowa zorganizowana we Lwowie w 1894 roku. Na obszarze 46 hektarów powstało 129 pawilonów, w tym pawilon dla powstałej na tę okazję monumentalnej Panoramy Racławickiej. Z myślą o przybywających uruchomiono m.in. pierwszy tramwaj elektryczny i kolejkę linową. Opowieść o wystawie, którą zwiedziło 1 mln 150 tysięcy osób, i podczas której padł pierwszy gol w historii polskiej piłki nożnej ilustrowana będzie oryginalną ikonografią z epoki - zapowiadają organizatorzy.

Więcej informacji: dsh.waw.pl

Bytom: PRL i plakat

22 czerwca o godz. 12:00 w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu (ul. Korfantego 34) odbędzie się kuratorskie oprowadzanie po wystawie Historia PRL-u w plakacie - w rocznicę wydarzeń 1989 roku. Uczestnictwo w oprowadzaniu kuratorskim jest bezpłatne, konieczny jest jedynie zakup biletu wstępu na wystawy czasowe.

Plakat – forma rzemiosła, czy dziedzina sztuki? Do poszukiwania odpowiedzi na to pytanie skłoni wystawa Historia PRL-u w plakacie – w rocznicę wydarzeń 1989 roku, której wernisaż odbył się 4 czerwca 2014 r. W zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu znajduje się ponad 4,7 tys. plakatów o treściach reklamowych i propagandowych, będących odbiciem polskiej rzeczywistości w różnych dziedzinach życia społecznego i kulturalnego na przestrzeni lat 40.–80. XX w. Plakaty stanowiły i nadal stanowią doskonałe narzędzie manipulacji intelektualnej i emocjonalnej, artystyczną formę przekazu i postrzegania otaczającego świata; służyły i służą upowszechnieniu postaw społecznie akceptowalnych. W przeddzień 25. rocznicy pierwszych demokratycznych wyborów do Sejmu „kontraktowego” w alternatywny sposób pragniemy zwrócić uwagę na to, czym i jak na co dzień żyło społeczeństwo w latach PRL-u, a zarazem sprowokować do analizy, z jakim bagażem doświadczeń Polacy powitali pierwszy powiew wolności - informują organizatorzy.

Więcej informacji: muzeum.bytom.pl