Przegląd imprez historycznych (11.03-17.03.2013)

Poznań: „przy okazji” Polski w budowie

11 marca o godz. 13:00 w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu (ul. Wodna 27) odbędzie się otwarcie wystawy Archeologiczna autostrada – wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem, prezentowanej do 6 maja. Wykład wprowadzający wygłosi Albert Zastawny z Muzeum Archeologicznego w Krakowie, jeden z pomysłodawców ekspozycji.

Goszcząca w Poznaniu wystawa jest wspólnym przedsięwzięciem Muzeum Archeologicznego w Krakowie oraz Krakowskiego Zespołu do badań Autostrad sp.j. Opowiada o jednym z największych w historii polskiej archeologii przedsięwzięć badawczych – o wykopaliskach, wyprzedzających budowę autostrad i realizację innych wielkich inwestycji drogowych w Polsce. Przybliżono w niej jeden z odcinków autostrady A-4, łączącej Kraków z Tarnowem, przebiegający przez obszary zaliczane do najintensywniej zasiedlonych terenów pradziejowej Europy. Najciekawsze odkrycia ukazano na wystawie w formie reportażu fotograficznego, zapraszając na swego rodzaju przejażdżkę autostradą tropem znalezisk archeologicznych. Przy najważniejszych proponujemy zatrzymać się dłużej i prześledzić ich drogę od momentu odkrycia w ziemi, poprzez prace zabezpieczające i konserwatorskie, aż po wyeksponowanie w gablocie. Finalnym etapem tej drogi są rekonstrukcje komputerowe i foto-graficzne osób, biżuterii, broni, a także grobów, domów, studni oraz pieców garncarskich z czasów ich użytkowania przed wiekami i tysiącleciami – informują twórcy wystawy.

Więcej informacji: muzarp.poznan.pl

Warszawa: historia gender między badaniem a NGO

12 marca o godz. 18:00 w stołecznym Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) odbędzie się kolejne spotkanie w ramach Feministycznego Salonu Historycznego zatytułowane Między uniwersytetem a organizacją pozarządową: Historia kobiet (i historia płci) oraz feministyczna polityka pamięci. Organizatorki FSH Iwona Dadej (historyczka, doktorantka w Centrum Badań Społecznych w Berlinie) i Anna Nowakowska–Wierzchoś (archiwistka, doktorantka w IH PAN) dyskutować będą z dr Dobrochną Kałwą (IH UW, jedną z pionierek polskich badań historii gender).

Przekonanie, że badania historyczne potrzebują nowych perspektyw, w tym perspektywy historii kobiet i historii płci powoli przyjmuje się wśród polskich historyków. Nadal jednak nieliczna grupa osób zajmuje się zawodowo tą tematyką. Z kolei przywoływanie pamięci o kobietach sprzed lat budzi coraz większe zainteresowanie organizacji pozarządowych. Poszukiwanie kobiecych korzeni oraz ich upamiętnianie umieszczają wśród swoich zadań. Celem naszego spotkania jest dyskusja nad porządkami pojęciowymi i narracyjnymi, obecnymi w pracy obu środowisk oraz zastanowienie się nad płaszczyzną współpracy i wzajemnych inspiracji. Dlatego mottem naszego spotkania uczyniłyśmy maksymę Berela Langa, iż „Historia bez pamięci jest pusta. Pamięć bez historii jest ślepa” – informują organizatorki.

Więcej informacji: feministycznysalonhistoryczny.blox.pl

Bydgoszcz: jeden z najgorętszych punktów „karnawału”

12 marca o godz. 17:30 w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy (ul. Marcinkowskiego 12/14) odbędzie się spotkanie promujące projekt wydawniczy Instytutu Pamięci Narodowej, Europejskiego Centrum Solidarności, Ośrodka KARTA i Narodowego Centrum Kultury zatytułowany Kryzys Bydgoski 1981.

W spotkaniu, prowadzonym przez dr. Grzegorza Kaczmarka, udział wezmą: prezes IPN dr Łukasz Kamiński, dyrektor gdańskiego oddziału IPN dr hab. Mirosław Golon, dyrektor Ośrodka KARTA dr Artur Jóźwik, dyrektor ECS w Gdańsku Basil Kerski, jak również autorzy poszczególnych tomów: dr Krzysztof Osiński (IPN), Piotr Rybarczyk (IPN), Robert Gajos (IPN), przedstawiciele Ośrodka KARTA oraz autorzy załączonej do t. 3 płyty z prezentacją Przemysław Ruchlewski (ECS) i Jakub Kufel (ECS).

Wydawnictwo składa się z trzech tomów: monografii z dołączoną do niej płytą DVD z filmem 14 dni. Prowokacja bydgoska (tom I), wyboru dokumentów (tom II) oraz relacji świadków na płycie DVD (tom III). Pierwsze dwa tomy zostały przygotowane przez historyków z Delegatury IPN w Bydgoszczy, trzeci natomiast jest efektem współpracy Ośrodka KARTA, Europejskiego Centrum Solidarności i Narodowego Centrum Kultury.

Lokalny incydent, do jakiego doszło 19 marca 1981 r. w Bydgoszczy, spowodował kryzys społeczno-polityczny, który objął swoim zasięgiem całą Polskę. W trzeciej dekadzie marca 1981 r. przez kraj przetoczyła się fala strajków przeciwko bezkarności władzy. Żądano ukarania winnych wyrzucenia przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej delegacji „Solidarności” z sali posiedzeń Wojewódzkiej Rady Narodowej i pobicia trzech związkowców (Michała Bartoszcze, Mariusza Łabentowicza i Jana Rulewskiego). Dramatyzm sytuacji potęgowały odbywające się w tym czasie w Polsce manewry wojsk Układu Warszawskiego „Sojuz ’81”. Na tle stosunku do sprawy bydgoskiej spolaryzowały się postawy wewnątrz dwóch głównych obozów sceny politycznej – PZPR i „Solidarności”. Po obu stronach ujawnili się zarówno dążący do konfrontacji radykałowie, jak i zwolennicy rozwiązań kompromisowych. 30 marca 1981 r., w przeddzień zapowiadanego przez „Solidarność” strajku generalnego, po pełnych napięcia negocjacjach między stroną rządową i związkową osiągnięto konsensus i podpisano tzw. porozumienie warszawskie. Jednak zamiast ostatecznie uspokoić sytuację, wywołało ono nowe konflikty i spory – piszą o kryzysie bydgoskim wydawcy publikacji.

Więcej informacji: ipn.gov.pl

Kraków: tradycyjne wychowanie

13 marca o godz. 17:00 w Kamienicy Hipolitów – oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (pl. Mariacki 3) otwarta zostanie nowa wystawa zatytułowana Nie garb się! Będzie ją można oglądać do 2 czerwca.

„Nie garb się!” jest kolejną wystawą z cyklu „Od frontu i od kuchni” organizowanego od kilku lat w Kamienicy Hipolitów. Tytuł odwołuje się do sposobu wychowania dzieci i młodzieży, związanego z surowością obyczajów i miejscem młodego człowieka w hierarchii rodzinnej w XIX i na początku XX wieku. Nauka w drugiej, wychowanie w pierwszej kolejności – ta zasada obowiązywała tak w domu, jak i w szkole. Od najmłodszych lat wpajano dzieciom „znajomość zwyczajów i obowiązków grzeczności”, taktu, przyzwoitego zachowania się w różnych sytuacjach. Już najmłodsze dzieci uczone były bezwzględnego szacunku dla starszych, zarówno krewnych, jak i obcych, odpowiedniego zachowania się przy stole i w towarzystwie. Na wychowanie młodego człowieka składała się jednak nie tylko nauka dyscypliny, system nakazów i zakazów, ale także ćwiczenia tężyzny ciała, gimnastyka, a w przypadku małych dzieci zabawki, które spełniały funkcję pomocy pedagogicznej. Wystawa podzielona została na kilka części: wychowanie domowe, szkolne, wychowanie przez sport oraz wychowanie najmłodszych dzieci. Pokażemy sprzęty sportowe takie jak rowery, hulajnogi, zestawy do gry w krokieta i badmintona, sanki, łyżwy i wiele innych. W zaaranżowanej sali lekcyjnej będzie można zobaczyć jakich przyborów i pomocy naukowych używali uczniowie krakowskich szkół, jak wyglądał ówczesny mundurek gimnazjalisty i ubiór panny na pensji. Ciekawym elementem będzie z pewnością „Raj dla dzieci”, czyli witryna sklepu z zabawkami, jaki w okresie międzywojennym mieścił się przy jednej z krakowskich ulic. Pokażemy także rzemienną dyscyplinę, służącą do wymierzania kary oraz pulpit uczniowski ze specjalną podpórką uniemożliwiającą garbienie się nad książkami. Zwiedzający będą mogli zagrać w popularne w tamtym czasie gry planszowe i zręcznościowe, oraz sprawdzić swoje siły w rozwiązywaniu zagadek logicznych – zapowiadają muzealnicy.

Więcej informacji: mhk.pl

Wrocław: „Solidarność” na najniższym szczeblu

14 i 15 marca w Hotelu Tumskim we Wrocławiu (ul. Wyspa Słodowa 10) odbędzie się organizowana przez IPN ogólnopolska konferencja naukowa pt. NSZZ Solidarność w zakładach pracy 1980-1989.

Temat konferencji – zawężony do struktur NSZZ „Solidarność” w wymiarze lokalnym, jest celowym działaniem organizatorów. To właśnie w zakładach pracy, wśród szeregowych członków „Solidarności”, regionalni i krajowi działacze mieli oparcie i legitymację do prowadzenia negocjacji z władzami i prowadzenia polityki związkowej. To ich działania dawały ludziom nadzieję na zmianę sytuacji gospodarczej, społecznej, a w dalszej perspektywie – również politycznej w Polsce. Na konferencji przedstawione będą m.in.: przekrojowe wyniki badań dotyczące historii poszczególnych zakładowych ogniw NSZZ „Solidarność” dekady lat 80. XX w., reprezentujące zróżnicowane branże przemysłowe, różne aspekty działalności zakładowych organizacji NSZZ „Solidarność”, m.in. relacje zakładów pracy ze strukturami regionalnymi Solidarności, wyniki badań dotyczące szeregowych członków NSZZ „Solidarność”, problematyka niezależnej i podziemnej prasy zakładowej oraz zagadnienia związane z komisjami i sekcjami branżowymi. W założeniu organizatorów konferencji obrady mają przyczynić się do rozpowszechnienia wiedzy o lokalnych strukturach Związku i ludziach, którzy je tworzyli. Powinny także stać się impulsem do rozwoju badań historycznych nad rolą i funkcjonowaniem NSZZ „Solidarność” w zakładach pracy. Istotne w opracowaniu tematu wydają się tu być próby zarówno o charakterze dokumentacyjnym, jak również analitycznym i syntetyzująco-komparatystycznym – informują organizatorzy.

Więcej informacji: ipn.gov.pl

Kraków: aptekarz ratujący Żydów

16 marca o godz. 19:00 w Aptece pod Orłem – oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (Plac Bohaterów Getta 18) odbędzie się otwarcie wystawy Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim. Wydarzenie organizowane jest w ramach obchodów 70. rocznicy likwidacji getta w Krakowie. Nasz portal jest patronem medialnym ekspozycji.

Nowa wystawa, pomyślana jako swoiste muzeum – laboratorium pamięci, zostanie otwarta w przypadającą w marcu 70. rocznicę likwidacji przez Niemców krakowskiego getta. Bazą scenariusza wystawy są wspomnienia Tadeusza Pankiewicza, właściciela apteki i świadka wydarzeń, opublikowane po raz pierwszy tuż po wojnie w książce Apteka w getcie krakowskim. Ekspozycja zajmie wszystkie pomieszczenia dawnej apteki, a pierwotne funkcje użytkowe poszczególnych sal będą stanowić bazę do analizy wątków z historii getta, postaci Tadeusza Pankiewicza oraz pracujących z nim Ireny Droździkowskiej, Aurelii Danek-Czortowej i Heleny Krywaniuk. W izbie ekspedycyjnej zwiedzający pozna historię miejsca i ludzi, w sali recepturowej odkryje różnorodne recepty na przeżycie w rzeczywistości getta, w pokoju dyżurnym spotka Tadeusza Pankiewicza, świadka i kronikarza Zagłady, w materialni poczuje atmosferę Apteki jako miejsca spotkań i schronienia dla mieszkańców getta. Wreszcie w laboratorium zmierzy się z powojenną historią pamięci i niepamięci o krakowskich Żydach. Nowa wystawa w Aptece pod Orłem to także program badawczy, wydawniczy i edukacyjny realizowany przez muzeum. W jego ramach wydany został komiks o historii apteki, a ponadto będą opracowane m.in. biografia Tadeusza Pankiewicza i historia medycyny w getcie – informują twórcy nowej ekspozycji.

Więcej informacji: mhk.pl