Na Ostrowie Lednickim odkryto fragment średniowiecznego instrumentu strunowego

„To pierwszy fragment średniowiecznego instrumentu strunowego odkryty do tej pory na Ostrowie Lednickim. Tego typu zabytki są prawdziwą rzadkością. W czasie wykopalisk w obrębie osad z tego okresu zdecydowanie częściej odkrywane są proste, kościane piszczałki” – opowiada PAP Jacek Wrzesiński z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, autor publikacji w „Studiach Lednickich", w której przedstawił interpretację średniowiecznego przedmiotu.

Sławno, obszar krajobrazu kulturowego: otoczenie wyspy Ostrów Lednicki (fot. Tomasz Stachowiak, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska).

Odkryty fragment przywodzi na myśl połowę serca. Wrzesiński uważa, że jest to najprawdopodobniej część rebeka. Badacze twierdzą, że od niego wywodzi się mandola. Rebek był bardzo niewielkim instrumentem – długość tego z Ostrowa Lednickiego mogła nie przekraczać nawet 30 cm. Grajek trzymał go na kolanie lub na ramieniu. Do pocierania strun stosowano smyczek z końskiego włosia. Struny były wykonane z jelit zwierzęcych.

Naukowcy nie są pewni, kiedy tego typu instrumenty trafiły na Słowiańszczyznę. Wiele wskazuje jednak, że pochodzą z Bliskiego Wschodu, skąd do Europy trafiły za pośrednictwem Arabów. Jak opowiada Wrzesiński, rebek mógł być używany zarówno w czasie uroczystości kościelnych, jak i podczas zabaw na terenie osady. Był to instrument uniwersalny.

Największa świetność instrumentu przypada na okres pomiędzy X a XIV wiekiem. Z analiz naukowców wynika, że rebek z Ostrowa Lednickiego powstał w drugiej lub trzeciej ćwierci XI w. Wykonano go z drewna bukowego.

Znaleziska dokonano w czasie wykopalisk prowadzonych dziesięć lat temu. Do tej pory badacze uważali jednak, że mają do czynienia z narzędziem stosowanym w gospodarstwie domowym. Po dokładniejszej analizie i poszukiwaniach podobnych przedmiotów okazało się jednak, że jest to główka strunowa, czyli miejsce, gdzie były zamontowane kołki strunowe.

Zabytek znaleziono w miejscu, które archeolodzy określają jako śmietnisko, tuż przy jednym z mostów na wyspie. Trafiały tam liczne drewniane przedmioty noszące ślady zużycia.

Naukowcy we współpracy z rzemieślnikiem wykonali rekonstrukcję instrumentu. Jest ona teraz wykorzystywana w czasie imprez, organizowanych przez muzeum na terenie Ostrowa Lednickiego.

Położona w Wielkopolsce wyspa Ostrów Lednicki pełniła od połowy X wieku funkcję jednej z głównych siedzib władzy państwa pierwszych Piastów. Było to centrum historycznego terytorium Polan. Ostrów Lednicki to hipotetyczna rezydencja Dąbrówki – żony Mieszka I. Być może tutaj urodził się pierwszy polski król – Bolesław Chrobry. Na terenie grodu znajdował się zespół pałacowo-sakralny, łącznie z kamiennym palatium, do którego przylegała kaplica. Tuż obok położony był kościół grodowy i osada.

Źródło: naukawpolsce.pap.pl, autor: Szymon Zdziebłowski

Polecamy e-book Antoniego Olbrychskiego – „Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”:

Książka dostępna również jako audiobook!