Pamięć.pl 5/2014

W większości byli to ludzie, którzy zdołali uciec w szeregi Armii Andersa przed NKWD i radzieckimi łagrami. Okrężną drogą przez Azję i Afrykę szli, aby walczyć o wolną Polskę. To zwycięstwo – choć nieostatnie w ich szlaku bojowym – stanowi ukoronowanie ich drogi. W numerze majowym „Pamięci.pl” Tomasz Marszałek, jeden z żołnierzy gen. Władysława Andersa, opowiada o swojej drodze z ZSRR na Monte Cassino. Z kolei Matthew Parker, autor poczytnej monografii opisującej batalię, w rozmowie z Andrzejem Brzozowskim i Maciejem Foksem twierdzi, że bitwa ta nie powinna się odbyć, ponieważ ze strategicznego punktu widzenia nie miała sensu.

W dziale „Spory historyków” Agnieszka Łuczak i Krzysztof M. Kaźmierczak prezentują odmienne hipotezy na temat zagadkowej śmierci Piotra Majchrzaka, który w maju 1982 roku został pobity na ulicy i wkrótce zmarł. Do dziś nie wyjaśniono ostatecznie, czy sprawcami byli zomowcy, czy „człowiek z parasolką”. I czy w związku z tym, czy zabitego dziewiętnastolatka należy uznać za ofiarę stanu wojennego.

Na szczególną uwagę zasługuje na artykuł Piotra Gontarczyka, Fałszerstwo niedoskonałe, czyli teczka Jaruzelskiego, w którym autor demaskuje fałszerstwa dokonane w teczce generała – z całą pewnością na jego polecenie, a w wielu przypadkach przez niego samego, co udowodniła ekspertyza grafologiczna. „Poprawki” miały na celu m.in. ukrycie prawdy o udziale Jaruzelskiego w walkach z podziemiem niepodległościowym w latach 1945–1947.

Ponadto w numerze m.in.:

• Legendy Okrągłego Stołu – rozmowa z prof. Andrzejem Paczkowskim o czarnej i białej legendzie Okrągłego Stołu i Magdalenki
• Przeszłość, która nas dzieli – rozmowa z prezesem Związku Ukraińców w Polsce Piotrem Tymą o akcji „Wisła”
• Pierwsza majówka stanu wojennego – o antyrządowych demonstracjach w Warszawie 1 i 3 maja 1982 roku
• Smutne juwenalia – o wydarzeniach w Krakowie po tragicznej śmierci studenta Stanisława Pyjasa w maju 1977 roku

Stałe działy:

• Felieton: Socjalizm to nie komunizm, czyli niech się święci 1 Maja
• Stop-klatka: Hasło: św. Antoni, odzew: św. Józef – SB na pogrzebie prymasa Wyszyńskiego
• Z archiwum IPN: Zniszczyć imperialistyczną stonkę
• Z bronią w ręku: Trofeum z Widma – karabin spod Monte Cassino
• Prawda czasów, prawda ekranu: Gdzie jest generał?
• Orzeł Biały: Orły Legionów Polskich (cz. 1)
• Biblioteka IPN: Nowości wydawnicze Instytutu Pamięci Narodowej

… i wiele więcej