Plagiaty i redystrybucja treści

1. Zapobieganie plagiatom i wymagania dotyczące praw autorskich

Efekt każdego twórczego działania jest utworem chronionym prawem autorskim. Dotyczy to również tekstów naukowych i popularnonaukowych, nawet jeśli tylko przytaczają fakty.

Kwerenda, dobór materiału, kompozycja, styl – to wszystko autorski wkład, który czyni tekst własnością intelektualną piszącego i zarazem dobrem o określonej wartości ekonomicznej. Prawo chroni interesy twórców, przyznając im wyłączne prawo decydowania, gdzie, kiedy i w jakiej formie ich teksty będą publikowane (w ramach osobistych praw autorskich) oraz wyłączne prawo decydowania o ich monetyzacji (w ramach autorskich praw majątkowych).

Prawa autorskie twórcy zostają naruszone m.in., gdy ktoś:

• przedstawia innym cudze dzieło jako własne;
• przedstawia innym tłumaczenie, streszczenie, adaptację cudzego dzieła jako własny oryginalny utwór;
• umieszcza w swoim dziele fragmenty cudzego dzieła bez wskazania źródła i autora.

Takie naruszenia nazywają się plagiatem. Pierwszy przypadek to tzw. plagiat jawny, kolejne dwa to przykłady plagiatu ukrytego. Jako że narusza prawo, plagiat rodzi odpowiedzialność karną i cywilną.

Co może nawet ważniejsze, plagiat jest jednym z najpoważniejszych naruszeń etyki dziennikarskiej. Reputacja plagiatora utrudnia lub nawet całkowicie przekreśla pracę w charakterze dziennikarza i naukowca. Poszanowanie cudzych praw jest sprawą profesjonalizmu i leży w Twoim interesie.

Zauważyliśmy, że plagiaty zdarzają się przede wszystkim mniej doświadczonym autorom, którzy jeszcze nie nauczyli się poprawnie korzystać z cudzych utworów. Przygotowane przez nas poniższe rady pomogą uniknąć takich sytuacji.

Najczęściej spotykane naganne praktyki to:

• przepisywanie we własnym artykule całych zdań ze źródeł, w tym szczególnie z Wikipedii;
• tłumaczenie fragmentów zagranicznych tekstów i wklejanie ich bezpośrednio do własnego materiału;
• przepisywanie fragmentów cudzych tekstów jedynie z niewielkimi ingerencjami, jak zmieniony szyk zdania, usunięcie lub zamiana pojedynczych słów itp.;
• przepisywanie cudzego tekstu własnymi słowami z zachowaniem całej pierwotnej kompozycji i wszystkich przytoczonych w nim informacji i argumentów;
• przedstawianie zaczerpniętych od innych autorów tez, przemyśleń, ustaleń naukowych itp. w taki sposób, jakby były to ustalenia własne;
• pominięcie w bibliografii pozycji, które w sposób oczywisty znacząco przyczyniły się do powstania tekstu;
• niewyróżnianie cytatów;
• zamiana cytatu na mowę zależną bez podania informacji, kto jest autorem myśli wyrażonej w cytacie.

Zapamiętaj:

• Własność intelektualną autora, której nie wolno naruszyć, stanowi tak sama dosłowna treść jego pracy, jak i jej kompozycja, styl, dobór źródeł oraz przemyślenia.
• Nie wklejaj do swojego tekstu fragmentów cudzych prac. Gdy zamierzasz przekazać informacje znalezione w cudzych tekstach, wyraź je własnymi słowami. Najlepsze, co możesz zrobić, to zdobyć wiedzę na dany temat z kilku źródeł i samodzielnie przygotować jej syntezę, układając własne opisy i komponując tekst według własnego pomysłu.
• Cytaty stosuj tylko wtedy, kiedy jest to niezbędne. Jeśli potrzebujesz przytoczyć dosłowne brzmienie czyjegoś tekstu, upewnij się, że fragment został wyróżniony jako cytat – jest ujęty w cudzysłów i wskazano jego autora oraz miejsce publikacji tekstu.
• Upewnij się, że cytaty nie stanowią więcej niż 30 procent Twojego tekstu (nie dotyczy tekstów, które ze swej natury polegają na obszernym cytowaniu, jak analizy i interpretacje źródeł historycznych, wypisy ze źródeł itd.).
• Jeśli korzystasz z cudzego tekstu w języku obcym, który sam przetłumaczyłeś, mimo wszystko musisz traktować swoje tłumaczenie jak tekst cudzego autorstwa. Nie wklejaj do swojego materiału jego fragmentów! Jeśli chcesz przytoczyć jakąś celnie ujętą myśl, wyróżnij ją jako cytat oraz wskaż autora i źródło (w tym siebie jako tłumacza).
• Jeśli nie jesteś pewien, czy napisany przez ciebie fragment tekstu jest plagiatem czy nie, nie bój się skonsultować z redakcją (wskaż też fragmenty źródeł, z których w danej sytuacji korzystasz). Pomożemy ci rozwiać wątpliwości i nie potraktujemy tego jako oznakę niekompetencji. Przeciwnie – docenimy, że chcesz być lepszym dziennikarzem. Pamiętaj jednak, aby zapytać ZANIM prześlesz nam do publikacji ostateczną wersję artykułu.
• Kiedy przesyłasz nam artykuł do publikacji, akceptujesz tym samym regulamin publikacji portalu Histmag.org i oświadczasz, że przesłany przez ciebie tekst jest wolny od wad prawnych.

Dobrym pomysłem może być przejrzenie dowolnego podręcznika pisania prac dyplomowych na kierunkach humanistycznych, gdzie z reguły poświęca się sporo miejsca zasadom poprawnego cytowania i etycznego korzystania z materiałów autorskich.

W przypadku wykrycia tekstów zawierających fragmenty pochodzące z innych artykułów, będą one uznawane za plagiat i niezwłocznie usuwane z serwisu.

2. Pierwotne miejsce publikacji

Autorzy artykułów mają obowiązek poinformować redakcję, jeśli nadsyłane teksty były wcześniej publikowane.

3. Redystrybucja treści

Informacja o możliwościach przedruku każdego z naszych tekstów znajduje się w notce opublikowanej pod jego treścią. Część naszych materiałów publikujemy na wolnej licencji: Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska.

We wszystkich sprawach związanych z redystrybucją treści i podejrzeniami plagiatu prosimy kontaktować się bezpośrednio z redakcją:

[email protected]