Nowości Karty: „Rok 1945. Między wojną a podległością” i 87. numer kwartalnika „Karta”
Rok 1945 przyniósł zakończenie wojny i ostatecznie rozstrzygnął o powojennym kształcie Polski. Z głosów świadków tamtych wydarzeń – polityków, żołnierzy, ale i zwykłych ludzi – budujemy portret tego dramatycznego czasu, który zaciążył na losach Polski w kolejnych dziesięcioleciach.
Jest to zestawiona chronologicznie ze świadectw źródłowych bogata opowieść o przełomie wojny i pokoju, powolnym kształtowaniu się powojennej rzeczywistości, zderzeniu nadziei na normalne życie z nowym porządkiem, który miał się okazać utratą niepodległości na kolejne półwiecze.
Pomyśleć – jeszcze dziś rano byli tu Niemcy, a wieczorem jesteśmy pod okupacją bolszewików
Maria Dąbrowska w dzienniku, 18 stycznia.
Wędrówki ludów trwają bez przerwy: ze Wschodu na zachód (repatrianci zza Buga), z Zachodu na wschód (jeńcy, robotnicy przymusowi). W pociągach i na drogach widuje się tylko takich – obszarpanych, wynędzniałych, wyczerpanych. Taszczą jakieś walizy, plecaki...
Eugeniusz Szermentowski (Dąbrówka koło Warszawy, 3 czerwca 1945)
Rok 1945 – jeden z najważniejszych w polskich dziejach, «dramatyczny» – jak napisał o nim Tadeusz Żenczykowski. To bez wątpienia określenie trafne, jednak trochę już wytarte. Wrażenie powtarzalności czy wręcz banału ulatnia się, gdy z metapoziomu uogólnień zejdziemy na poziom pojedynczych ludzkich doświadczeń. A umiejętność ich pokazania, dotarcia do nieznanych relacji, zawsze stanowiła mocną stronę publikacji KARTY. Tak jest i tym razem. […] Dostajemy obraz społeczeństwa «po» – po Wielkiej Wojnie, «w trakcie» – Wielkiej Zmiany: potężnego przesunięcia granic, utraty Kresów, związanych z tym potężnych migracji, rewolucji społecznej (likwidacja ziemiaństwa, nacjonalizacja), jak również społeczeństwa «przed» – przed umocnieniem się władzy ludowej i zapanowaniem w Polsce komunizmu. Dramatyczny rok 1945.
Prof. dr hab. Marcin Zaremba w Posłowiu
Publikacja została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Temat numeru: Ziemiaństwo – kres epoki
Zbiór świadectw ukazujących specyfikę losu tej grupy do roku 1945. Fotografie z XIX i początku XX wieku wprowadzają w świat dworu i gospodarstwa ziemiańskiego, a relacje – wspomnienia i dzienniki – układają się w wielogłosową opowieść o odbudowie majątków po zniszczeniach I wojny, działalności ziemian w dwudziestoleciu i wreszcie ich dziejach w czasie II wojny, przynoszącej początek schyłku epoki.
Mężenin teozofów
Obraz wakacji w majątku nad Bugiem, gdzie w międzywojniu spędzali wakacje członkowie Polskiego Towrzystwa Teozoficznego . W sielankowym otoczeniu urzeczywistniały się teozoficzne idee „braterstwa wszystkich ludzi”, rodząc głęboką więź, która stała się podstawą działalności konspiracyjnej tej grupy w okresie okupacji.
Cena przetrwania
Relacja Heinza Hegera, więźnia obozu nazistowskiego, skazanego z paragrafu 175 – za homoseksualizm
2077 dni niewoli
Wspomnienia Tadeusza Wegenera, aresztowanego drugiego dnia wojny i więzionego w oflagach aż do wyzwolenia
Przystań w ruinach
Obraz Węgorzewa 1945–47, zasiedlanego po II wojnie przez osadników z Kresów i całej Polski
Fiasko pułapki
Opis ucieczki z Peerelu Marka Walickiego, wieloletniego dziennikarza Radia Wolna Europa, i próby sprowadzenia go do kraju przez agenta bezpieki
Teatr spotkań
Scena jako rzeczywistość alternatywna wobec zakłamania lat 70., wyrażana przez Tadeusza Walendowskiego w podziemnym piśmie „Teatr Uliczny i Domowy”
Bez wyborów
Wspomnienia Andreja Sannikowa, kandydata na prezydenta Białorusi w 2010 roku, diagnozującego z tej perspektywy białoruską dyktaturę.
„Karta” dostępna jest w salonach Empiku na terenie całego kraju, w dobrych księgarniach, salonikach prasowych, a także poprzez stronę Ośrodka KARTA: www.księgarnia.karta.org.pl – znajdą tam Państwo również inne publikacje KARTY.
