Michał Synoradzki – „Wańko Srogi. Szabla i miecz” – recenzja i ocena
Michał Synoradzki – „Wańko Srogi. Szabla i miecz” – recenzja i ocena
Wańko Srogi to władca porywczy, mściwy i ambitny. Mówi się, że cechy charakteru odziedziczył po swoim pradziadzie – Konradzie – winnym sprowadzenia Krzyżaków, z którymi z kolei, prawnuk się brata. Włada Mazowszem wspólnie ze starszymi braćmi, którzy ze względów taktycznych często podporządkowują się woli najmłodszego z nich. Żonaty, choć o żonie brak bliższych informacji. Zdaje się, że szczerze miłujący kochankę, która dla niego poświęciła wiele, wszak nie sposób było oprzeć się gwałtownemu uczuciu, które zapłonęło w sercu na widok książęcego majestatu. Porzuciła męża i dziecko dla namiętnej miłości, a ta po pewnym czasie zamieniła się w dręczące sumienie wyrzuty i tęsknotę.
Jest to bardzo ciekawy i istotny wątek, gdyż cień męża Zozuli – Zbyszka ze Skrzypna – ciąży nad parą kochanków. Jak już wiadomo, Wańko, a poprawniej – Wacław, za sprzymierzeńców ma Krzyżaków. Nie uchodzi to uwadze światłych możnych w osobie wojewody Andrzeja Odrowąża i syna jego Jaszka. Choć wierni swojemu panu, dostrzegają zagrożenie ze strony zakonu, który wszelkimi sposobami, a przede wszystkim z pomocą wiernych zauszników, stara się wpływać na poczynania księcia Wacława.
Książę płocki Wacław, zwany Wańkiem istniał naprawdę, choć na kartach historii nie zapisał się jako władca srogi. Podobnie jak jego powieściowy imiennik, lawirował między sąsiadami, zręcznie zmieniając sojusze, by skończyć jako lennik władcy czeskiego Jana Luksemburskiego. Fabuła powieści, której pierwotny tytuł to „Wańko Srogi. Powieść historyczna na tle XIV wieku”, pełna jest tajemnic i zaskakujących zwrotów akcji, przez co pochłania się ją łapczywie. Na odbiór dzieła wpływa też zastosowany w nim język, dzięki któremu czujemy atmosferę i ducha epoki, zarówno tej, w której toczy się akcja powieści, jak i tej, w której dzieło powstało. Warto w tym miejscu przedstawić sylwetkę autora „Wańka Srogiego”.
Michał Synoradzki, żyjący w latach 1860–1922 napisał około czterdziestu powieści, głównie historycznych. Część z nich przeznaczona była głównie dla młodszych czytelników. Poza pisarstwem zajmował się pracą dziennikarską, był też członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy. Po II wojnie światowej w zasadzie nie wznawiano dzieł jego autorstwa. Tym bardziej wielkie podziękowania należą się Wydawnictwu Replika, które zdecydowało się wydobyć z zapomnienia zarówno autora, jak i dzieło, które wyszło spod pióra pisarza. Co więcej, nowe wydanie „Wańka Srogiego” jest częścią serii wydawniczej „Szabla i Miecz”, w ramach której Wydawnictwo Replika ofiarowuje drugie życie zapomnianym, lecz popularnym dawniej powieściom.
Recenzowana pozycja składa się z osiemnastu rozdziałów oraz krótkiej notki biograficznej autora. Front oprawy zdobi wizerunek rycerza z kiścieniem w ręku, który zdaje się nacierać na czytelnika. Na tylnej części twardej okładki znajdziemy zajawkę zawierającą krótki opis fabuły wraz z intrygującymi pytaniami, które zachęcają do lektury. Znajduje się tam również prezentacja pozostałych pozycji wydanych w ramach serii „Szabla i Miecz”.
Szczególną uwagę zwracają wyraziście nakreślone charaktery głównych postaci powieści. Awanturniczy i dominujący władca, sprytny i przebiegły spowiednik książęcej matki, czy prawy wojewodzic, który nie lęka się wypowiadać głośno swojego zdania, to osoby ciekawe i świetnie napisane. Wspomniane słowa dotyczą tak męskich jak i żeńskich wątków. Wzmiankowana wyżej Zozula, Miłka, księżna Anna czy Halka to postaci nieustępujące siłą woli i charakterem swoim partnerom.
Należy stwierdzić, że tego typu literatura, osadzona w konkretnej epoce historycznej, napisana barwnym językiem, z wyrazistymi bohaterami, z którymi jako czytelnicy możemy się identyfikować, nigdy się nie zestarzeje, a szlachetna patyna podkreśli tylko jej urok. Tym bardziej warto sięgnąć po „Wańka Srogiego”, a po skończonej lekturze, po pozostałe pozycje z serii „Szabla i Miecz”.
