Na widecie
Autor opracowania, prof. Wojciech Materski, specjalizuje się zarówno w historii Rosji i krajów byłego ZSRR, jak i w dziejach stosunków międzynarodowych (współtworzył opracowanie „Historia dyplomacji polskiej”). Wpływ tych zainteresowań jest widoczny w jego najnowszej publikacji.
Książka „Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918-1943” prezentuje całość wzajemnych zależności istniejących pomiędzy Polską a ZSRR, zaczynając od początkowych cichych kontaktów, przez wojnę 1920 roku, traktat ryski, wykonanie jego postanowień, czas napiętych stosunków i ich normalizacji w latach 30-tych. Opracowanie kończą rozdziały dotyczące wkroczenia Armii Czerwonej do Polski we wrześniu 1939 roku, późniejsze wznowienie kontaktów dyplomatycznych (układ Sikorski-Majski) i ich zerwanie w związku ze sprawą katyńską.
Jak wspomniano, autor opracowania specjalizuje się w historii dyplomacji i to na nią położono w książce największy nacisk: starannie i dokładnie opisano przebieg negocjacji dyplomatycznych, zarówno tych na niskim szczeblu jak i tak poważnych jak konferencja pokojowa w Rydze. Przedstawiono wyraźnie sylwetki głównych aktorów tamtych wydarzeń, a dużą wagę przywiązano do terminologii i zasad funkcjonowania dyplomacji. Ciekawe jest również przedstawienie tzw. „poboczy dyplomacji” takich jak np. kwestia jeńców wojennych (prof. Materski jest autorem monografii poruszającej właśnie tę kwestię w latach 1918-20).
Opracowanie nie dotyczy jednak wyłącznie kwestii dyplomatycznych. Powiązane są z nimi takie zagadnienia jak kultura, gospodarka czy polityka wewnętrzna obydwu państw. Także tematyka wojskowa została zaprezentowana w sposób dogłębny.
Książka napisana jest językiem typowym dla opracowań naukowych i posiada pełen aparat przypisów, co jednak nie utrudnia jej czytania i przyswajania informacji, a chcącym pogłębić swoją wiedzę ułatwi, oczywiście, dotarcie do dalszej literatury. Również od strony estetycznej „Na widecie” prezentuje się bardzo dobrze. Książkę wydano w twardej, kolorowej oprawie, na dobrej jakości papierze, a treść wzbogacona jest licznymi fotografiami.
„Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918-1943” to z pewnością ciekawa pozycja, prezentująca ważny fragment historii Polski dwudziestowiecznej. Uwagę zwraca szczegółowość opracowania zagadnień dotyczących dyplomacji, choć, jak wspomniano, również inne dziedziny wzajemnych stosunków są przedstawione w sposób wyczerpujący. Warto polecić tę pozycję wszystkim zainteresowanym poruszaną w niej tematyką – większość poczuje się usatysfakcjonowana zawartymi w niej wiadomościami, dla pozostałych synteza ta stanowić może bardzo dobrą podstawę do dalszych poszukiwań.
