Paweł Jaszczuk – „Foresta umbra” – recenzja i ocena

Paweł Jaszczuk to znany dramaturg i prozaik, twórca cyklu kryminałów o lwowskim dziennikarzu Jakubie Sternie. Na swoim koncie ma również powieści ([Honolulu], [Sponsor], [Testament]), sztuki sceniczne ([Aktorski pasjans], [Moja siostra Stella]) oraz słuchowisko Prywatka. W 2005 r. został uhonorowany prestiżową Nagrodą Wielkiego Kalibru za książkę Foresta Umbra, pierwszy tom cyklu „Jakub Stern”. Obecnie do rąk czytelników trafia jej wznowienie, wydane nakładem Szarej Godziny.

„Foresta umbra” – dzieje hieny

Główny bohater, Stern, to typowa dziennikarska hiena. Nie ma za grosz współczucia dla opisywanych przez siebie ludzi. Liczy się dla niego tylko poczytność i (wątpliwej jakości) sława. Nie waha się przed łamaniem etyki dziennikarskiej oraz pogonią za tanią sensacją. W środowisku znany jest ze swojego upodobania do obrzucania innych błotem i opisywania wyjątkowo ohydnych zbrodni. Do tego dochodzą jego osobiste, rodzinne problemy, z którymi ewidentnie sobie nie radzi. A wręcz tchórzliwie od nich ucieka.

Temat makabrycznych mordów wciąga go coraz bardziej, a chęć wytropienia „kowala z lasu” przysłania otaczającą go rzeczywistość i osobiste porażki. To wszystko dzieje się w Lwowie, które popada w posępny nastrój nie tylko z powodów wydarzeń z Rowów. Nad Europą unosi się cień Hitlera, a swary etniczno-narodowe ciągle się nasilają. Atmosfera katastrofy i niezwykłości wciąga z każdą stroną.

„Foresta umbra” – powieść niesamowita

Recenzowaną pozycję trudno jednoznacznie zakwalifikować do jednego gatunku powieści. Znajdujemy w niej wątek kryminalny, ale również solidną dawkę niesamowitości i podróży w głąb ludzkiego umysłu. Problemy osobiste, pogoń za odrażającym, lecz i fascynującym mordercą, próba utrzymania się na szczycie za wszelką cenę, to wszystko prowadzi Jakuba Sterna wprost w objęcia załamania nerwowego. Sytuacji nie poprawiają kolejne niesamowite zdarzenia, nietuzinkowy cyrk Forum oraz napotykani dziwni ludzie. Każdy z nich ma swoją historię i rolę do odegrania w całej opowieści. Ta mieszanka sprawia, że cała narracja nieustannie balansuje pomiędzy jawą a snem, rzeczywistością a mirażem, zdrowiem a obłędem. Leśny cień, mający rzekomo połączenie z włoskim Foresta Umbra, pada na każdego, kto zainteresuje się niezwykłymi wydarzeniami.

Narracja prowadzona jest we frapujący, choć niełatwy sposób. Roi się w niej od niedopowiedzeń, gier słownych oraz dziwnych, pozornie nie przystających do siebie wydarzeń. Sprawy nie ułatwia specyficzna skłonność głównego bohatera do snucia bardzo realnych snów, które jeszcze bardziej gmatwają rzeczywistość (a może to jedynie senne marzenia?). Wszystko to wymaga od czytelnika dużego skupienia, ale również dodaje lekturze nieuchwytnego uroku. Zagłębienie się w somnambuliczny świat wraz z Jakubem Sternem gwarantuje niesamowite wrażenia. Jest to zupełnie inny wymiar kryminału, w którym główna zagadka niejednokrotnie schodzi na plan dalszy, by po chwili powrócić z jeszcze większą mocą.

*

Styl pisarski Pawła Jaszczuka jest specyficzny. Niejednego czytelników zmęczy, bądź nawet zniechęci do kontynuowania lektury. Ale zaręczam, że warto podjąć wysiłek i spróbować przedrzeć się przez gąszcz dziwności, by zrozumieć, co kryje w sobie podlwowska Foresta Umbra, a co za tym idzie - każdy z nas.