Przegląd imprez historycznych (09.12-15.12.2013)
Poznań: w nieznanych okolicznościach...
11 grudnia o godz. 17:00 w studyjnym kinie Rialto w Poznaniu (ul. Dąbrowskiego 38) odbędzie się premierowy pokaz filmu Pod opieką operacyjną w reżyserii Anny Piasek-Bosackiej. Opowiada on o okolicznościach tragicznej śmierci Piotra Majchrzaka – ofiary stanu wojennego, które od 30 lat próbuje wyjaśnić jego rodzina.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Gdańsk: druga wojna światowa inaczej
Również 11 grudnia o godz. 17:00 w Hotelu Scandic w Gdańsku (ul. Podwale Grodzkie 9) w ramach otwartych „Spotkań z historią” organizowanych przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbędzie się promocja książki Jerzego Kochanowskiego O jaką wojnę walczyliśmy? Teksty z lat 1984-2013. Histmag.org jest patronem medialnym wydarzenia.
Artykuły stanowią wybór moich tekstów w większym lub mniejszym stopniu dotyczących II wojny światowej: w najmniejszym – przyczyn, większym – przebiegu i największym – skutków (…)Starałem się zaproponować artykuły z jednej strony (w miarę) aktualne, z drugiej ilustrujące drogę historyka przez metodologiczne i tematyczne przełomy ostatnich trzech dekad. Chciałem zaprezentować przykłady różnego rodzaju, mówiąc górnolotnie „twórczości” historycznej: zarówno teksty naukowe, edycje źródłowe, artykuły recenzyjne, popularnonaukowe i publicystyk – pisze we wstępie książki Jerzy Kochanowski, prof. Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Więcej informacji: muzeum1939.p
Warszawa: czy Polsce groziła interwencja?
Również w środę w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” w Warszawie (ul. Marszałkowska 21/25) odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu „Filmowe przesłuchanie historii. Ryszard Bugajski znany i nieznany". Tym razem zaprezentowany zostanie film dokumentalny Od grudnia do grudnia 1980–1981. Spotkanie poprowadzi redaktor Piotr Zaremba.
Na początku grudnia 1980 roku płk Ryszard Kukliński poinformował Amerykanów, że na spotkaniu ze Sztabem Generalnym radzieckich sił zbrojnych gen. Hupałowski i płk Puchała, zgodnie z rozkazem szefa MON gen. Wojciecha Jaruzelskiego, przedstawili plan wkroczenia do Polski Armii Radzieckiej, Ludowych Armii NRD i Czechosłowacji, pod pretekstem wspólnych manewrów. Siły te miały wynosić łącznie 18 dywizji. Rok później został w Polsce wprowadzony stan wojenny. Czym kierowali się dowódcy Wojska Polskiego dopuszczając, a nawet planując wejście obcych wojsk w granice swojego kraju? Czym następnie kierowali się wprowadzając stan wojenny? Czy rzeczywiście takie posunięcie zapobiegło wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski, a może raczej było wynikiem walki o władzę wewnątrz PZPR? Czy świat zachodni dał gen. Jaruzelskiemu ciche przyzwolenia na wprowadzenie stanu wojennego, by nie dopuścić do wojny domowej lub interwencji radzieckiej? To, co stało się 13 grudnia 1981 roku podtrzymało podział jałtański na świecie, przedłużyło agonię komunizmu o 10 lat, 10 lat bezpowrotnie straconych dla Polski. Czy jednak możliwe było inne rozwiązanie? Aby odpowiedzieć na te pytania autorzy filmu – w którym w roli narratora wystąpił Zbigniew Bujak – sięgnęli po świadectwa wielu polityków polskich, radzieckich i amerykańskich. Są to: Wojciech Jaruzelski, Mieczysław Rakowski, Stanisław Kania, Stanisław Ciosek, Zdzisław Rurarz, płk Ryszard Kukliński (w nagraniach archiwalnych), Anatolij Grabikow – wówczas szef Sztabu Układu Warszawskiego, Władimir Bukowski, Jan Nowak-Jeziorański, Zbigniew Brzeziński i Richard Pipes. Z prośbą o wypowiedź zwrócili się także do Stefana Olszowskiego, jednego z najtwardszych komunistów tamtych lat, mieszkającego obecnie na emigracji pod Nowym Jorkiem, lecz ten przepędził ekipę. Na początku grudnia 1980 roku rzeczywiście dało się zaobserwować koncentrację wojsk radzieckich na Ukrainie i Białorusi, potem koncentrację wojsk na wszystkich granicach Polski, także na morzu. Dobitnie świadczyły o tym zdjęcia satelitarne. Polityka PZPR wobec naszego kraju stała się agresywna. Nieoczekiwanie gen. Ustinow wydał rozkaz o wspólnych ćwiczeniach wojsk Układu Warszawskiego, które miały się zacząć nie później niż 10 grudnia 1980 roku. Potem nastąpił cały ciąg wydarzeń – telefonów z Moskwy, narad. Naciski strony radzieckiej, by Polacy unormowali sytuację wewnętrzną swego kraju, groźby wejścia do Polski obcych wojsk i odwlekanie tej decyzji w związku z możliwością przerodzenia się takiego rozwiązania w rozlew krwi... Uczestnicy i świadkowie wydarzeń przypominają tamte pełne napięć dwanaście miesięcy, które zdecydowały o losach Polski. Autorzy filmu nie dają jednak ostatecznych odpowiedzi na postawione wcześniej pytania. Wyciągnięcie wniosków z przytaczanych relacji pozostawiają widzom – piszą o filmie jego twórcy.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Gdańsk: rozstrzelana kopalnia
12 grudnia na Placu Solidarności w Gdańsku otwarta zostanie plenerowa wystawa pt. „Kopalnia strajkuje...”. Strajk i pacyfikacja Kopalni „Wujek” 13–16 grudnia 1981 r., przygotowana przez Śląskie Centrum Wolności i Solidarności we współpracy ze Społecznym Komitetem Pamięci Górników KWK „Wujek" Poległych 16 grudnia 1981 roku. Będzie ją można oglądać do 15 stycznia.
Ekspozycja jest pierwszą tego rodzaju wystawą plenerową poświęconą tragedii, jaka miała miejsce 16 grudnia 1981 r. w katowickiej Kopalni Węgla Kamiennego (KWK) „Wujek". Wystawa składa się z 24 plansz, na których zaprezentowano wiele niepublikowanych dotąd zdjęć. Historia opowiedziana przez twórców wystawy zaczyna się planszą o kryzysie, który nastąpił w PRL na przełomie lat 70. i 80. ub. wieku. Następnie opisano powstanie związków zawodowych, „karnawał Solidarności", wprowadzenie stanu wojennego, „odblokowywanie" zakładów pracy strajkujących na terenie województwa katowickiego, pacyfikację KWK „Wujek". Każdemu z zastrzelonych dziewięciu górników poświęcono osobne miejsce. Całość kończy tablica, na której przypomniano kolejne procesy funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO, którzy w końcu zostali skazani – informują twórcy wystawy.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
