Najsłynniejszy plakat werbunkowy sprzedany
Jeden z czterech znanych plakatów rekrutacyjnych z czasów I wojny światowej został sprzedany na aukcji 9 lipca. Wylicytowana suma 22 000 funtów (37 656 dolarów) podwoiła przewidywania oszacowane na 10 000-15 000 £. Pozostałe trzy plakaty znajdują się w muzeach: Imperial War Museum w Londynie, National Gallery of Victoria w Melbourne w Australii oraz w Museum of Brands, Packaging & Advertising w Londynie. Te prawdopodobnie nigdy nie zostaną sprzedane, dlatego kupno tego było tak wyjątkową okazją.
(domena publiczna) Plakat był częścią niezwykłej kolekcji ponad 200 plakatów z I wojny światowej, które spędziły mnóstwo lat na strychu z dala od świata w hrabstwie Kent. Sprzedający odziedziczyli kolekcję po dziadku, który pomagał pod koniec wojny w dystrybucji nadwyżek plakatów do bibliotek, muzeów i kolekcjonerów w imieniu Biura Stacjonarnego Jego Królewskiej Mości. Dziadek zmarł kilka lat temu, ale dopóki nie zaczęto mówić o rocznicy I wojny światowej, sprzedający nie zdawali sobie sprawy z tego, jaki skarb posiadali. Okazało się wówczas, że mieli pełną kolekcję druków ulotnych oraz plakatów publikowanych przez Parlamentarną Komisję Rekrutacyjną w latach 1914-1916.
Plakat z wizerunkiem Sekretarza Stanu ds. wojny Lorda Horatio Kitchenera jest jednym z nich. Nie była to jednak oficjalna publikacja Parlamentarnej Komisji Rekrutacyjnej, lecz grafika na okładce w popularnym „London Opinion”. Rysunek po raz pierwszy został użyty 5 września 1914 roku, miesiąc po przystąpieniu Zjednoczonego Królestwa do wojny. Wykonał go grafik Alfred Leete, który dodał do portretu rękę wskazującą na widza. Napis pod portretem brzmi: Chcę ciebie, wstąp do armii swojego kraju, Boże chroń króla. Grafik do rysunku prawdopodobnie wykorzystał zdjęcie Lorda Kitchenera z 1885 roku.
(domena publiczna). W tym czasie Parlamentarny Komitet Rekrutacyjny używał tylko tekstowych ogłoszeń rekrutacyjnych w czasopismach i na plakatach – wszystko ze względu na grupę odbiorców, jaką byli potomkowie klas wyższych, którzy nie mieli dobrej opinii o komercyjnej reklamie i przyciągających wzrok sztuczkach. Akceptowalny był wizerunek królewskiego herbu, a pierwszym obrazkiem na plakacie była prosta sylwetka Wielkiej Brytanii z tekstem Brytyjczycy! Kraj potrzebuje was.
Lord Kitchener nie był zainteresowany umieszczeniem swojego wizerunku na plakatach. Był za to Sekretarzem Stanu ds. wojny, szanowanym przywódcą i strategiem, szczególnie zasłużonym w wojnie burskiej. Grafika z jego wizerunkiem była tak popularna, że Parlamentarna Komisja Rekrutacyjna ubiegała się o zezwolenie na używanie jej jako plakatu werbunkowego. W przeciwieństwie do grafiki z okładki „London Opinion”, wersja plakatu miała wielki czerwony napis Brytyjczycy nad obrazkiem Kitchenera. Wydrukowano go wtedy tylko w 10 000 egzemplarzy, a ponieważ nie był oficjalnym plakatem, nie było go na wystawie w wojskowych urzędach werbunkowych. Rozwieszano go na tablicach ogłoszeniowych, stacjach kolejowych, a nawet na tramwaju w Belfaście, przeznaczonym na plakaty rekrutacyjne. Dzięki temu dziełu do wojska zgłosiły się dziesiątki tysięcy ludzi. Grafika robiła wrażenie, przez co w 1915 roku doczekała się swoich wersji w Kanadzie i Nowej Zelandii, a wkrótce potem w innych krajach. Zawsze jednak widniał na niej wizerunek Lorda Kitchenera i wyciągnięty palec, wskazujący na widza.
Zobacz też:
Wersja plakatu z 1915 roku zawierała wizerunek Lorda Kitchenera, a obok niego 30 słów z jego przemówienia. W 1916 roku Komisja wydała kolejny plakat projektu tego samego grafika. Niezmiennie występował na nim wizerunek Sekretarza Stanu ds. wojny, a nad nim flagi Belgii, Rosji, Wielkiej Brytanii, Francji i Japonii.
Najsłynniejszy plakat, sprzedany w środę, badał historyk sztuki James Taylor. Według niego rysunek nie jest autentycznym plakatem rekrutacyjnym – nie widnieje w dokumentach dotyczących wykonania tego typu dzieł, nie pojawił się także na żadnym z przeanalizowanych przez badacza zdjęć brytyjskich ulic z okresu Wielkiej Wojny. Ponadto Taylor twierdzi, że obrazek po prostu został zakupiony w 1917 roku przez Imperial War Museum i błędnie sklasyfikowany jako plakat, a wielokrotne użytkowanie go doprowadziło do utrwalenia jego obrazu w powszechnej świadomości jako najpopularniejszego plakatu werbunkowego Wielkiej Wojny.
(domena publiczna). Dzieło z Lordem Kitchenerem było inspiracją do stworzenia najsłynniejszego amerykańskiego plakatu rekrutacyjnego. Projekt autorstwa Jamesa Montgomerego Flagga przedstawiało Wujka Sama ze wskazującym na widzów palcem i napisem Chcę Cię dla amerykańskiej Armii. Prosty przekaz sprawił, że podczas I wojny światowej wydrukowano ponad cztery miliony jego kopii. Jest on rozpoznawalny aż do dziś.
Źródła: thehistoryblog.com, dailymail.co.uk.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
