Matura historia 2023 – test: odpowiedzi, rozwiązania
Zobacz też:
Matura historia 2023 arkusze CKE: LINK
Stara matura historia 2023 arkusze CKE: LINK
Matura z historii 2023 – wszystkie odpowiedzi do testu:
Zadanie 1.
- Rozstrzygnięcie: Neolit.
- Uzasadnienie: Obrazek przedstawia rekonstrukcję domostwa z Çatalhöyük, najstarszej osady neolitycznej. Stanowisko znajduje się w Anatolii, w centralnej Turcji. Domostwo z trwałego budulca wskazuje na osiadły tryb życia, a tym samym gospodarkę uprawno-hodowlaną tak charakterystyczną dla okresu neolitu.
Zadanie 2.1
- Rozstrzygnięcie: fragment drugi
Uzasadnienie: Lacedemończycy to wspólna nazwa periojków i spartiatów, czyli ludów zamieszkujących okolice Sparty. Z kolei Heloci to jedna z warstw ludności Sparty, składająca się z mieszkańców podbitej Lakonii i Mesenii.
Zadanie 2.2
- A. Areopagici (3)
- B. Heloci. (2)
Zadanie 3.1.
- F
Zadanie 3.2.
- P
Zadanie 3.3.
- P
Zadanie 4.1.
- Związek Hanzeatycki
Zadanie 4.2.
- Rozstrzygnięcie: Tak, Elbląg był lokowany na prawie lubeckim.
- Uzasadnienie: Na planie miasta (źródło nr 2) widoczny jest wspomniany w źródle nr 1 układ ulic prostopadły do nabrzeża, a także brak wyodrębnionego placu rynkowego, którego funkcję pełniła szeroka ulica - podpisana na planie Stary Rynek.
Zadanie 5.1.
- Wojna stuletnia
Zadanie 5.2.
Na początku lutego 1328 roku zmarł Karol IV Piękny, ostatni syn Filipa IV Pięknego. Żaden z nich nie pozostawił męskich potomków. Kobiety nie mogły dziedziczyć francuskiego tronu, dlatego Anglicy wysunęli kandydaturę Edwarda III jako najstarszego męskiego potomka Filipa Pięknego.
Zadanie 5.3.
- Na proporcu wojsk Edwarda III znajdują się zarówno emblematy korony angielskiej (złote lwy na czerwonym tle), jak i francuskiej (złote lilie na tle niebieskim).
Zadanie 6.
- Podobieństwo: W obu fragmentach przedstawiono Łokietka jako władcę, który potrafił odnaleźć się w świecie walki o władzę w niepewnych czasach rozbicia dzielnicowego.
- Różnica: W pierwszym tekście Łokietek jest przedstawiony jako przezorny król, z kolei w drugim fragmencie wytknięto mu podejmowanie nieprzemyślanych decyzji, podyktowanych emocjami.
Zadanie 7.
Nazwa stylu 1: Gotyk. Cecha: maswerk.
Nazwa stylu 2: Renesans. Cecha: zwieńczenie wieży przybudowanej do kościoła
Zadanie 8.
Na rycinie przedstawiono symbole władzy kościelnej zestawione na wadze z Pismem Świętym, które waży od nich więcej, czyli ma większe znaczenie. Jest to zgodne z tezami głoszonymi przez reformatorów.
Reformatorzy stoją po stronie Pisma Świętego, co symbolizuje zasadę sola scriptura.
Zadanie 9.1.
Zygmunt III (Waza)
Zadanie 9.2.
Dążenie Szwecji do kontroli nad Bałtykiem.
Zadanie 9.3.
- Zygmunt II August zmarł bezdzietnie, co dało kres dynastii Jagiellonów i dziedziczeniu tronu, z kolei jako król elekcyjny Jan II Kazimierz abdykował z tronu.
Zadanie 10.1.
- Prawda
Zadanie 10.2.
- Fałsz
Zadanie 10.3.
- Prawda
Zadanie 11.1.
Kryzys parlamentarny związany z liberum veto był spowodowany nie tyle złym prawodastwem, ale postawą samej szlachty i jej brakiem obywatelskiego poczucia odpowiedzialności za Rzeczpospolitą.
Zadanie 11.2.
- Odpowiedź C.
Zadanie 12.
Rozstrzygnięcie: NIE. Uzasadnienie: Monteskiusz w swym "O duchu praw" proponował podział na władzę ustawodawczą (tworzącą prawo), wykonawczą i sądowniczą, które byłyby od siebie współzależne i wzajemnie się kontrolowały. Podany podział na trzy stan nie spełnia tych wymogów, co można uzasadnić na przykładzie tego, że "Moc prawodawstwa" tyczy się wszystkich trzech stanów, co zaprzeczenie monteskiuszowskiej zasady o podziale władzy.
Zadanie 13.1.
- Rozstrzygnięcie: B.
- Uzasadnienie: W tekście jest mowa o "brawurowej szarży artylerii konnej dowodzonej przez późniejszego bohatera Wiosny Ludów na Węgrzech". Chodzi tu o Józefa Bema, którego atak jest widoczny na mapie. Ponadto na mapie widać wojsko rosyjskie przeprawiające się przez rzekę Narew, co również jest wspomniane we fragmencie opracowania.
Polecamy e-book pod red. Magdaleny Mikrut-Majeranek „Poradnik młodego humanisty. Studia bez tajemnic”
Zadanie 13.2
- Odpowiedź C
Zadanie 14.1
- Ignacy Łukasiewicz
Zadanie 14.2
Galicja (zabór austriacki)
Zadanie 15.
Nazwa stylu: Realizm. Uzasadnienie: Realizm często akcentował przedstawienie zwykłych ludzi zajmujących się codziennym życiem. Dążono przy tym do odwzorowania rzeczywistości, odrzucając wszelkiego rodzaju fantastyczne elementy (popularne np. w malarstwie romantycznym). Na obrazie ukazana jest rodzina chłopska przy pracy, co w pełni spełnia kryteria przedstawione w tych założeniach artystycznych.
Zadanie 16.1
- Rozstrzygnięcie: TAK
- Uzasadnienie: W źródle 2, które jest Manifestem Partii Komunistycznej, wskazuje się podział porządku społecznego na panującą obecnie burżuazję, która bogaci się wyzyskując proletariat. Manifest postuluje rewolucję, w wyniku której zostanie obalony stary porządek, a miejsce panującej niegdyś burżuazji u władzy zajmie proletariat. O tym samym możemy przeczytać w źródle 1 np. w słowach „porządek stary już się wali”, „żywotem dla nas jego zgon”, „precz z tyranami, precz z zdziercami!”, „My nowe życie stworzym sami, I nowy zaprowadzim ład!”
Zadanie 16.2
- Friedrich Engels lub Karl Marx
Zadanie 17.
- Rozstrzygnięcie: TAK
- Uzasadnienie: W źródle 1 autor przemówienia wskazuje na obciążenie, jakim dla biednej ludności lokalnej są ogromne podatki pobierane przez Brytyjczyków. Widzimy to np. w słowach „Podatek ten jest niezwykle ciężki dla ludności, a dla biedoty jest wprost okrutny. Do pobierania go wysyłamy poborców do najbiedniejszej chałupy ogromnego imperium”. W źródle 2 widzimy potwierdzenie tych słów – na ilustracji widzimy wychudzonych i półnagich mieszkańców Indii, przed Brytyjczykami, z których jeden trzyma w ręku kieliszek z trunkiem, co jest symbolem brytyjskiego dobrobytu.
Zadanie 18.
- Tytuł rysunku odwołuje się do amerykańskiej rewolucji. Jest to związane z tym, że Francuzi wspierali Stany Zjednoczone w wojnie o niepodległość, do czego nawiązuje widoczny na ilustracji gen. Lafayette. W 1917 podczas pierwszej wojny światowej to Francja potrzebowała pomocy w walce z państwami centralnymi. W 1917 roku Stany Zjednoczone rozpoczęły pomoc dla ententy, przez co w oczach artysty "spłaca dług" wdzięczności. Było to początkowo wsparcie finansowe i materiałowe, a później również wojskowe. To do tego pierwszego etapu odnosi się postać wujka Sama uoasabiająca Amerykę, który przekazuje "miliard dolarów" Francji przedstawionej jako kobieta w czapce frygijskiej (związanej z rewolucją francuską).
Zadanie 19.
- 1. F
- 2. P
- 3. F
Zadanie 20.
- Rozstrzygnięcie: NIE
- Uzasadnienie: W źródle 1 mowa jest o zajęciu przez Niemcy terytorium Saary, ale tuż po wyznaczonym okresie protekcji Zagłębia Saary przez Ligę Narodów (trwającym do 10 stycznia). Plebiscyt ze źródła pierwszego został przeprowadzony bez łamania ustaleń traktatu. Z kolei zajęcie Nadrenii łamało już te ustalenia, gdyż wojska niemieckie nie miały prawa stacjonować w Nadrenii.
Zadanie 21.
- 1- B Stefana Roweckiego „Grota”
- 2- C Władysław Sikorski
Zadanie 22.
- Rozstrzygnięcie: NIE.
- Uzasadniennie: Fragment traktatu A opisuje reakcję państw m.in. na napaść w Ameryce Północnej, a więc napaść wymierzoną w USA. Powołuje się również na Kartę Narodów Zjednoczonych. Jest to więc traktat zawarty przez państwa bloku zachodniego. Traktat B przedstawia „Unię Zachodnioeuropejską” i zremilitaryzowane Niemcy Zachodnie jako zagrożenie, a także stosuje typową dla państw bloku wschodniego retorykę w odniesieniu do sił własnych („państwa miłujące pokój”), jest to zatem traktat zawarty przez państwa bloku wschodniego.
Zadanie 23.
- W PRL nie można było pisać o okolicznościach śmierci przyjaciół Czesława Miłosza, ponieważ obaj zostali zamordowani przez rosyjskie NKWD podczas II wojny światowej. W PRL kultywowano mit ZSRR jako państwa bratniego i przyjaznego Polakom, a ten fakt stał w ostrej sprzeczności z forsowaną przez władze PRL i ZSRR narracją.
Zadanie 24.
- Rozstrzygnięcie: NIE.
- Uzasadnienie: Źródło 1 powstało w ramach kampanii wymierzonej w Żydów. Charakterystyczną cechą tej kampanii było unikanie określenia „Żyd” i odcinanie się od antysemityzmu, forsowano za to określenia „Syjoniści” oraz „antysyjonizm”, czego wyraz widzimy w źródle. Źródło 2 powstało w ramach kampanii wymierzonej w Kościół katolicki. Władze PRL próbowały podważać autorytet Kościół katolicki w oczach społeczeństwa polskiego na różne sposoby, w tym między innymi poprzez forsowanie poglądu, według którego instytucja Kościoła katolickiego brała czynny udział w ukrywaniu oraz pomagała w ucieczce przed odpowiedzialnością nazistom po II wojnie światowej. Do tego właśnie odnosi się ilustracja. Hasło „hitlerowca” to zlepek słów „hitlerowiec” oraz „owca”, czyli jedno z potocznych określeń wiernego Kościoła katolickiego.
Polecamy książkę: „Historia. Poradnik maturalny”
Zadanie 25.1.
- Nazwisko: Leonid Breżniew.
- Uzasadnienie: „Ciężką chorobą” Breżniew nazywa panujące w kraju nastroje antykomunistyczne, rodzące się ruchy prodemokratyczne (Solidarność) oraz fale strajków przetaczające się przez kraj, w tym szczególnie strajki z sierpnia 1980 roku, zakończone porozumieniami sierpniowymi.
Zadanie 25.2.
- Nazwisko: Wojciech Jaruzelski.
- Uzasadnienie: Jaruzelski osiągnął „przełom” wprowadzając 13 grudnia 1981 stan wojenny w Polsce i wykorzystując wojsko oraz represje do siłowego zapanowania nad nastrojami w kraju.
