Ogromny park pochował umarłych... Cmentarz Centralny w Szczecinie
Na przełomie XIX i XX w., wobec ekspansji demograficznej i wzrostu powierzchni miasta, sprawa znalezienia nowego miejsca na nowy cmentarz stała się bardzo pilna. 7 listopada 1899 r. władze miejskie podjęły decyzję o utworzeniu nowej nekropolii. Wybrano niezagospodarowane tereny na południowy zachód od miasta, pomiędzy drogami prowadzącymi do Berlina i Pasewalku. Oficjalne otwarcie miało miejsce 6 grudnia 1901 r.
Projektantem Cmentarza Centralnego został miejski radca budowlany Wilhelm Meyer-Schwartau. Pierwotna część cmentarza obejmowała 64 ha. Na teren nekropolii wchodziło się przez okazałą trójskrzydłową Bramę Główną wybudowaną w stylu neoromańskim w latach 1901 – 1903. Podczas nalotu bombowego w 1941 r. została zniszczona. Odbudowano ją w latach 60., bez charakterystycznej kopuły.
Neoromańska Brama Główna Całe założenie projektu cmentarza zostało rozplanowane wzdłuż osi biegnącej od Kaplicy Głównej w kierunku zachodnim.
Widok z lotu ptaka na główną oś cmentarza Kaplica wzniesiona została w latach 1900 – 1902 na planie krzyża, łącząc elementy romanizmu i gotyku. Pierwotnie połączona była podziemnym korytarzem z usytuowaną z tyłu kostnicą. W 1925 r. dobudowano krematorium, które działało do końca II wojny światowej. Po wojnie nieużytkowana świątynia spłonęła w 1981 r., odbudowano ją w latach 90.
Kaplica Spod kaplicy rozciąga się rozległa perspektywa widokowa. Przed budowlą Meyer umieścił basen w kształcie prostokąta o ściętych narożnikach. Na wzniesieniu, na dalszym planie zbudował trzy lekko pochyłe tarasy, które pokrywały dawniej trawiaste partery. W dzisiejszych czasach jest tu wojenny cmentarz żołnierzy polskich i radzieckich.
Widok zza basenu z fontanną na kaplicę 
Kwatera wojenna z widokiem na kaplicę W najwyższym punkcie, według pierwotnych założeń, miała powstać wieża ciśnień, lecz rozwój techniki wodociągowej w latach 20. przyczynił się do zaniechania tego zamierzenia. W latach powojennych wybudowano w tym miejscu pomnik Braterstwa Broni, który zamknął perspektywę widokową. Symbolizuje on zwycięstwo armii polskiej i radzieckiej nad armią niemiecką w II wojnie światowej. Są to skrzydła husarskie w kształcie litery V (victoria — zwycięstwo). Obok znajdują się kwatery wojenne. Ta część cmentarza wyróżnia się również owalnym układem alejek.
Pomnik Braterstwa Broni widziany od tyłu. W luce między skrzydłami widać kaplicę Pierwszy dyrektor cmentarza — Georg Hannig — zwracał uwagę na przemyślane kształtowanie szaty roślinnej, poprzez starannie dobierane gatunki drzew i krzewów. Preferował on gatunki liściaste, doceniał urodę pospolitych gatunków takich jak brzoza, topola, grab, buk i dąb (symbol długowieczności). Obecnie na terenie nekropolii znajduje się około 360 odmian drzew i krzewów.
Jedna z wielu półkolistych alejek Po wojnie cmentarz zaczął zapełniać się polskimi grobami. Powstała wówczas kwatera wojenna oraz kwatera pionierów szczecińskich. W grudniu 1970 r., często pod osłoną nocy, chowano poległych w zamieszkach. Niemieckie nagrobki nieraz wykorzystywano do budowy chodników czy murków. Dopiero w ostatnich latach zaczęto konserwację ocalałych niemieckich pomników, część z nich ustawiono w powstałym w 2007 r. lapidarium. Powstało Stowarzyszenie na Rzecz Cmentarza Centralnego, które za zadanie postawiło sobie kompleksową rewaloryzację i rewitalizację cmentarza oraz przekształcenie go w miejsce pamięci i pojednania wszystkich pokoleń szczecinian.
Na terenie nekropolii znajduje się wiele zabytkowych, niemieckich nagrobków ukazujących kunszt sztuki sepulkralnej z początku XX wieku, np.:
Pomnik nagrobny rodziny Kissling z ok. 1920 r. Ma kształt półkolistego, filarowego portyku. Na jego belkowaniu widnieje sentencja: działaj dopóki trwa dzień, gdy nadejdzie noc, nikt nie jest w stanie działać (Wirke solance es Tag ist, es komet Nacht da niemand wirken kann). 
Pomnik nagrobny rodziny Bruno Frank z ok. 1920 r. w stylu klasycyzującego modernizmu. Wykonany z wapienia muszlowego w formie ustawionych na niskim cokole czterech toskańskich kolumn. Całość zwieńczona postumentem, stanowiącym podstawę dla wazy-urny. 
Nagrobek małżonków Haken — odnaleziony kilka lat temu nagrobek poświęcony pamięci Hermanna Hakena — nadburmistrza Szczecina w latach 1878 – 1907 oraz jego żony Johanny, powstały po 1916 r. wg projektu szczecińskiego rzeźbiarza prof. Ludwiga Manzla. Na cmentarzu znajdują się również pamiątkowej pomniki i tablice np.:
Pomnik żołnierzy 357 pułku piechoty poległych na frontach I wojny światowej. Wysoki i masywny sześcioboczny korpus zwieńczony rzeźbą siedzącego orła ze złożonymi skrzydłami. Na każdej ze ścian korpusu wypisane są miejsca i daty bitew I wojny światowej. 
Pomnik „Tym co nie powrócili z morza...” 
Pomnik Pionierów Szczecina 1945 – 1946 Teren cmentarza był systematycznie poszerzany, aż osiągnął obecny rozmiar ok. 170 ha. Od paru lat istnieje problem przepełnienia nekropolii. Pochówki zaplanowano do 2009 r., gdyż wówczas otwarta zostanie nowa nekropolia. Cmentarz Centralny ma zaś pozostać niezwykłym miejscem pamięci i perłą turystyczną Szczecina.
Lapidarium utworzone w 2007 r. Fotografie z innych cmentarzy w serwisie „Histmag.org”:
- Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie
- Cmentarz Obrońców Wybrzeża w Gdyni
- Cmentarz żołnierzy radzieckich na poznańskiej cytadeli
- Exegi monumentum... Zgierska zbiórka publiczna na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków
- Cmentarz żydowski na gdańskim Chełmie
Tekst zredagował: Tomasz Leszkowicz
Korekta: Małgorzata Misiurek
