Przegląd imprez historycznych (13.01-19.01.2014)
Warszawa: uratowani z nieludzkiej ziemi
Od 15 stycznia w warszawskim Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) prezentowana będzie wystawa Historia polskich tułaczy II wojny światowej w Iranie, przygotowana we współpracy z Ambasadą Islamskiej Republiki Iranu w Polsce. Będzie ją można oglądać do 2 lutego.
Na wystawie będzie można obejrzeć pozyskane z irańskich źródeł fotografie, przedstawiające polskich uchodźców ewakuowanych z ZSRR razem z armią gen. Andersa. W 1942 roku pierwsza grupa polskich tułaczy dotarła do Iranu. W sumie znalazło się tam ok. 120 tys. polskich wychodźców, w tym ok. 40 tys. kobiet i dzieci. Polacy zostali rozlokowani w kilku miastach, najwięcej osób przyjęły Isfahan i Teheran. Tułacze tworzyli placówki kulturalne, wydawali publikacje, prowadzili życie religijne. Po latach wspominali ogromną gościnność i życzliwość okazywaną im przez Irańczyków - informują twórcy ekspozycji.
Więcej informacji: dsh.waw.pl
Kraków: kadry z Zagłady
15 stycznia o godz. 18:00 w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie (ul. Rajska 1) odbędzie się promocja albumu przygotowanego przez Annę Dobrowolską pt. Fotograf z Auschwitz. W spotkaniu wezmą udział także Martyna Grądzka oraz Roman Graczyk.
Są to wspomnienia więźnia obozu Auschwitz Birkenau Wilhelma Brasse, który podczas swojego pobytu w obozie – od początku jego istnienia aż do jego wyzwolenia – pracował jako fotograf. Wszystko to, co widział – najpierw przy naciskaniu migawki aparatu, a potem w ciemni, gdzie te same obrazy musiał jeszcze analizować – odcisnęło na nim tak duże piętno, że po wojnie już nigdy nie wziął aparatu do rąk. Wilhelm Brasse miał świadomość, że ludzie których fotografował, a niekiedy portretował (jako fotograf specjalizował się w portretach), niedługo, może za kilka dni zostaną skierowani do komory gazowej. Fotografował z polecenia władz obozowych i dla potrzeb systemu, ale dziś pożytek z tych zdjęć jest zgoła inny. Te zdjęcia są świadectwem tragicznego losu ludzi zamordowanych w KL Auschwitz. Książka powstała na podstawie pełnego wywiadu Irka Dobrowolskiego z Wilhelmem Brasse, który przed kilkoma laty posłużył do realizacji filmu „Portrecista". Album jest pewnego rodzaju dopełnieniem filmu „Portrecista" i wspólnie z nim tworzy niezwykle interesujący i cenny materiał edukacyjny. Historię głównego bohatera uzupełniają narracje współwięźniów, wybrane z zasobów archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz Birkenau. Wspomnienia Wilhelma Brasse zostały bogato zilustrowane fotografiami jego autorstwa. Książka poprzez swoją oprawę graficzną stała się po części swoistym albumem fotograficznym – informują wydawcy publikacji.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Warszawa: kim jest dziennikarz-skandalista?
Również w środę o godz. 18:00 w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” (ul. Marszałkowska 21/25) odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu „Filmowe przesłuchanie historii. Ryszard Bugajski znany i nieznany" zatytułowane Urban tak i nie. Spotkanie z udziałem reżysera poprowadzi red. Piotr Zaremba.
Jerzy Urban jest budzącą najbardziej skrajne opinie postacią w polskim krajobrazie. Ma wielu zwolenników oraz równie licznych przeciwników i zażartych wrogów. Autora filmu interesuje przede wszystkim stosunek Urbana do wolności słowa. Już jako szef „Nie" był oskarżany o rozpowszechnianie pornografii oraz publikowanie tajnych dokumentów MSW. Kolejnych kilkanaście spraw wytoczono przeciw „dziennikowi cotygodniowemu" z powództwa cywilnego. Czy rzeczywiście Jerzy Urban jest nieustraszonym bojownikiem o wolność słowa, swobodę obyczajów i prawa człowieka? Przecież w czasach stanu wojennego reprezentował jeden z najbardziej represyjnych, zamykających ludziom usta, reżim w powojennych dziejach Polski. Bohater filmu od lat neguje wszelkie autorytety, nie liczy się z cudzymi opiniami. Atakowany i obrażany rozkwita, ignorowany – sam przystępuje do kontrataku nie przebierającego w środkach. Jakimi kieruje się pobudkami, jakie cele mu przyświecają? Czy uznaje jakikolwiek spójny system wartości? Autor filmu próbuje zyskać odpowiedzi na te i podobne pytania od Jerzego Urbana, jego znajomych i współpracowników oraz rozmówców z ulicznej sondy. Wypowiedzą się także profesor Ewa Łętowska, profesor Tomasz Goban-Klass oraz pełnomocnik redaktora „Nie", mecenas Eugeniusz Baworowski – informują organizatorzy spotkania.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Warszawa: Polacy za Zbruczem
15 stycznia o godz. 12:00 i 18:00 w DSH odbędzie się także kolejne spotkanie z cyklu „Opowieści z Kresów” zatytułowane Na zielonej Ukrainie. Od Baru do Winnicy.
80. spotkanie z cyklu „Opowieści z Kresów” Tomasz Kuba Kozłowski poświęci polskim śladom za Zbruczem. Prezentacja dotyczyć będzie wybranych fragmentów wielowiekowej historii oraz dziedzictwa ziem ukrainnych Rzeczypospolitej na Podolu i Bracławszczyźnie. Opowieść o historycznym mieście Bar, leżącej nad Bohem Winnicy, Żmerynce, w której urodził się Jan Brzechwa, a także wielkopańskich rezydencjach Orłowskich i Sokołowskich w Sewerynówce oraz Grocholskich w Pietniczanach, ilustrowana będzie oryginalną ikonografią z epoki – zapowiadają organizatorzy.
Więcej informacji: dsh.waw.pl
Warszawa: psycholodzy i historycy o traumie stalinowskiego więzienia
15 stycznia o godz. 17:00 w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie (ul. Chodakowska 19/31) odbędzie się dyskusja poświęcona traumie stalinowskiego więzienia, a w szczególności jej konsekwencjom dla więźniów i ich rodzin oraz sposobom radzenia sobie z nią. Punktem wyjścia do problemu będą więzienne listy Władysława Gałki.
W dyskusji panelowej udział wezmą Maria Kamykowska, córka więźnia i współautorka książki Masz rywalkę Polskę. Korespondencja więzienna Władysława Gałki (1949-1956), dr Elżbieta Zdankiewicz-Ścigała, psycholog i specjalista ds. traumy SWPS oraz dr Wojciech Frazik, historyk IPN i współautor książki.
Tematem debaty będzie trauma stalinowskiego więzienia, a w szczególności jej konsekwencje dla więźniów i ich rodzin oraz sposoby radzenia sobie z nią. Problem traumy związanej z pobytem w stalinowskich więzieniach jest stosunkowo mało znany, jednak ostatnio pojawił się wraz z wydaniem listów więziennych Władysława Gałki. – Listy Władysława Gałki do żony i dwóch malutkich córeczek, a także ich listy do męża i ojca, to zapis miłości, która „wszystko przetrzyma”. Co pozwoliło tej rodzinie nie tylko przetrwać, ale mimo podwójnych krat, przez które odbywały się widzenia, stworzyć naprawdę bliskie więzi między ojcem i córkami? – zastanawia się dr Wiesława Sotwin, psycholog SWPS, organizator wydarzenia. Celem spotkania jest przybliżenie studentom i wszystkim zainteresowanym zarówno tematyki traumy, jak i tego dramatycznego okresu polskiej historii, jakim był stalinizm - informują organizatorzy.
Więcej informacji: centrumprasowe.swps.pl
Łódź: dzieła Urbanowskich w nowej odsłonie
18 i 19 stycznia (sobota i niedziela) o godz. 12:00 w Muzeum Miasta Łodzi (ul. Ogrodowa 15) odbędą się spotkania Dzieła zakładu Urbanowskich cyfrowo i analogowo towarzyszące wystawie Zakład Urbanowskich. Rodzina Dzieło Twórcy, zorganizowanej pod patronatem Histmag.org. W programie prezentacja prac studentów Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej - pokaz trójwymiarowych modeli komputerowych oraz rysunków wybranych realizacji Zakładu Urbanowskich pod kątem prezentacji ich walorów architektonicznych – informują organizatorzy.
Więcej informacji: muzeum-lodz.pl
Kraków: jak wyglądali bohaterowie dawnych przedstawień?
Już tylko do 19 stycznia w Kamienicy Hipolitów – oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (plac Mariacki 3) można oglądać ekspozycję unikatowych kostiumów teatralnych z początku XX-wieku.
Przygotowując się do otwarcia nowej ekspozycji stałej i Nowego Muzeum Teatralnego, MHK zaplanowało oddanie do konserwacji kilkunastu najcenniejszych kostiumów teatralnych pochodzących z lat 1903–1913. Najcenniejsza z nich jest kolekcja ośmiu kostiumów z 1903 roku, zaprojektowana przez samego Stanisława Wyspiańskiego z okazji prapremiery jego dramatu Bolesław Śmiały. Kostiumy wykonano pod nadzorem artysty w pracowni Teatru Miejskiego. Ornamenty na strojach teatralnych zostały namalowane przez artystki Bronisławę Rychter-Janowską i Lucynę Kotarbińską. Wyspiański projektując kostiumy do swojego dramatu, w sposób wręcz szokujący i zaskakujący połączył przekaz historyczny z motywami ludowymi: podhalańskimi i huculskimi. Zaprojektowane przez niego kostiumy nie tylko charakteryzowały bohaterów utworu, ale także wpływały na ruch sceniczny artystów i wykorzystywane przez nich środki aktorskiego wyrazu. Dugą grupę stanowią kostiumy: wojenny i tryumfalny do roli Radamesa z opery Aida Giuseppe Verdiego, w których występował Stanisław Drabik, oraz kostium Jadwigi Mrozowskiej do roli Psyche w Erosie i Psyche Jerzego Żuławskiego. Interesujące jest, że wymyślono je i uszyto w pracowni znanego mediolańskiego rysownika i projektanta teatralnego Luigiego Sapellego, „Caramby”. Luigi Sapelli był założycielem i właścicielem słynnej firmy Art House Caramba szyjącej kostiumy dla najważniejszych teatrów – takich jak La Scala, La Fenice, Teatro Regio w Turynie czy Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Wszystkie prezentowane przez MHK stroje pochodzą z lat 1912–1913. Kostium do roli Psyche został zaprojektowany specjalnie dla polskiej aktorki Jadwigi Mrozowskiej. Trafił on do zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa wraz z innymi eksponatami jako spadek po tej znanej artystce. Mrozowska związana była ze sceną krakowską w latach 1902–1905. Od roku 1907 aktorka przebywała na stałe we Włoszech, gdzie występowała jako śpiewaczka operowa. Strój ten został zamówiony przez Mrozowską właśnie z myślą o jej występach gościnnych w Krakowie, które odbyły się w 1913 roku. Zarówno kostiumy zaprojektowane przez Wyspiańskiego, jak i te przygotowane przez „Carambę” zostały uszyte ręcznie, z wykorzystaniem bardzo dobrych tkanin oraz elementów ozdobnych i dekoracyjnych. Tym bardziej więc oryginalne kreacje stanowią bezcenny zabytek i świadectwo rozwoju polskiej sztuki teatralnej – informują muzealnicy.
Więcej informacji: mhk.pl
