Niepodległość Polski w zbiorach Archiwum Akt Nowych [Galeria]
Z okazji Narodowego Święta Niepodległości Archiwum Akt Nowych zaprosiło nas na prezentację unikalnych akt związanych z procesem odzyskiwania niepodległości przez Polskę i odbudowy struktur kraju. Mieliśmy okazję zobaczyć dokumenty, które dosłownie stworzyły naszą historię!
Na wystawie w Archiwum Akt Nowych pokazujemy najważniejsze dokumenty w historii państwa polskiego, pokazujące proces odzyskiwania niepodległości i odbudowy instytucji państwowych. Są to przede wszystkim materiały Tymczasowej Rady Stanu, działalność Rady Regencyjnej, w tym przekazanie władzy w ręce Józefa Piłsudskiego oraz dokumenty związane z ustanowieniem pierwszego niepodległego rządu polskiego, a także dokumenty z pokojowych rozmów w Paryżu i list Józefa Piłsudskiego do Romana Dmowskiego, w którym prosi o współpracę i udział w doniosłych rozmowach dotyczących przyszłości Polski, zaczynający się od słów „Szanowny Panie Romanie”. Ciekawostką jest list Rady Regencyjnej do króla Bułgarii z 10 listopada 1917 roku, w którym dziękuje królowi za to, że w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki wziął udział w uroczystej mszy w intencji Kościuszki.
– opowiadał nam Jan Annusewicz z Archiwum Akt Nowych, dodając –
Dokumenty, które oglądamy, są podstawą funkcjonowania naszej, współczesnej Polski. Nie byłoby naszych kolejnych rządów i funkcjonowania państwa jako całości bez tego, co robili nasi dziadowie i pradziadowie, a czego świadectwem są prezentowane dokumenty.
Dyplom pamiątkowy otwarcia Tymczasowej Rady Stanu z 15 stycznia 1917 roku, AAN, Tymczasowa Rada Stanu, sygn. 13
List z podziękowaniem Rady Regencyjnej do króla Bułgarii z 10 listopada 1917 roku, AAN, Akta Gabinetu Cywilnego Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego, sygn. I-1.
Akt przekazania władzy Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną, 14 listopada 1918 r.; AAN, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, sygn. 1, s. 2.
Protokół posiedzenia Rady Kierowników Ministerstw z 11 listopada 1918 roku, AAN, Prezydium Rady Ministrów w Warszawie, sygn. I/4
List Józefa Piłsudskiego do Romana Dmowskiego, rozpoczynający się od słów „Szanowny Panie Romanie”, wzywający do wspólnych działań na rzecz kraju w czasie konferencji pokojowej w Paryżu. Przemyśl, 21 grudnia 1918 r.; AAN, Komitet Narodowy Polski, sygn. 2223, s.
Pismo Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, w którym przyjmuje dymisję rządu Ignacego J. Paderewskiego i powierza mu misję utworzenia nowego gabinetu, 9 grudnia 1919 r.; AAN, Archiwum Ignacego Jana Paderewskiego, sygn. 805, s. 73.
Rękopis listu Ignacego Paderewskiego do Davida Lloyda George'a z 15 sierpnia 1919 r. w kwestii ustaleń dotyczących spraw polskich w czasie konferencji pokojowej w Paryżu; AAN, Archiwum Ignacego Jana Paderewskiego, sygn. 846, s. 37-38.
Pierwsze strony Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. opublikowana w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej – R. 1921, Nr 44. Fragment; AAN, Biuro Sejmu RP w Warszawie, sygn. 13.
Pierwsza strona traktatu pokojowego polsko-sowieckiego, zawartego w Rydze 18 marca 1921 r.; AAN, Akta Jana Dąbskiego, sygn. 5.
Akt powołania rządu Wincentego Witosa przez prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, 28 maja 1923 r.; AAN, Prezydium Rady Ministrów w Warszawie, sygn. 2–7, t. 13, s. 1.
