Najlepsze książki historyczne 2011 roku w Historii Zebranej

„Historia zebrana. Konkurs i plebiscyt na najlepszą książkę historyczną” to wspólna inicjatywa redakcji portalu historycznego Histmag.org oraz wortalu literackiego Granice.pl. Celem konkursu i plebiscytu jest wybór najlepszych publikacji historycznych wydanych w języku polskim. W finałowej edycji konkursu wzięło udział 21 pozycji nagrodzonych w kwartalnych edycjach plebiscytu z 2011 r.

Wyboru najlepszych spośród najlepszych dokonali internauci w powszechnym głosowaniu oraz grono jury, składające się z redaktorów naczelnych obydwu serwisów, publicystów historycznych, naukowców i doświadczonych recenzentów książek. W ciągu całego 2011 roku internauci na najlepsze książki oddali ponad 20 tys głosów.

Laur zwycięstwa

Nagrodzone publikacje

Nagrodzone publikacje

W kategorii „W rolach głównych” (w ramach której rywalizowały publikacje wspomnieniowe oraz biograficzne) nagrodę jury zdobyła książka „Adam Ciołkosz. Portret polskiego socjalisty” (Krytyka Polityczna) autorstwa znanego badacza historii najnowszej prof. Andrzeja Friszke. Pozycja ta, opowiadająca o losach czołowego działacza Polskiej Partii Socjalistycznej, pokazuje, że lewica i socjalizm w Polsce mają w swojej historii wiele pięknych kart. Jest to nie tylko pasjonująca biografia polityczna, ale również opowieść o sukcesach, klęskach, a także patologiach II Rzeczpospolitej, dylematach wojennych uchodźców i powojennych emigrantów. – Udana biografia polskiego socjalisty. Widziałem czasem autora, gdy w pracowni archiwum wylewał siódme poty nad aktami. Ogrom pracy włożonej w przygotowanie książki widoczna jest w publikacji już na pierwszy rzut oka – stwierdził juror, dr Dariusz Wierzchoś, archiwista w Archiwum Akt Nowych.

Internauci w kategorii tej nagrodzili książkę Aileen Orr pt. „Niedźwiedź Wojtek” (Replika). Ta historia niezwykłego niedźwiedzia zdumiewa i przyciąga niczym magnes, a autorka, opisując drogę zwierzęcia od Persji po Szkocję, a także jego służbę w 2. Korpusie gen. Andersa, postawiła prawdziwy pomnik niecodziennemu bohaterowi. Pełniący początkowo rolę maskotki, zwierzak został pełnoprawnym żołnierzem, posiadającym wojskowy stopień i numer ewidencyjny, zaś podczas kampanii włoskiej został amunicyjnym, donoszącym pociski do ciężkich moździerzy. Od tego czasu symbolem 22. Kompanii Zaopatrywania Artylerii, w której służył, stał się rysunek niedźwiedzia niosącego pocisk.

Spośród książek rywalizujących w kategorii „Okiem badacza” jury wskazało na książkę „Kreta. Podbój i opór" Antony`ego Beevora (Wydawnictwo: Znak) jako na najlepszą publikację popularnonaukową. Autor bestsellerowych książek, takich jak Stalingrad, Berlin 1945 i D-Day, po raz kolejny pozwala czytelnikom poczuć smak zwycięstwa i gorycz porażki. Fascynująca relacja opisująca kreteńskie starcie i brutalność niemieckich represji przeplata się w tej książce z żywymi portretami ekscentrycznych Brytyjczyków z SOEa, opisem egzotycznego krajobrazu śródziemnomorskiej wyspy i niewiarygodnego wprost bohaterstwa jej mieszkańców.

Z kolei internauci zwrócili uwagę na publikację „Protokół dyplomatyczny i ceremoniał państwowy II RP” autorstwa Janusza Sibory (PISM), mogącą uchodzić za pomnik sztuki dyplomacji, wpisany w polską tradycję narodową, a zarazem głęboko zakorzeniony w tradycji nowożytnej dyplomacji europejskiej. Publikacja ta obejmuje takie zagadnienia, jak formuły do pism najwyższych urzędników państwowych, akty ceremonialne związane z wyborem i zaprzysiężeniem, święta narodowe, obchody okolicznościowe i wiele innych, w tym zabiegi służące „zachowaniu twarzy” i pozwalające uniknąć tak licznych obecnie na arenie krajowej i międzynarodowej faux-pas. - To przydatna pozycja dla osób zainteresowanych dyplomacją. Jest ona również bardzo ważną publikacją w kontekście dyskusji, które wynikły po katastrofie smoleńskiej, a które dotyczyły protokołu dyplomatycznego – podkreślał dr Dariusz Wierzchoś.

Wśród pozycji nagrodzonych w kategorii „Historia niebanalna” jury wyróżniło książkę „Imperia i barbarzyńcy" (Rebis) autorstwa Petera Heathera – profesora historii średniowiecznej w King`s College w Londynie. Połączenie historii oraz znakomitej narracji sprawiło, że książkę czyta się jak najlepszą powieść, a autor przenosi czytelnika daleko w przeszłość, aż do czasów Chrystusa, kiedy to Europa była podzielona na dwa krańcowo różne światy. Krąg śródziemnomorskich wybrzeży, zjednoczony pod rzymskim panowaniem, był światem filozofii, ponadczasowej literatury, zawodowej armii, olśniewającej architektury i sprawnej kanalizacji, zaś reszta kontynentu zamieszkana była przez zorganizowanych w drobne związki polityczne rolników, nie znających pisma ani kamiennych budowli. Jak doszło do tego, że Europa stała się areną masowych migracji, że w tym tyglu wykuwały się nowe struktury państwowe i kulturowe, że przestała być barbarzyńska? Na to – i na wiele innych pytań – stara się odpowiedzieć Peter Heather.

W gusta internautów trafiła książka „Najstarszy zawód świata. Historia prostytucji" Marka Karpińskiego (Iskry). Publikacja stanowi nowe, uzupełnione wydanie historycznej analizy prostytucji. Autor śledzi to zjawisko i jego funkcjonowanie w europejskim kręgu kulturowym od czasów starożytnych, aż po dzień dzisiejszy. - Dobrze wydana, świetnie napisana historia prostytucji do zdecydowanie nienaukowego zastosowania. Temat na pewno nie został wyczerpany, ale autor błędów nie popełnił, a rzecz czyta się znakomicie. Gawędziarski styl, popularyzacja w starym, dobrym stylu. – opisuje Roman Sidorski, szef działu naukowego Histmag.org.

Patroni wydarzenia

Wśród patronów konkursu znalazło się m.in. Polskie Towarzystwo Historyczne, „Tygodnik Powszechny”, pisma „Archeologia żywa" oraz „Odkrywca" a także portal dlastudenta.pl. Inicjatywę wspiera Polski Związek Bibliotek, dzięki któremu jest ona prezentowana w wielu placówkach bibliotecznych w kraju.

Walka o miano „Najlepszej książki historycznej” w konkursie „Historia zebrana” była niezwykle wyrównana. Warto odwiedzić stronę konkursową www.historiazebrana.pl, gdzie można zapoznać się ze wszystkimi tytułami biorącymi udział w zmaganiach. Już wkrótce rozpocznie się rywalizacja książek, które wydawcy zgłoszą w pierwszym półroczu 2012 roku, a uroczyste wręczenie nagród tegorocznym laureatom odbędzie się w maju, podczas Warszawskich Targów Książki w Pałacu Kultury i Nauki.