Poznać bogactwo regionu — PATRONAT MEDIALNY „HISTMAGA”

Mógłbyś w kilku zdaniach scharakteryzować Górnośląskie Dni Dziedzictwa?

Jest to impreza mająca na celu pokazanie szerokiej publiczności walorów kulturalnych, jakie posiada region. To próba przybliżenia, głównie mieszkańcom, historii i tradycji ziemi wchodzących w skład historycznego Górnego Śląska. Organizując akcję, chcieliśmy zadać kłam stereotypom i udowodnić, że Górny Śląsk to nie tylko brudny, często zniszczony, przemysłowy krajobraz, ale bogata historia i spuścizna kulturalna, której przykładami są licznie występujące zabytki i piękne miejsca, o których często sami mieszkańcy nie zdają sobie sprawy. Właśnie taki obraz próbujemy przekazać w czasie licznych wycieczek, prelekcji, wykładów. Główny nacisk kładziemy jednak na osobiste uczestnictwo odbiorców naszej inicjatywy, dzięki któremu mogą namacalnie poznać bogactwo swojego regionu.

Skąd wziął się pomysł na GDD?

Pomysł organizacji Górnośląskich Dni Dziedzictwa zrodził się w głowach członków stowarzyszenia Młodzież Górnośląska. Już po raz drugi podejmujemy się tego wyzwania. Pragniemy, zgodnie z założeniami naszej młodej organizacji, edukować, a także aktywizować młodzież regionu. Nasza akcja to także próba wypełnienia pewnej luki, która objawia się w braku inicjatyw organizowanych na taką skalę, spajającą swoim zasięgiem historyczne ziemie Górnego Śląska i ukazujące go jako całość. Chcemy także zaznaczyć, jak ważne miejsce powinny zajmować regiony w zjednoczonej Europie. Dlatego pragniemy zaznaczyć, że GDD są częścią większego projektu – Europejskich Dni Dziedzictwa, przez wiele lat ignorowanego bądź bagatelizowanego przez aktywistów z naszego regionu.

Czym są Europejskie Dni Dziedzictwa?

Obchody Europejskich Dni Dziedzictwa mają na celu przyczynianie się do poznawania bogactwa i wspólnego dziedzictwa kulturowego. Akcja została zainicjowana przez Radę Europy i odbywa się pod patronatem Unii Europejskiej. Polska uczestniczy w projekcie od 1993 roku. Celem przedsięwzięcia jest udostępnienie mieszkańcom regionów dostępu do wszelakich muzeów, skansenów, ogrodów, a także do miejsc, które na co dzień są dla zwiedzających nieosiągalne. Elementem, który charakteryzuje wszystkie imprezy odbywające się pod tym patronatem jest nieodpłatny dostęp do wszystkich atrakcji.

Czym ma się różnić tegoroczna edycja od tej z ubiegłego roku?

Ubiegłoroczna edycja charakteryzowała się mnogością i różnorodnością obiektów i imprez, wchodzących w harmonogram projektu. Tym razem postanowiliśmy nieco zacieśnić specjalizację, można zawrzeć ją w hasłach: woda, para, ogień. Dlatego opracowując program, większą uwagę skupiliśmy na dobieraniu obiektów wchodzących w zakres takiej tematyki. Do zaproponowania zwiedzającym mamy więc na przykład Muzeum Energetyki i Elektrownię Łaziska w Łaziskach Górnych, Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach, zakład produkcji wody „Zawada” w Karchowicach czy też wykład o wieżach ciśnień. Oczywiście nie zabraknie stałych punktów programu. Pasjonatom lub znawcom sztuki i zabytków sakralnych możemy zaproponować zwiedzanie kościołów czy cmentarza żydowskiego, wielbicielom aktywnego wypoczynku edukacyjne wycieczki rowerowe, pokażemy warte uwagi rozwiązania architektoniczne (katowicki modernizm, osiedla w Rudzie Śląskiej), a także inne atrakcje.

Zmieniła się natomiast nieco organizacja pracy. Za organizację ubiegłorocznej edycji była praktycznie odpowiedzialna głównie Młodzież Górnośląska, przy wydatnej pomocy członków i sympatyków Ruchu Autonomii Śląska. W tym roku naszym zamierzeniem było stworzenie siatki organizacji, czynnie współtworzących GDD jako całość. Młodzież Górnośląska wystąpiła w tym wypadku jako koordynator prac.

Kto zatem jest organizatorem tegorocznych GDD?

Organizatorem tegorocznych GDD jest właśnie stowarzyszenie Młodzież Górnośląska. Jesteśmy organizacją zrzeszającą młodych ludzi czujących związek z Górnym Śląskiem. To jedyny warunek przystąpienia do stowarzyszenia. Dla nas nieważne jest pochodzenie, narodowość, religia, a tym bardziej orientacja polityczna. Działamy na płaszczyźnie społeczno-kulturalnej, czego dowodem niech jest właśnie organizacja GDD. Naszym głównym partnerem jest Ruch Autonomii Śląska, któremu oprócz działań stricte politycznych możemy przypisać wiele skutecznych inicjatyw w sferze edukacji i kultury.

Uroczyste otwarcie podczas koncertu mozartowskiego w Elektrociepłowni w Szombierkach, możemy zawdzięczać Fundacji Dla Śląska, w orbicie której zainteresowań są problemy rozwoju i promocji Śląska. Pomysł na program w Katowicach to dzieło stowarzyszenia „Moje Miasto”, grupy architektów, fascynatów katowickiej zabudowy. Kolejnym partnerem są „Gliwickie Metamorfozy” – stowarzyszenie na rzecz dziedzictwa kulturowego Gliwic. Fascynatom zabytkowych fortyfikacji, atrakcje w postaci zwiedzania bunkrów zapewni stowarzyszenie „Pro Fortalicium”, którego celem jest ochrona takich miejsc. Przy pracach nad programem pomaga nam także wiele prywatnych osób i instytucji, których wymienienie zajęłoby zbyt dużo miejsca.

Elektrociepłownia Szombierki w Bytomiu

Jaki obszar obejmą Górnośląskie Dni Dziedzictwa w roku 2006?

Podobnie jak w poprzedniej edycji, obejmować będą historyczne ziemie Górnego Śląska. Ma to pewien wymiar edukacyjny, który ma uświadomić mieszkańców o jedności górnośląskiej ziemi mimo sztucznych administracyjnych podziałów. Dlatego nasze obiekty są rozlokowane zarówno w województwie opolskim jak i śląskim. Niestety w tym roku w naszym programie brakuje miejsc leżących w czeskiej części Górnego Śląska.

Czy można bez przeszkód stwierdzić, że Górny Śląsk jest bogaty w zabytki?

Gdyby było inaczej, nie rozbijalibyśmy imprezy na dwa weekendy. Wystarczy spojrzeć na program, by się o tym przekonać. Z całą pewnością mogę stwierdzić, że mieszkańcy regionu mają prawo być dumni i z podniesioną głową mówić o własnym, kulturalnym dziedzictwie.

Dlaczego w tym roku Dni odbywają się w dwa weekendy, a nie w jeden?

Chcieliśmy w jakimś stopniu udogodnić warunki tym ambitnym osobom, które pragnęły zobaczyć więcej obiektów niż te znajdujące się w pobliżu ich miejsca zamieszkania. Przypadki z ubiegłego roku nauczyły nas, że ludzie pragną uczestniczyć w imprezach nawet w miejscach oddalonych od siebie o wiele kilometrów. Niestety, w wielu wypadkach było to niemożliwe ze względu na zazębianie się terminów. Stąd pomysł, by GDD odbywały się w dwa weekendy, dzięki czemu można zobaczyć o wiele więcej ciekawych miejsc, bo przecież o to tutaj chodzi.

Jakie punkty programu są najważniejsze, z jakich jesteś najbardziej dumny?

Nie ma punktów ważnych i ważniejszych. Wszystkie one zasługują na szczególną uwagę. Program jest mimo wszystko na tyle różnorodny, że każdy znajdzie coś szczególnie go interesującego. Prywatnie bardzo cieszę się na wycieczkę po Elektrowni Łaziska, która leży w moim rodzinnym mieście. Jest to pewnie jedna z nielicznych okazji, dzięki której będę mógł na własne oczy zobaczyć, jak wygląda praca energetyka. Jeżeli ktoś będzie również chciał odwiedzić Elektrownię i Muzeum Energetyki, to zapewne się spotkamy. Ponadto w tym roku udostępniamy miejsca, które jeszcze nigdy nie były pokazywane szerokiej publiczności, jak na przykład Browar Scobla w Gliwicach.

Ile osób zamierzacie ugościć w ramach GDD?

W zeszłorocznej edycji Górnośląskich Dni Dziedzictwa wzięło udział ponad dwa tysiące osób. Szacujemy, że w tym roku liczba ta przynajmniej się podwoi.

Czy możesz zdradzić, w jaki sposób rozpoczną i zakończą się Górnośląskie Dni Dziedzictwa 2006?

Uroczyste otwarcie odbędzie się 29 września podczas Gali Mozartowskiej, organizowanej w Elektrociepłowni w Bytomiu Szombierkach przez Fundację Dla Śląska. W tym czasie zostaną także wręczone nagrody im. ks. Augustina Weltzla „Górnośląski Tacyt”, fundowane przez Ruch Autonomii Śląska. Zakończenie nie będzie miało szczególnej oprawy. Chcemy, aby ludzie pełni wrażeń i nowej wiedzy spokojnie wracali do swych domów, powoli rezerwując już sobie czas na przyszłoroczne Górnośląskie Dni Dziedzictwa…

Ostateczny program Górnośląskich Dni Dziedzictwa 2006 zostanie ustalony na przełomie sierpnia i września, po zamknięciu tego numeru miesięcznika „Histmag”. Pełny katalog atrakcji opublikujemy na naszej stronie internetowej. Oto niektóre spośród pewnych punktów programu:

powiat mikołowski:

• 6 października – Muzeum Energetyki i Elektrownia w Łaziskach, godz. 10.00, 12.00, 14.00
• 7 października – Muzeum Energetyki w Łaziskach, godz. 10.00-12.00
• 7 października – bunkier w Wyrach-Gostyni, godz. 12.00-18.00

Rybnik:

• 6 października – Kopalnia Węgla Kamiennego „Ignacy”, godz. 16.00

Katowice:

• 1 października – piesza wycieczka „Szlakiem katowickiego modernizmu”, początek – godz. 10.00
• 7 października – kościół ewangelicko-augsburski, oprowadza dr Irma Kozina, godz. 10.00
• 7 października – kościół Najświętszej Marii Panny, oprowadza dr hab. Barbara Szczypka-Gwiazda, godz. 11.30
• 7 października – dawna huta cynku „Uthemann”, godz. 16.00