Muzeum Krakowa zaprasza na wystawę prac Vardy Getzow – „Przed obliczem gwiazd Twych białych”
Muzeum Krakowa oraz Muzeum KL Plaszow zapraszają na wystawę „Przed obliczem gwiazd Twych białych”, które prezentuje prace izraelskiej artystki Vardy Getzow. Jest ona przedstawicielką „drugiego pokolenia”, córką ocalałych z Holokaustu, co sprawia, że tematyka wojny, Zagłady, jest stale obecna w jej twórczości, choć prawie nigdy nie bezpośrednio. W swoich pracach prezentowanych w Krakowie Getzow podejmuje temat cierpienia dzieci w czasie Holokaustu. Jej prace mają jednak również charakter uniwersalny – dzieci są najbardziej bezbronnymi ofiarami konfliktów zbrojnych, niezależnie od czasów czy szerokości geograficznej. Twórczość Vardy Getzow przypomina nam, że i dzisiaj dziecięce cierpienie w wyniku konfliktów zbrojnych jest wciąż sprawą aktualną i nierozwiązaną, co dramatycznie widać podczas rosyjskiej agresji na Ukrainę.
Artystka za pomocą różnych technik – rysunku, akwareli, wydruków cyfrowych na tkaninach, zdjęć archiwalnych – oddziałuje na emocje odbiorcy, pozwalając mu na samodzielne zbudowanie narracji opartej na osobistej refleksji nad pamięcią, postpamięcią i traumą. Rysunki Vardy Getzow przedstawiają dzieci, często samotne, kalekie, bezbronne, opuszczone. Ich nieco umowne wizerunki skontrastowane są z częścią wystawy prezentującą archiwalne fotografie dzieci żydowskich z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Wykonane na terenie Polski zdjęcia ukazują dzieci podczas zabawy, nauki, obchodów świąt czy ważnych uroczystości rodzinnych, w dobrze im znanym, przyjaznym i bezpiecznym otoczeniu. Dzieci, pomimo że wciąż anonimowe, mają twarze, a co za tym idzie zyskują w oczach odbiorcy podmiotowość.
Tytuł wystawy Vardy Getzow Przed obliczem gwiazd Twych białych (jidysz: Under dajne wajse sztern) jest zarazem tytułem wiersza Abrahama Suckewera (jednego z najbardziej znanych twórców literatury jidysz), który powstał w wileńskim getcie.
Wystawie towarzyszy dwujęzyczny katalog autorstwa kuratorki dr Dalii Manor. Publikacja zawiera esej kuratorki poświęcony twórczości Vardy Getzow, zarówno jej krakowskiej wystawie indywidualnej jak i wcześniejszym pracom. Książkę ilustrują liczne reprodukcje dzieł artystki.
Varda Getzow urodziła się w Izraelu w 1955 roku. Po ukończeniu w 1974 roku Royal Academy of Art w Hadze, a następnie Kalisher School of Painting w Tel Awiwie aktywnie działała przede wszystkim w Izraelu, choć jej głośna ekspresjonistyczna wystawa z 1982 roku Einfach ein Schwein (To tylko Świnia) pokazywana w Tel Awiwie i potem w Berlinie na długo związała ją z tym ostatnim miastem. Po przeprowadzce do Niemiec Varda Getzow zajęła się trudnymi stosunkami niemiecko–żydowskimi, zaś jej warsztat zaczął ewoluować w stronę subtelniejszych form wyrazu. Dzięki rocznemu pobytowi w Londynie, możliwemu dzięki stypendium z wydziału kultury Senatu Berlińskiego i Deutscher Akademischer Austauschdienst oraz współpracy z Whitechapel Art Gallery, zaczęła eksperymentować z obiektami ready–made i instalacjami site–specific, a także podjęła tematykę przynależności i wyobcowania. W późniejszych latach w ramach działalności artystyczno-społecznej, kierując się misją przywracania człowieczeństwa bezimiennym ofiarom zainicjowała układanie tzw. kamieni pamięci – Stolpersteine - w Cochem i Berlinie.
W twórczości artystki istotne okazują się nie tylko tematy, po które sięga, ale także przestrzenie, które wybiera na swoje wystawy. Jej dzieła prezentowane były nie tylko w licznych muzeach w Izraelu, Berlinie, Londynie, Madrycie czy Łodzi, ale także w telawiwskim centrum handlowym, londyńskim pokoju hotelowym oraz w berlińskiej Nowej Synagodze.
Najnowsze prace w ramach jej indywidualnej wystawy Przed obliczem gwiazd Twych białych, inspirowane zielonymi terenami Miejsca Pamięci KL Plaszow, a prezentowane w Fabryce Emalia Oskara Schindlera, nabierają dodatkowego kontekstu poprzez oczywiste nawiązanie do trudnej historii Krakowa.
Wystawa Vardy Getzow prezentowana w pomieszczeniach Fabryki Emalia Oskara Schindlera przy ulicy Lipowej nie tylko przez przestrzeń ekspozycyjną, ale również przez intencjonalnie wskazaną w instalacji inspirację zielonymi terenami byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Plaszow wyraźnie osadza główny nurt rozważań artystki wokół wydarzeń II wojny światowej, a w szczególności jej wpływu na najbardziej bezbronne ofiary – dzieci. Czarno-biała przestrzeń wystawy skontrastowana jest zieloną tkaniną pokrywającą część powierzchni. W tej instalacji wykorzystane zostały cyfrowe zdjęcia wykonane przez artystkę podczas jej wizyty w Krakowie. Fotografie powstały w krakowskim ogrodzie botanicznym oraz na terenie miejsca pamięci KL Plaszow. Pierwsza przestrzeń, reprezentująca humanistyczną dbałość o naturę i akcentująca wielowiekowe dążenie człowieka do poznania, zestawiona została z zielonym, niemal pustym obszarem dawnego obozu koncentracyjnego. Miejsca o skrajnie różnej historii symbolizujące zupełnie inne ludzkie postawy (szacunek i poznanie vs. śmierć i obojętność) są dla autorki nie tylko reprezentacją historii Krakowa, ale także urzeczywistnieniem idei o przyrodzie występującej w roli świadka, co z kolei stanowi nawiązanie do tytułu samej wystawy i wymowy wiersza Abrahama Suckewera. Zielony dywan zadrukowany zdjęciami łąk porastających teren dawnego KL Plaszow jest odniesieniem nie tylko do naturalnego cyklu przyrody, który odbywa się niezależnie od toczących się wydarzeń czy ludzkich dramatów, ale także przypomnieniem o ludzkiej skłonności do wypierania trudnej historii. Na ten fakt zwróciła uwagę sama artystka podczas swojego pobytu na terenie miejsca pamięci i widoku spacerowiczów bezrefleksyjnie odwiedzających tę przestrzeń, cieszących się przyrodą, zapominających bądź zupełnie nieświadomych historii miejsca.
Wystawę Vardy Getzow pt. „Przed obliczem gwiazd Twych białych” będzie można zobaczyć w Fabryce Emalia Oskara Schindlera na ul. Lipowej 4. Organizatorzy zapraszają na wernisaż wystawy 6 października (czwartek) o godz. 18.00. Podczas otwarcia zaplanowano koncert poetycki Urszuli Makosz w języku jidysz oraz oczywiście zwiedzanie wystawy. Ze względu na tematykę wystawy organizatorzy rekomendują udział w wydarzeniu osób w wieku powyżej 14 lat.
Organizatorzy w ramach wystawy przygotowali szereg wydarzeń towarzyszących, które odbędą się w Fabryce Emalia Oskara Schindlera i na terenie Miejsca Pamięci KL Plaszow. Będą to m.in. wykłady, spacery, oprowadzania kuratorskie, także dla osób z dysfunkcją wzroku. Szczegóły na stronie www.muzeumkrakowa.pl.
Varda Getzow – Przed obliczem gwiazd Twych białych.
6 października 2022 – 26 lutego 2023
Muzeum Krakowa – Fabryka Emalia Oskara Schindlera
Kraków, ul. Lipowa 4
