Matura z historii 2015: poziom rozszerzony – część testowa (arkusze, odpowiedzi, rozwiązanie)
Klucz odpowiedzi:
Zadanie 1.
1.1 Fragment A – numer 3
Fragment B – numer 4
1.2. Wpływ warunków naturalnych na lokalizacje obiektu opisanego w tekście A: Obiekt opisany w pierwszym tekście był z lokalizowany w tym miejscu zwłaszcza ze względu na położenie przy rzece Eufrat. Dzięki niej miasto było dobrze chronione. Sama rzeka użyźniała glebę wpływała na jakość i ilość zbiorów. Po za tym glina uzyskiwana z kopanych rowów służyła do wypalania cegieł, co przekładało się na wzmocnienie murów i budowli w samym mieście.
Wpływ warunków naturalnych na lokalizacje obiektu opisanego w tekście B: Świątynia Apollina została zlokalizowana w tej lokalizacji ze względu na jej ochronne położenie wysoko w górach. Poza tym góry miały charakter mistyczny, ludzie uważali, ze przybliżają one ich do Bogów. Obecność uskoku w środku góry, z którego wydobywały się opary gazu (ostatnia informacja nie wynika bezpośrednio z tekstu).
Zadanie 2.
Zgodnie z zasadami przedstawionymi w pierwszym źródle postępował Krassus. Pomógł Cezarowi, kiedy ten potrzebował pieniędzy na wyprawę do Hiszpanii. Poza tym obracał się ciągle wśród ludzi którzy potrzebowali jego pomocy i pomagał im. Tak jak radzi Cyceron, Krassus był starał się, żeby dostęp do niego był łatwy i przystępny.
Zadanie 3.
3. 1. Chrobry
3. 2. Bolesław Chrobry po zdobyciu Kijowa ustanowił Rusina ze swego rodu Świętopełka jako pana jedynie w swoim zastępstwie, natomiast Bolesław Śmiały pomógł Izasławowi zdobyć królewski tron, zwalczając jego oponentów.
Zadanie 4.
Anioł na fresku wręczający Władysławowi Jagiellę koronę legitymizuje jego władzę. Przekazuje mu też z nieba lancę zakończoną krzyżem, która symbolizuje obronę chrześcijaństwa. Na tarczy ma krzyż św. Jerzego, symbol Jagiellonów. Jagiełło jest prawowitym władcą, pomazańcem Bożym, obrońcą chrześcijaństwa.
Zadanie 5.
Dzięki zapisom zawartym w statucie wareckim szlachta zyskiwała prawo wykupu sołectw i przejmowania ich gospodarstw, co pozwalało na pozbycie się problemu niezależnych sołtysów i rozbudowę szlacheckich folwarków.
Statuty Piotrowskie ograniczały znacząco wychodztwo chłopów, a więc dzięki nim szlachcie nie ubywało rąk do pracy. Poza tym nie pozwalały mieszczanom nabywać ziem, co powodowało, że bezpośrednie zyski z gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej otrzymawała jedynie szlachta.
Zadanie 6.
6.1. Pierre Ronsard ocenia króla Hentyka Walezego bardzo dobrze, ze względu na jego późniejsze panowanie we Francji. Natomiast Agrippa d’Aubigne ocenia go jednoznacznie źle. Wpływ na to w przydku pierwszego poety może mieć to, że jest on poetą związanym bezpośrednio z dworem królów francuskich. Natomiast opinia drugiego poety może się wiązać z jego wyznaniem i udziałem Henryka w walkach z Hugenotami.
6.2. Autor drugiego źródła zwrócił uwagę na to, że władca Rzeczypospolitej był władcą elekcyjnym, to znaczy wybieranym przez sama szlachtę. Zwraca też uwagę na to, że w Polsce król musi liczyć się z opiniami obywateli, którzy wraz z nim współtworzą prawa.
Zadanie 7.
Szlachcic w spotkaniu ze Śmiercią odwołuje się do jednego z fundamentów ideologii sarmackiej – szlacheckiej wolności. Śmierć według szlachcica ma „targnąć się” na jego wolność. W tekście pod obrazkiem pojawia się również zwrot „Nie pozwalam” nawiązujący do zasady Liberum veto.
Zadanie 8.
8.1. Można powiedzieć, że to życzenie się spełniło, gdyż hetman Stanisław Żółkiewski zginął pod Cecorą w walce z armią Turecko-tatarską, natomiast jego prawnuk król Jan III Sobieski rozgromił Turków w bitwie pod Wiedniem i pod Parkanami.
8.2. Dlatego, że urodzili się oni już po elekcji Jana III na króla Polski, więc można im było przypisać część majestatu królewskiego. Natomiast Jakub urodził się jeszcze przed elekcją, więc był synem szlachcica, według prawa równego wszystkim innym.
8.3
1. F 2. P 3. P
Zadanie 9.
Według drugiej wersji miedziorytu zupełnie inna jest rola Stanisława Augusta Poniatowskiego. Podczas gdy według pierwszej wersji nie ma on wpływu na wydarzenia i jest ich ofiarą (na co wskazuje desperackim ruchem przytrzymywana korona), na drugim miedziorycie na równi z pozostałymi postaciami decyduje o przyszłości Rzeczypospolitej. Fryderyk Wielkie zlecił więc zmiany, aby częścią winy za rozbiory obciążyć też króla Polski.
Zadanie 10.
- W walce z ospą pomogło zaufanie do władcy – za przykładem Katarzyny II poszły kolejne osoby, a za nimi powstały kliniki szczepiące Rosjan.
- W walce z dżumą przeszkodziła religijność Rosjan i przywiązanie do świętych ikon - zabranie jednej z nich wywołało zamieszki, bo uznano to za złe działanie
Kolejne zadania na następnej stronie.
Matura historia 2015 na Histmag.org:
Matura z historii 2015 arkusze CKE
- Poziom rozszerzony
- Poziom podstawowy – stara matura – technika i osoby poprawiające
- Poziom rozszerzony – stara matura – technika i osoby poprawiające
Matura z historii 2015 – klucze odpowiedzi:
- Matura 2015 z historii: poziom rozszerzony – konspekty wypracowań
- Matura 2015 z historii: poziom podstawowy – stara matura (technika i osoby poprawiające)
- Matura 2015 z historii: poziom rozszerzony – część testowa – stare zasady (technika i osoby poprawiające)
Zadanie 11.
Tak, rysunek pokazuje, że Napoleon nie mógł poradzić sobie z panowaniem na tak wielkim obszarze imperium. Szczudła na których stoi, jedno w Madrycie, drugie w Moskwie rozjeżdżają się powodując upadek cesarza, któremu z rak wypadają berło i jabłko symbolizujące jego władzę. Rysunek podkreśla, że właśnie wydarzenia w tych dwóch państwach powstanie w Hiszpanii i klęska Wielkiej Armii w Rosji były przyczyną upadku Napoleona.
Zadanie 12.
Pierwszy wiersz pochodzi z okresu, kiedy dyktatorem powstania listopadowego był jeszcze Józef Chłopicki, drugi natomiast pisany jest już pod wpływem rozczarowania jego dowództwem. O tym, że w momencie powstania drugiego wiersza Chłopicki nie był już dyktatorem, świadczą: fragment "Więc bez niego w imię Boga...", czas przeszły w drugiej strofie oraz wspomniane sześć tygodni - tyle właśnie trwała jego dyktatura.
Zadanie 13.
13.1. Giuseppe Garibaldi
13.2. 2
13.3. Królestwo Obojga Sycylii
Zadanie 14.
W reklamie prasowej mowa jest o stypendiach dla chłopców, natomiast w wypadku dziewcząt mowa jest o posagach – zakłada to, że dziewczętom nienależy się wsparcie ich nauki, że nie jest im ono potrzebne. Podobnie niższą pozycję kobiet potwierdza informacja o pensjach dla wdów – zakłada to, że kobiety po śmierci męża potrzebują pomocy, bo nie potrafią same poradzić sobie w życiu.
Zadanie 15.
15.1. Akt 5 listopada 15.2. Wymowa rysunku jest zgodna ze źródłem 2 – na rysunku Biały Orzeł (symbol Polski) jest zakuty w kajdany (jest zniewolony), i mimo to jest oskubywany przez zaborców. Podobną wymowę ma tekst – Polska nie jest suwerenna, a już ma dawać państwom centralnym rekruta i płacić daninę krwi.
Zadanie 16.
16.1. F 16.2. P 16.3. P
Zadanie 17.
- ponieważ domaganie się wyjaśnienia zbrodni katyńskiej przez Polaków mogło być potraktowane jako zbieżne z propagandą III Rzeszy
- ponieważ obawiano się, że zostaną zakwalifikowani jako wrodzy ZSRR politycy faszystowscy
- ponieważ byłoby to na przekór angielskiej opinii publicznej („żeby nie psuć humoru angielskiej ulicy”)
Zadanie 18. C
Zadanie 19.
Edward Gierek na początku swoich rządów (w latach 1970-1971) obiecywał intensywny rozwój gospodarczy, którego hasłem miało być właśnie „Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”. Tymczasem w końcu lat 70. zaopatrzenie rynku było bardzo złe, o czym świadczą opinie społeczne na ten temat. Załucki w swoim wierszu kpi z niedoborów zaopatrzenia („z tym czego chwilowo brak na rynku”), z biedy („tym na co absolutnie nas nie stać”) oraz z gierkowskich obietnic („polski cud gospodarczy”).
Zadanie 20.
Źródło 2 świadczy o kontynuacji polityki przedstawionej w źródle 1 – wzrost nakładów zbrojeniowych państw NATO i Układu Warszawskiego był stały i równoległy do siebie. Zwiększenie nakładów jednej ze stron wywoływało reakcję drugiej w postaci takiego samego zwiększenia. Było to swego rodzaju samonapędzające się koło.
Zadanie 21.
21.1. Dane z wykresu potwierdzają zjawisko przedstawione na rysunku – ucieczki z NRD w 1989 r. (zwłaszcza w drugiej połowie tego roku) osiągnęły swoją kulminację i stały się zjawiskiem masowym.
21.2. Mieszkańcy NRD uciekając na Zachód „wybierają” kapitalizm i wolność i tym samym „głosują” przeciwko socjalizmowi, gospodarce centralnie sterowanej i represjom.
Matura historia 2015 na Histmag.org:
Matura z historii 2015 arkusze CKE
- Poziom rozszerzony
- Poziom podstawowy – stara matura – technika i osoby poprawiające
- Poziom rozszerzony – stara matura – technika i osoby poprawiające
