Przegląd imprez historycznych (14.04-20.04.2014)

GOP: wielkanocny tramwaj

Aż do 21 kwietnia po raz dwunasty po Górnośląskim Okręgu Przemysłowym krążyć będzie zabytkowy tramwaj przewożący eksponaty związane z Wielkanocą. Mobilną wystawę Muzeum Śląskiego będzie można zobaczyć w Bytomiu, Katowicach, Chorzowie, Rudzie Śląskiej i Zabrzu. Przejazd tramwajem jest bezpłatny.

W świątecznym tramwaju znajdziemy rzeźby o tematyce pasyjnej – Chrystusa Zmartwychwstałego autorstwa Józefa Hulki z Łękawicy i Chrystusa Frasobliwego wykonanego przez Stanisława Kwaśnego z Mesznej – oraz wielobarwne, ręcznie rzeźbione ptaki twórców z ośrodka w Stryszawie. Prace pochodzą ze zbiorów galerii Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku Białej. Natomiast z pracowni artysty Józefa Szypuły z Czechowic Dziedzic zostaną zaprezentowane kapliczki ze scenami pasyjnymi. Ponadto w tramwaju znajdą się archiwalne fotografie ilustrujące obrzędy Wielkiego Tygodnia oraz tradycyjne świąteczne pocztówki. Wystawę krążącą po Górnym Śląsku będzie można zwiedzać na wybranych przystankach lub – dzięki współpracy z KZK GOP – odbyć niecodzienną przejażdżkę w towarzystwie muzealnych eksponatów. Poprzednie edycje „Świątecznej jazdy…” od pierwszej chwili zostały ciepło przyjęte przez mieszkańców naszego regionu, którzy chętnie w rodzinnym towarzystwie podróżowali muzealnym tramwajem. Podczas ostatniej akcji wystawę zwiedziło około 4500 osób. Kolejna edycja ekspozycji prezentowanej w świątecznym tramwaju ma przekonać mieszkańców regionu do bezpośredniego, otwartego obcowania ze sztuką i kulturą mającą korzenie w naszym codziennym życiu, tradycyjnych obrzędach i zwyczajach ludowych. Wystawa skierowana jest nie tylko do zainteresowanych historią i obyczajowością Wielkiej Nocy, lecz do wszystkich, którzy w ferworze przedświątecznego szaleństwa będą mogli zatrzymać się na chwilę, wyciszyć i poczuć atmosferę tych wiosennych świąt. W tym roku pasażerowie „Świątecznej jazdy…” mają szansę zapoznać się także z ofertą Regionalnego Ośrodka Kultury w Katowicach, Opery Śląskiej w Bytomiu, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Chorzowie oraz Filharmonii Śląskiej, czyli instytucji znajdujących się w miastach, przez które przejeżdża zabytkowy tramwaj – informują organizatorzy.

Więcej informacji: muzeumslaskie.pl

Warszawa: fotograf dawnego miasta

15 kwietnia o godz. 18:00 w warszawskim Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) odbędzie się premiera albumu pt. Maksymilian Fajans (1825–1890), wydanego w serii „Fotografowie Warszawy”. Gośćmi wieczoru będą: Danuta Jackiewicz (autorka, kurator fotografii z Muzeum Narodowego w Warszawie), prof. Maciej Buszewicz (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, autor projektu graficznego), dr Paweł Żak (fotograf z Uniwersytetu Warszawskiego) oraz gość specjalny Anna Stęplewska z domu Fajans. Wieczór poprowadzi Katarzyna Madoń-Mitzner, redaktor serii wydawniczej.

Album zawiera kilkadziesiąt fotografii Maksymiliana Fajansa, w tym widoki Warszawy z lat 60 i 70. XIX wieku oraz zapisy życia miasta (m.in. otwarcie mostu Kierbedzia, wnętrze słynnej cukierni Lourse’a w Hotelu Europejskim, reportaż z wystawy przemysłowo-rolniczej w Warszawie), portrety wybitnych mieszkańców i osobistości przyjeżdżających do Warszawy, wówczas stolicy Królestwa Polskiego, wykonane w pracowni artysty. Cześć zdjęć przedstawia miejsca czy wydarzenia nie rejestrowane przez żadnego innego fotografa, jak np. wnętrze wspomnianej cukierni Lours'a czy infrastruktura nowych stacji kolejowych na warszawskiej Pradze. W książce znalazł się również esej Danuty Jackiewicz oraz kalendarium najważniejszych wydarzeń w dziejach fotografii na świecie i w Królestwie Polskim. Maksymilian Fajans, wybitny fotograf, litograf oraz wydawca, otworzył atelier portretowe w połowie XIX wieku przy ulicy Długiej w Warszawie (później miał zakład przy Krakowskim Przedmieściu 52) i od razu dołączył do grona najpopularniejszych artystów w stolicy. Początkowo jego domeną był rysunek i litografia (której uczył się w Paryżu u Emille’a Lassalle’a i Rosé-Josepha Lemerciera), od 1862 roku dołączył do oferty modną wówczas fotografię, dzięki czemu znalazł się w elicie europejskich grafików. Książka ukazuje się w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Serię wydawniczą „Fotografowie Warszawy” prezentującą popularnonaukowe albumy monograficzne, poświęcone wybitnym XIX- i XX-wiecznym twórcom warszawskim, zainaugurował album „Karol Beyer 1818–1877” - informują wydawcy albumu.

Więcej informacji: dsh.waw.pl

Warszawa: opowieść o Zagładzie

Również 15 kwietnia o godz. 18:00 w Muzeum Historii Żydów Polskich (ul. Anielewicza 6) odbędzie się kolejny wykład z z cyklu „Odsłony wystawy głównej”. Wykład pt. Galeria „Zagłada” w Muzeum Historii Żydów Polskich wygłosi prof. Barbara Engelking (kierownik Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Instytut Filozofii i Socjologii PAN), współautorka koncepcji i scenariusza tego fragmentu wystawy.

Jak jest skonstruowana opowieść o Zagładzie na wystawie głównej w Muzeum Historii Żydów Polskich? Dlaczego narracja ta zaczyna się w miejscu, gdzie rozpoczynają ją również inne muzea Holocaustu, a kończy się gdzie indziej? O czym galeria opowiada, a o czym nie mówi i dlaczego? - pytają organizatorzy.

Więcej informacji: jewishmuseum.org.pl

Kraków: kapłan, który poszedł „do lasu”

16 kwietnia o godz. 18:00 w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie (ul. Rajska 1) odbędzie się kolejne spotkanie organizowane w cyklu „Krakowska Loża Historii Współczesnej” zatytułowane Ks. Władysław Gurgacz – kapelan żołnierzy wyklętych. W dyskusji wezmą udział ks. Seweryn Wąsik SJ oraz dr Dawid Golik. Spotkanie poprowadzi Roman Graczyk.

Postać księdza Gurgacza, kapelana Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców, w ostatnich latach wychodzi z zapomnienia. Przez lata był zapomniany, ponieważ był niewygodny. Z oczywistych powodów – dla władzy komunistycznej, która skazała go na śmierć. W pewnym stopniu także dla zgromadzenia księży jezuitów, które w krytycznym momencie (w latach 1948–1949), lękając się represji wobec innych kapłanów, odcięło się od swego współbrata. Ks. Władysław Gurgacz był kapłanem nietuzinkowym. Moralnym rygorystą, który wymaga od siebie maksimum tego, co mu nakazuje jego wiara. Ten wrażliwy i słabego zdrowia człowiek decyduje się pójść „do lasu", by towarzyszyć żołnierzom antykomunistycznego podziemia. Podejmuje tę decyzję w momencie, gdy perspektywy wywalczenia niepodległości Polski są już znikome. Głównym motywem jego decyzji jest troska o zbawienie wieczne tych młodych ludzi. Jezuita wie, że w warunkach partyzantki wystawieni są oni na liczne pokusy i uważa, że mocą swojego duszpasterskiego autorytetu potrafi ich ochronić od niejednego moralnego błędu. Postanawia być z nimi aż do końca – i tak się rzeczywiście dzieje. Schwytany przez UB wraz z kolegami z oddziału, zostaje osądzony w pokazowym procesie, skazany na śmierć i stracony. Jaka była duchowość tego niezwykłego kapłana? Jaka była jego ewolucja? Jak postrzegał swoją misję polskiego księdza w czasach, gdy na Polsce zaciskała się obręcz totalitarnego zniewolenia? O tym chcemy rozmawiać 16 kwietnia w Bibliotece przy Rajskiej – zapowiadają organizatorzy.

Więcej informacji: ipn.gov.pl