Pamiątki po ofiarach wciąż czekają na rodziny. Wystawa #StolenMemory w Warszawie

opublikowano: 2021-06-06, 17:39
wolna licencja
Arolsen Archives oraz Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej IPN zapraszają do odwiedzenia wystawy #StolenMemory, prezentującej pamiątki po więźniach niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych, które czekają na zwrócenie ich rodzinom. W dniu otwarcia ekspozycji do wnuczki więźnia Neuengamme Franciszka Czaplickiego wróci jego zegarek kieszonkowy.
reklama
Pamiątki po więźniach niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych (fot. Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej IPN)

Arolsen Archives, znajdujące się w Bad Arolsen w Hesji, zajmuje się popularyzacją wiedzy na temat zbrodni niemieckich w czasie II wojny światowej. Sprawuje też opiekę nad depozytem prawie 2,5 tys. rzeczy osobistych, które należały do więźniów obozów koncentracyjnych z ponad trzydziestu krajów – zegarków, pierścionków, portfeli, zdjęć czy przedmiotów codziennego użytku. Zostały one odebrane uwięzionym w chwili przybycia do obozu. W zachowanej kolekcji znajdują się pamiątki po więźniach obozów w Bergen-Belsen, Dachau, więzienia Gestapo w Hamburgu, przede wszystkim zaś z obozu Neuengamme.

Historia zwrotu przedmiotów zaczyna się już w 1945 roku, gdy biura poszukiwawcze w Niemczech próbowały oddawać ocalałym lub krewnym odnalezione rzeczy osobiste. W 1963 roku archiwum Arolsen Archives, znane wówczas jako International Tracing Service, przejęło od biur oraz instytucji restytucyjnych pozostałe po więźniach przedmioty i postanowiło kontynuować ich zwracanie. Niski budżet przeznaczony na realizację tego celu, a także sytuacja polityczna na świecie, m.in. utrudniona komunikacja z rodzinami mieszkającymi w strefie wpływów komunistycznych, nie sprzyjały jednak prowadzeniu akcji. Momentem przełomowym był rok 2015, gdy Arolsen Archives opublikowało w nowym cyfrowym archiwum zdjęcia rzeczy osobistych. Siła środków masowego przekazu okazała się być bardzo skuteczna i liczba zwróconych przedmiotów znacznie wówczas wzrosła – informują organizatorzy wystawy. Od 2016 roku niemieckie archiwum w ramach akcji #StolenMemory zintensyfikowało poszukiwanie rodzin ofiar.

Franciszek Czaplicki (fot. Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej IPN)

Instytut Pamięci Narodowej współpracuje z Arolsen Archives od 2007 roku, kiedy to do Polski trafiła kopia największej elektronicznej bazy zdigitalizowanych dokumentów na temat represjonowanych przez III Rzeszę. Do zacieśnienia współpracy doszło po utworzeniu w 2014 roku w ramach Archiwum IPN Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej, odpowiedzialnego za kwerendy i udzielanie informacji na podstawie elektronicznych baz danych i materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. W zeszłym roku w ramach kampanii #StolenMemory Arolsen Archives i IPN przekazało rodzinie Szczepana Brzozowskiego jego złotą obrączkę.

Wystawa #StolenMemory otwarta zostanie 14 czerwca o godz. 11:00 w Domu Polonii Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Warszawie (ul. Krakowskie Przedmieście 64). Prezentowana będzie do 14 lipca. Na 11 panelach ekspozycyjnych prezentowane będą los 13 więźniów obozów koncentracyjnych i zachowane po nich pamiątki. Krewni ofiar terroru, którzy mogliby odzyskać przedmioty, są wciąż poszukiwani. Na wystawie prezentowane będą dodatkowo biogramy trójki więźniów, po których pamiątki już przekazano rodzinom, a także informacje o Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej. Ekspozycja przygotowana jest w języku polskim i angielskim.

W czasie uroczystości otwarcia wystawy dojdzie do uroczystego przekazania rodzinie pamiątki po więźniu obozu Neuengamme, Franciszku Czaplickim. Urodzony 8 grudnia 1907 roku w powiecie przasnyskim mężczyzna od 1935 roku pracował w podwarszawskich Ząbkach jako listonosz. Po wybuchu wojny jego rodzina (żona i dwóch synów) wyjechała do krewnych na wieś, on sam zaś pozostał na miejscu. W czasie powstania warszawskiego został aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozów Stutthof i Neuengamme. W drugim z miejsc zmarł na czerwonkę 12 listopada 1944 roku i został pochowany na cmentarzu w Hamburgu. Jego zegarek kieszonkowy przechowywany do tej pory w Arolsen Archives odbierze jego wnuczka.

Polecamy e-book Szczepana Michmiela – „II wojna światowa wybuchła w Szymankowie”

Szczepan Michmiel
„II wojna światowa wybuchła w Szymankowie”
cena:
Wydawca:
PROMOHISTORIA [Histmag.org]
Liczba stron:
81
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-38-9
reklama
Komentarze
o autorze
Tomasz Leszkowicz
Doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Publicysta Histmag.org, redakcji merytorycznej portalu w l. 2006-2021, redaktor naczelny Histmag.org od grudnia 2014 roku do lipca 2017 roku. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku (ze szczególnym uwzględnieniem PRL), interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W czasie wolnym gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone