Matura historia 2024 – test: odpowiedzi, rozwiązania
Matura historia 2024 arkusze CKE:
Stara matura historia 2024 arkusze CKE:
Matura z historii 2024 – wszystkie odpowiedzi do testu:
Zad. 1
Rozstrzygnięcie: B
Uzasadnienie: Ilustracja B przedstawia koronację, natomiast na ilustracji A widoczne są elementy kultu boga-słońca, sugerujące przedstawienie późniejszego faraona Echnatona.
Zad. 2
Rozstrzygnięcie: NIE
Uzasadnienie:
Źródło 1 to mowa wygłoszona przez Aleksandra Macedońskiego po jego zwycięstwie nad wspomnianym w tekście perskim władcą Dariuszem, panującym dawniej nad imperium, obejmującym wszystkie omawiane w źródle 1 ziemie. Przemówienie, silą rzeczy, musiało zostać wygłoszone za życia Aleksandra Wielkiego.
Źródło 2 natomiast przedstawia sytuację polityczną po śmierci i rozpadzie państwa Aleksandra Wielkiego. Świadczą o tym zaznaczone na mapie państwa Ptolemeuszy, Seleukidów i Attalidów, czyli królestw założonych po śmierci Aleksandra Wielkiego przez jego dawnych dowódców tzw. Diadochów.
Zad. 3
3.1 Oktawian August
3.2 Konsul i Trybun Ludowy
Zad. 4
Budowla zaprezentowana na fotografii stanowi przykład inspiracji zarówno greckimi, jak i rzymskimi rozwiązaniami w architekturze, ponieważ widzimy tu symetryczny portyk zwieńczony frontonem (wpływy greckie) oraz kopułę (element architektoniczny, charakterystyczny dla budownictwa rzymskiego).
Zad. 5
5.1. Rozstrzygniecie: NIE
Uzasadnienie: W źródle 1 czytamy o wezwaniu do pomocy innym chrześcijanom na wschodzie, zaatakowanym przez Turków i Arabów. Jest to więc apel o pomoc zaatakowanemu Cesarstwu Wschodniorzymskiemu. W źródle 2 mapa prezentuje kierunki wypraw z terenów dzisiejszych Norwegii i Szwecji w stronę Wysp Brytyjskich, Francji, Islandii oraz korytami rzek w kierunkach wschodnich. Są to więc bez wątpienia wyprawy Wikingów. Wezwanie papieża ze źródła 1 nie mogło się przyczynić do rozpoczęcia wypraw, przedstawionych w źródle 2, ponieważ Wikingowie nie byli chrześcijanami i nie podlegali papieżowi.
5.2. Cesarstwo Wschodniorzymskie
Zad. 6
Zilustrowana na drzeworycie struktura społeczeństwa średniowiecznego przedstawia podział na trzy klasy społeczne - duchowieństwo, które ma się modlić i oddawać chwałę Bogu, zapewniając zbawienie pozostałym dwóm grupom, władców i ich zbrojne ramię w postaci rycerstwa, mających bronić pozostałych dwóch grup, oraz pospólstwo, które ma pracować, aby zapewnić potrzebne do życia ziemskie dobra pozostałym dwóm grupom. Każda grupa społeczna na drzeworycie wyróżnia się charakterystycznymi elementami - duchowieństwo szatami liturgicznymi i pastorałem z krzyżem, władcy koronami i mieczem zakończonym krzyżem, a pospólstwo biednym ubiorem oraz narzędziami rolniczymi. W centrum drzeworytu znajduje się Chrystus-Bóg, wokół którego gromadzą się grupy społeczne. Jak Bóg składa się z Trójcy Świętej - Ojca, Syna i Ducha, tak społeczeństwo składa się z trzech stanów społecznych.
Polecamy e-book pod red. Magdaleny Mikrut-Majeranek „Poradnik młodego humanisty. Studia bez tajemnic”
Zad. 7
Rozstrzygnięcie: W źródle A zostały opisane wydarzenia chronologicznie późniejsze.
Uzasadnienie: Źródło B opisuje wypędzenie Bolesława Śmiałego w 1079 roku, o czym świadczy opis zamordowania biskupa z kroniki Kadłubka, który miał być przyczyną wygnania Bolesława Śmiałego. Źródło A opisuje zaś, chronologicznie późniejszą, wymianę listów miedzy Bolesławem Krzywoustym a Henrykiem V przed najazdem tego ostatniego na Polskę w 1109 roku. Świadczy o tym wzmianka Henryka o powinności przyjęcia z powrotem "swego brata" - Krzywousty wygnał brata, który dochodził swoich praw przy wsparciu Henryka V właśnie.
Zad. 8
8.1 Konstytucja "Nihil Novi" (łac. "nic nowego")
8.2
Rozstrzygnięcie: NIE
Uzasadnienie: W źródle 2 Podział miejsc na posłów, senatorów, arcybiskupów itd. sugeruje, że to przedstawienie późniejszego sejmu niż ten, który uchwalił Konstytucję "Nihil Novi", opisywaną w źródle 1.
Zad. 9
Rozstrzygnięcie: NIE
Uzasadnienie: Widzimy napis, który opowiada się za papieżem, papież jest też przedstawiony na drzeworycie. Orzechowski nie mógł propagować w ten sposób idei braci polskich (arian), ponieważ sprzeciwiali się oni papieżowi.
Zad. 10
Odpowiedź A
Zad. 11
11.1
fragment A - Karol IX Walezjusz
fragment B - Henryk IV Wielki
11.2 Słowa te wypowiedział Henryk III, król Nawary i hugenot, który by zwiększyć swoje szanse na objęcie francuskiego tronu, przeszedł na wiarę katolicką. Słowa te oznaczają, że koronacja na króla Francji jest ważniejsza niż wiara.
Zad. 12
12.1 Jan II Kazimierz Waza
12.2 abdykacja
12.3 Pomnik posiada cechy charakterystyczne dla baroku jak: dynamiczne kompozycje, teatralność, przedstawienie ruchu oraz złote zdobienia i elementy. Nie posiada cech klasycystycznych jak nawiązania do mitologii, idea proporcji czy harmonii.
Zad. 13
Wydarzenie: 30 stycznia 1649 r. został ścięty Karol I Stuart, król Anglii i Szkocji.
Uzasadnienie: Na rycinie z epoki widzimy ścięte drzewo oraz leżącą na ziemi i przewróconą koronę. Symbolizuje to egzekucję Karola I przez ścięcie oraz upadek monarchii Stuartów. Wyrastające na pniu drzewa nowe gałęzie z koroną, symbolizują zaś przekształcenie Anglii w republikę.
Zad. 14
14.1
Rozstrzygnięcie: Nie dotyczy
Uzasadnienie: Rozkaz cytowany w źródle 1. to słowa Napoleona Bonapartego wypowiedziane przed inwazją na Rosję w 1812 r. Z kolei mapa działań wojennych przedstawia wojnę polsko-austriacką z 1809 r. wchodzącej w skład wojen napoleońskich. Potwierdzają to starcia przedstawione na mapie, np. bitwa pod Raszynem czy pod Ostrówkiem.
Polecamy książkę: „Historia. Poradnik maturalny”
14.2 Odpowiedź C
Zad. 15
15.1 powstanie listopadowe
15.2 rozstrzygnięcie A
Uzasadnienie: Źródło 1 jak i wersja A pieśni są zgodne co do oceny Chłopickiego, że nie nadawał się on na dyktatora powstania listopadowego. Według źródła 1 Chłopicki w ogóle nie chciał objąć władzy nad powstaniem i nie wierzył w jego powodzenie. Zgodna z tym jest wersja A pieśni, mówiąca o bierności i niezdecydowaniu Chłopickiego jako dyktatora, który dążył do pertraktacji z carem Mikołajem I.
Zad. 16
16.1
Rozstrzygnięcie: tak
Uzasadnienie: Źródło 2 mówi o nieingerowaniu USA w sprawy Europy i zajęciu się sprawami amerykańskimi co jest przedstawione na karykaturze poprzez oddzielenie przedstawicieli państw europejskich oraz przedstawiciela amerykańskiego wodą, oraz tabliczką z napisem mówiącym, że Ameryka jest dla Amerykanów. Dodatkowo z tekstu jasno wynika, że Ameryka poczuwa się do obowiązku chronić swoich południowych sąsiadów przed Europą, co potwierdza przedstawienie na karykaturze postaci amerykańskiego żołnierza strzegącego przedstawicieli Ameryki Południowej i Środkowej.
16.2 Odpowiedź B
Zad. 17
17.1. Rysunek w źródle 2 przedstawia zwycięstwo Prus (symbolizowanych przez hełm — pikielhaubę) z Francją w wojnie prusko-francuskiej w wyniku kapitulacji Francji w bitwie pod Sedanem. Dzięki zwycięstwu Prus doszło do zjednoczenia Niemiec i utworzenia Cesarstwa Niemieckiego i koronacji na pierwszego cesarza Niemiec. Ten właśnie moment jest opisywany w źródle 1 przez historyka Heinrich von Sybel
17.2 Dynastii Hohenzollernów
Zad. 18
Rozstrzygnięcie: Zdjęcie zostało opublikowane przez ententę.
Uzasadnienie: Zdjęcie przedstawia germanofobiczną okładkę „Le Petit Journal” z 20 września 1914 r. Plakat został opublikowany przez ententę, czyli sojusz, zawarty pomiędzy Francją, Wielką Brytanią i Imperium Rosyjskim przeciwko Trójprzymierzu tworzonemu przez Cesarstwo Niemieckie, Królestwo Włoch i Austro-Węgry. Na głowie monstrum znajdują się dwa nakrycia głowy, w tym pikielhauba, czyli skórzany niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem. Stał się symbolem militarnej siły Prus i Niemiec w tamtym okresie. Zwalczają go z kolei żołnierze ententy - czerwone spodnie charakteryzowały ubiór żołnierzy francuskich, a mundur w kolorze khaki - angielskich.
Zad. 19
19.1
1. F
2. P
3. F
19.2 gen. Lucjan Żeligowski
Zad. 20
20.1
Rozstrzygnięcie: W źródle 2 opisano przejawy Nowej Ekonomicznej Polityki.
Uzasadnienie: Nowa Polityka Ekonomiczna (NEP) była odpowiedzią na kryzys gospodarczy i społeczny, jaki miał miejsce po rewolucji październikowej i wojnie domowej w Rosji. NEP wprowadzała pewne elementy wolnorynkowe do gospodarki radzieckiej, w tym tolerowanie drobnej prywatnej przedsiębiorczości oraz rynków, gdzie chłopi mogli sprzedawać swoje produkty rolne. Rynki te, nazywane bazarami, były miejscem, gdzie mieszkańcy miast mogli zaopatrywać się w produkty spożywcze i inne towary.
Opisany fragment przedstawia obraz jednego z takich bazarów, gdzie oprócz zakupu podstawowych produktów spożywczych, można było także zjeść posiłek, wykonać drobne usługi (jak podzelowanie butów czy strzyżenie włosów). NEP złagodziła również nacjonalizację małych warsztatów i zakładów pracy, co umożliwiło ich ponowne funkcjonowanie na zasadach prywatnej własności, o ile zatrudniały one nie więcej niż 20 pracowników.
20.2
1. F
2. P
3. F
Zad. 21
Propagandowy „Triumf woli” Leni Riefenstahl, który nakręcono podczas zjazdu NSDAP w Norymberdze w 1934 roku, dokumentuje początki zbiorowej fascynacji nazizmem. Kadr przedstawia olbrzymią rzeszę ludzi, którzy zgromadzili się, aby wysłuchać płomiennego przemówienia przywódcy. Następnie film ten wyświetlano w niemieckich kinach, a tym samym film stanowił narzędziem do propagowania konkretnej ideologii politycznej, maskowanie rzeczywistości i manipulacji masami.
Polecamy e-book pod red. Magdaleny Mikrut-Majeranek „Poradnik młodego humanisty. Studia bez tajemnic”
Zad. 22
22.1 Godzina „W” to kryptonim dnia i godziny rozpoczęcia w Warszawie akcji „Burza”, w ramach powstania warszawskiego. Miała miejsce o godz. 17:00 we wtorek 1 sierpnia 1944 roku.
22.2
Podobieństwo A
Dwa teksty wspominają o tym, że dzięki powstaniu warszawskiemu Polska nie została wcielona do "Sowietów jako 17 republiki", ponieważ Rosjanie „nie zapomnieli, jak Polacy potrafią walczyć”.
Podobieństwo B
Oba teksty wspominają o tym, że pamięć tragedii powstania miała powstrzymywać Polaków przed rozlewem krwi w 1956 r. oraz pozwalała uniknąć społecznego niepokoju.
Zad. 23
23.1
- Komuniści stosowali propagandę, mającą na celu manipulację społeczeństwem i zakłamywanie rzeczywistości.
- Drugą stosowaną metodą stosowaną przez komunistów było fałszowanie wyników wyborów i referendum.
23.2
Rozstrzygnięcie:
Nie
Plakat dotyczy propagandy związanej z referendum, które miało miejsce w Polsce w 1946 roku. Wszystkie trzy pytania zostały tak sformułowane, aby intuicyjną odpowiedzią na każde z nich było TAK. Referendum zostało jednak sfałszowane. Była to skrupulatnie zaplanowana przez Biuro Polityczne PPR akcja. Zgodnie z wynikami oficjalnymi na pytanie 1., dotyczące tego czy „jesteś za zniesieniem Senatu” 27% respondentów odpowiedziało „tak”. Z kolei zgodne z zafałszowanymi wynikami było to 68%.
Zad. 24
Rozstrzygnięcie: Nie
Uzasadnienie: Fragment tekstu ze źródła nr 2 odnosi się do Węgierskiego Powstania w 1956 roku, jednego z kluczowych wydarzeń zimnej wojny, które miało miejsce na Węgrzech. Z kolei mapa ze źródła nr 1 przedstawia inwazję wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, którą rozpoczęto 20 sierpnia 1968 o godzinie 23:00.
Zad. 25
Ilustracja przestawia Wojciecha Jaruzelskiego, generała armii ludowego Wojska Polskiego. Prezesa Rady Ministrów, I sekretarza KC PZPR, przewodniczącego Rady Państwa, a także pierwszego i ostatniego prezydent Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz pierwszego prezydent III Rzeczypospolitej Polskiej. Rysownik karykatury przedstawił go jako sowiecką marionetkę. Dokumenty ujawnione płk. Ryszarda Kuklińskiego wskazywały, że przywódca Związku Radzieckiego straszył go losem Węgier z 1956 i Czechosłowacji z 1968. W związku z tym generał zdecydował się wprowadzić stan wojenny w Polsce. Ilustracja przedstawia też Solidarność, którą Jaruzelski zwalczał.
