Powstało Społeczne Forum Historii
Forum skupia przedstawicieli instytucji państwowych (m.in. Instytutu Pamięci Narodowej), uczelni oraz organizacji pozarządowych zajmujących się najnowszą historią Polski. Członkowie Forum działają jednak indywidualnie, nie reprezentując własnych środowisk i ich interesów. Starają się znajdować konsensus w zasadniczych sprawach związanych z historią najnowszą wykraczając poza polaryzacje polityczną.
17 września SFH wystosowało swoje pierwsze oświadczenie, poruszając kwestie przyszłorocznych obchodów rocznic związanych z wybuchem drugiej wojny światowej i upadku komunizmu w Polsce:
Polska a wielkie rocznice historyczne 2009 roku
W przyszłym roku przypadają rocznice wielkich wydarzeń historycznych: wybuchu II wojny światowej i utraty przez Polskę niepodległości w 1939 roku oraz odzyskania wolności i niepodległości w wyniku obalenia rządów komunistycznych w roku 1989. Rocznice te są nie tylko szansą godnego uczczenia tych wydarzeń, lecz także upowszechnienia ich historycznego i uniwersalnego znaczenia w świadomości społecznej w Polsce i za granicą.
Pamięć o datach: 23 sierpnia oraz 1 i 17 września 1939 (zasadniczych dla II wojny światowej) oraz 31 sierpnia 1980 i 4 czerwca 1989 (kluczowych dla upadku komunizmu) ma wielkie znaczenie zarówno dla polskiej tożsamości, jak i dla przyszłości Polski w Europie i świecie. Tymczasem przygotowania do obchodów tych rocznic w naszym kraju są spóźnione i powolne, czym jesteśmy głęboko zaniepokojeni.
Uważamy, iż Polska może wreszcie świadomie przeżyć świąteczną chwilę zwycięstwa nad komunizmem. Społeczeństwo, które 4 czerwca 1989 pokonało komunistyczną dyktaturę, nie miało dotąd okazji zamanifestowania swojej radości. Teraz to jest możliwe. Dlatego popieramy koncepcję Manifestacji Zwycięstwa, planowanej na 4 czerwca 2009 w Warszawie.
Szczególnym zadaniem przyszłego roku dla Polski jest oddanie hołdu tym, których najciężej doświadczyła II wojna światowa — zarówno ofiarom nazizmu, jak i komunizmu. Skala niewiedzy o nich to jedna z najboleśniejszych ran związanych z polską historią. Jesteśmy przekonani, iż instancje państwa powinny mocniej niż dotąd wesprzeć dwa prowadzone w Polsce programy imiennej dokumentacji prześladowań II wojny: „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką” oraz „Indeks Represjonowanych” (dokumentujący okupację sowiecką). Upowszechnienie tych danych powinno być priorytetem na 2009 rok.
Bardzo ważne jest także imienne uhonorowanie tych, których aktywność przywróciła Polsce wolność. Popieramy program „Encyklopedii Solidarności”, mającej zaowocować opisem wielotysięcznej rzeszy ludzi opozycji. I tu potrzebne jest większe niż dotąd wsparcie państwa.
Pamięć o latach 1939–89 ma wielkie znaczenie dla przyszłości Polski w Europie i świecie. Jest ona zobowiązaniem dla polskiego społeczeństwa, a tym bardziej jego politycznych przedstawicieli. Nie jest jeszcze za późno, by podjąć niezbędne działania.
Warszawa, 17 września 2008
Podpisali członkowie SFH:
Eleonora Bergman (Żydowski Instytut Historyczny)
Mirosław Chojecki (Stowarzyszenie Wolnego Słowa)
Andrzej Chojnowski (Kolegium IPN)
Krzysztof Czyżewski (Ośrodek „Pogranicze”)
Antoni Dudek (Instytut Pamięci Narodowej)
Andrzej Friszke (Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”)
Zbigniew Gluza (Ośrodek KARTA)
Jerzy Halbersztadt (Muzeum Historii Żydów Polskich)
Piotr Jakubowski (Dom Spotkań z Historią)
Adam Jankiewicz (Stowarzyszenie Wielokulturowe „Borussia)
Jerzy Kochanowski (Uniwersytet Warszawski)
Zofia Teresa Kozłowska (Polskie Towarzystwo Historyczne)
Przemysław Miśkiewicz (Stowarzyszenie „Pokolenie”)
Tadeusz A. Olszański (Ośrodek Studiów Wschodnich)
Tomasz Pietrasiewicz (Ośrodek „Brama Grodzka”)
Krzysztof Ruchniewicz (Uniwersytet Wrocławski)
Dariusz Stola (Collegium Civitas)
Przemysław Sypniewski (Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”)
Jacek Taylor (Europejskie Centrum „Solidarności”)
Kazimierz Wóycicki (Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych)
Dobra inicjatywa
Już sam pomysł powołania tego typu platformy współpracy jest pomysłem zasługującym na pochwałę. Cieszy fakt, że obok siebie znajdują się przedstawiciele różnych środowisk kładących akcenty na zupełnie inne aspekty historii. Warto też podkreślić trafność tez pierwszego oświadczenia SFH – konieczności docenienia ważnych rocznic oraz budowania na ich podstawie świadomości historycznej, opartej na wspólnych mianownikach.
