„Obrazy wojny” – powstaje film o polskich twórcach z czasów Wielkiej Wojny

Anonimowa litografia rosyjska.

W czasie tzw. Wielkiej Wojny Polacy służyli w wojskach niemal wszystkich państw biorących udział w konflikcie. Najliczniej oczywiście w armiach państw zaborczych - Niemiec, Austro-Węgier i Rosji. Tysiące Naszych Rodaków walczyło pod obcymi sztandarami, licząc na rychłe odrodzenie Ojczyzny, której obciążeni wysiłkiem wojennym zaborcy nie zdołają utrzymać w niewoli.

Twórcy „Obrazów wojny”, zainspirowani brytyjskim dokumentem War Art with Eddie Redmayne o anglosaskich twórcach z czasu I Wojny Światowej, postanowili zbadać działalność polskich artystów frontowych z tego samego okresu, tym bardziej, że jest ona dziś tematem zapomnianym. O ile znani są twórcy, którzy zaczęli kariery artystyczne już po Wielkiej Wojnie (jak np. Władysław Strzemiński, w czasie konfliktu w armii carskiej) to o artystach tworzących w szynelach wojsk trzech cesarzy nie wiemy prawie nic, mimo, że nawet krótka lektura ewidencji oficjalnych artystów wojennych armii austriackiej ujawnia wiele polskich nazwisk.

Co więc stało się z ich dorobkiem? Ekipa Obrazów wojny postanowiła odpowiedzieć na to pytanie. Scenarzysta i narrator filmu, znany twórca i animator kultury Richard Berkeley - Brytyjczyk o polskich korzeniach, chce przywrócić pamięci oraz pokazać światu tę zapomnianą część polskiego dziedzictwa.

Na obecnym etapie prac głównym wyzwaniem ekipy filmowej jest zbieranie potrzebnych materiałów. O ile austriackie archiwa dostarczają jeśli nawet nie prace to przynajmniej ewidencję artystów, o tyle sytuacja w dawnym zaborze rosyjskim prezentuje się znacznie gorzej. Zarówno po stronie polskiej jak i rosyjskiej poszukiwania instytucjonalne przynoszą nikły rezultat.

Stąd gorący apel twórców „Obrazów wojny” o nadsyłanie na adres [email protected] wszelkich informacji i materiałów które spoczywają być może w archiwach rodzinnych.

Poszukiwane są:

• rysunki, obrazy, grafiki, szkice
• wiersze, piosenki
• fotografie artystyczne
• rzeźby, drzeworyty
• listy zawierające różnego rodzaju artystyczne dodatki, np. odręcznie zdobione marginesy
• wszelkiego rodzaju inne dzieła wykonane ręką polskich artystów wojennych

Ekipa filmu zachęca również gorąco do przejrzenia zamieszczonej wyżej ewidencji austriackiej w poszukiwaniu nazwisk przodków, o których wiadomo, iż brali czynny udział w konflikcie.

Obraz Józefa Świrysz-Ryszkiewicza, artysty Legionowego.

Twórcy Obrazów wojny mają gorącą nadzieję, iż projekt ten i wsparcie Czytelników sprawią, że artyści tacy jak np. wymienieni w archiwach Bolesław Czedekowski, malarz wojenny czy Izydor Krzyżanowski, malarz i rysownik przestaną być jedynie numerami na archiwalnych listach, a zaistnieją w naszej świadomości, jako ci, którzy mimo tragicznych okoliczności, z uporem dbali o kontinuum sztuki polskiej.