Pozostałości prawdopodobnie głównego meczetu średniowiecznego miasta odkrywają Polacy pod Granadą

opublikowano: 2019-11-13, 12:28
wszelkie prawa zastrzeżone
Pozostałości prawdopodobnie głównego meczetu średniowiecznego miasta Madinat Ilbira odkrywają archeolodzy z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Główny meczet był jedną z najważniejszych budowli założonego w VIII w. miasta, poprzednika Granady.
reklama

Pozostałości miasta Madinat Ilbira znajdują się około 8 km od Granady w Andaluzji. Miasto założone zostało przez arabski ród Umajjadów w połowie VIII w. i funkcjonowało do początku XI w. Było jednym z najważniejszych miast średniowiecznego Al-Andalus, a największy rozkwit przeżywało w okresie istnienia Kalifatu Kordobańskiego.

Teren miasta, które w okresie rozkwitu mogło zajmować powierzchnię od kilkudziesięciu do nawet stu hektarów, nie został dotychczas dobrze rozpoznany archeologicznie. Pierwsze amatorskie badania wykonano w XIX w., kolejne, sondażowe, prowadzono na początku XXI w. W ubiegłym roku badacze odkryli kamienną zabudowę dzielnicy chrześcijańskiej (mozarabskiej).

Panorama Granady (fot. Elemaki, CC BY 3.0).

Tegoroczne badania koncentrowały się w dwóch wykopach: poza poszerzonym wykopem w dzielnicy chrześcijańskiej archeolodzy badali też teren nazywany Pago de la Mezquita, gdzie znajdować się mógł główny meczet aglomeracji. Podczas badań odkryto zawalisko budynku wraz z pierwszą odnalezioną w Madinat Ilbira konstrukcją ceglaną.

„Wszystko wskazuje na to, że jesteśmy albo w pobliżu, albo we wnętrzu najważniejszego budynku miasta, czyli aljamy, głównego meczetu miasta. Poza przesłanką toponimiczną – >>Pago de la Mezquita<< sugeruje taką lokalizację meczetu – badania georadarowe wskazują, że jesteśmy w środku wielkiego budynku, którego skala nie przystaje do normalnej zabudowy miejskiej” – powiedział PAP prof. Marian Rębkowski z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, który wraz z prof. Antonio Malpica z Uniwersytetu w Granadzie kieruje pracami wykopaliskowymi. Dodał, że odnalezione duże elementy ceramiczne i ceglane stosowane były za czasów rządów Umajjadów „tylko w budynkach, które można nazwać wyjątkowymi".

„Ze źródeł pisanych wiemy, że meczet powstał w poł. IX w. To, co znajdujemy w wykopie, powinno pochodzić z końca IX w., być może z X w." – wskazał archeolog.

Meczet poszukiwany był od końca XIX wieku. Jego pozostałości zostały odkryte w 1878 roku, jednak nie sporządzono wówczas dokumentacji i nie było znane miejsce jego budowy. Jak podkreślają badacze, główny meczet odegrał kluczową rolę w łączeniu mniejszych ośrodków wiejskich – garyatów – w miasto. W wykopie trwają prace nad dokładną dokumentacją zawaliska, również z wykorzystaniem technik 3D.

reklama

Jak wskazał prof. Rębkowski, tegoroczny sezon badań jest „przełomowy, jeśli chodzi o poznanie Madinat Ilbira". „Dzięki badaniom georadarowym, które na wielką skalę przeprowadziliśmy niedaleko zeszłorocznego wykopu, udaje nam się rekonstruować całą, gęstą siatkę zabudowy miejskiej, a do tej pory nie było to możliwe. W wykopie na terenie dzielnicy chrześcijańskiej natomiast odkryliśmy cały system cystern i jam zasobowych, wyznaczający najstarszy horyzont osadnictwa jeszcze z okresu emirackiego, który do tej pory nie był potwierdzony archeologicznie" – zaznaczył badacz.

Wśród wyjątkowych znalezisk, odkrytych na terenie wykopu w dzielnicy chrześcijańskiej jest też importowane, szkliwione naczynie, które może pochodzić z Bliskiego Wschodu lub Afryki.

U schyłku starożytności na Półwyspie Iberyjskim osiedlili się Germanie; w drugiej połowie V w. swoje chrześcijańskie królestwo, obejmujące także Galię, stworzyli Wizygoci. W 711 r., po podboju arabskim, państwo upadło. Półwysep zajęli Arabowie, którzy w połowie VIII w. stworzyli emirat dynastii Umajjadów; ten na początku X w. został przekształcony w Kalifat Kordobański, uważany przez badaczy za jedno z najwspanialszych państw wczesnośredniowiecznej Europy, centrum gospodarcze i kulturowe południa kontynentu.

Madinat Ilbira w okresie swej największej świetności składało się z dzielnic zamieszkiwanych przez różne grupy religijne i etniczne, m.in. arabów, mozarabów, żydów. Po upadku Kalifatu Kordoby w XI wieku berberska dynastia Zirydów przeniosła stolicę regionu do Madinat Garnata — dzisiejszej Granady.

Badania prowadzone są w ramach projektu „Madinat Ilbira – poprzednik Granady. Średniowieczne miasto Umajjadów i Mozarabów na Półwyspie Iberyjskim", realizowanego przez szczeciński oddział Instytutu Archeologii i Etnologii PAN we współpracy z Departamentem Historii Średniowiecza Uniwersytetu w Granadzie. Tegoroczny sezon zakończy się 14 listopada. W badaniach biorą udział studenci archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Projekt finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Źródło: naukawpolsce.pap.pl, autor: Elżbiete Bielecka

Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!

reklama
Komentarze
o autorze
Nauka w Polsce
Powyższy materiał jest przedrukiem z serwisu internetowego „Nauka w Polsce” współtworzonego przez Polską Agencję Prasową i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Publikacji dokonano na zasadach określonych przez PAP S.A.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone