Matura 2010 – historia poziom rozszerzony – konspekty wypracowań
Zobacz rozwiązania pozostałych zadań z arkusza rozszerzonego
Temat: Porównaj funkcjonowanie władzy monarszej we Francji i w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII wieku.
Wstęp:
W swojej pracy będę porównywać sposoby funkcjonowania władzy królewskiej we Francji i Rzeczpospolitej w wieku XVII. Sposób funkcjonowania władzy monarszej należy rozumieć jako omówienie uprawnień królewskich oraz warunków politycznych, gospodarczych i kulturowych w jakich były wykonywane. Będę odnosił je do terenów Królestwa Francuskiego wraz z terenami zależnymi i koloniami, oraz Rzeczpospolitej składającej się z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Pojęcia XVII wieku nie należy rozumieć tutaj dosłownie. Rozważania swoje rozpocznę, w wypadku Rzeczpospolitej od roku 1576, kiedy ostatecznie przyjęto artykuły henrykowskie regulujące uprawnienia monarsze w Rzeczpospolitej, a kończyć na 1696 czyli roku śmierci Jana II Sobieskiego. W przypadku Francji, rozpocznę je od roku 1589, czyli koronacji Henryka IV na króla Francji, a zakończę w 1715, kiedy zmarł król Ludwik XIV. W sposób najpełniejszy pozwoli to omówić ramy w jakich funkcjonowali monarchowie w wyżej wymienionych krajach, z jakimi problemami się borykali i jak mogli je rozwiązywać.
Będę starał się wyróżnić podobieństwa i różnice pomiędzy tymi systemami oraz czynnikami, które je kształtowały. Na końcu pracy postaram się odpowiedzieć, który z systemów był ówcześnie bardziej efektywny, zarówno pod względem polityki bieżącej, jak i wyzwań przyszłości.
Rozwinięcie:
1. Czynniki polityczne
- sposób kształtowania absolutyzmu francuskiego (skąd się wziął, jaki był status królów przed 1589)
- sposób kształtowania się demokracji szlacheckiej (Sejm jako emanacja jedności państwa)
- uprawnienia polityczne monarchów w Polsce i Francji i ich pozycja (zaangażowanie w politykę, możliwości samodzielnego prowadzenia spraw państwa, mianowania urzędników; w przypadku Francji ważne aby podkreślić pozycję kardynałów Mazzariniego i Richelieu, w przypadku Polski kryzys sejmowy)
- problemy polityczne monarchów (konflikty wew. we Francji i Polsce) i sposób radzenia sobie z nimi.
- Możliwości kształtowania polityki międzynarodowej
2. Czynniki gospodarcze
- omówienie środków składających się na skarb państwa (podatki, posiadane ziemie)
- Stan skarbu (problemy z deficytem budżetowym, finansowaniem armii)
- Królewskie możliwości kierowania skarbem i gospodarką
3. Czynniki kulturowe
- historyczne znaczenie monarchów (tytulatura, stosunek poddanych)
- królowie jako mecenasi kultury
- stosunek monarchów do spraw religijnych (edykt nantejski, unia brzeska)
Podsumowanie:
Podsumowując należy stwierdzić, że monarchia w Rzeczpospolitej i we Francji kształtowała się w zupełnie innych warunkach historyczno-kulturowych. Skutkowało to szeregiem różnic w pozycji i sposobie sprawowania władzy w omawianych państwach, dostosowanych do doświadczeń historycznych społeczeństw zamieszkujących dane terytorium. Zarówno jednak w jednym, jak i drugim państwie, niezależnie od uprawnień monarchy, wiele zależało od jego charyzmy i osobowości. W monarchii absolutnej, pomimo szerokich uprawnień, słaby monarcha mógł być odsunięty od władzy przez rzutkich przedstawicieli elity. W demokracji szlacheckiej, ograniczenia władzy wynikały z systemu ustrojowego, a pozycja monarchy zależała od sprawności poruszania się króla w arkanach polityki.
Trudno też jednoznacznie wskazać efektywność systemu władzy. Absolutyzm francuski pozwolił co prawda na budowę imperium, które w końcu XVII wieku oddziaływało na politykę ogólnoeuropejską, w przeciwieństwie do Rzeczpospolitej, która stała się przedmiotem gier politycznych. Tym niemniej konsekwencją absolutyzmu francuskiego, i często nieodpowiedzialnej polityki finansowej dworu, mogły być liczne problemy gospodarcze, które doprowadziły w XVIII wieku do rozruchów społecznych. W przypadku Rzeczpospolitej, dzięki doświadczeniom parlamentarnym, mogło dojść do bezkrwawej rewolucji ustrojowej.
Temat: Wyjaśnij, w jakim stopniu międzynarodowe uwarunkowania wpłynęły na stosunki polsko-francuskie w dwudziestoleciu międzywojennym.
Wstęp:
Celem mojej pracy jest wyjaśnienie i ocenienie wpływu uwarunkowań międzynarodowych na stosunki polsko-francuskie w dwudziestoleciu międzywojennym. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że punktem wyjścia jest podpisanie traktu wersalskiego 28 czerwca 1919 r. Za datę końcową należy zaś przyjąć 3 września 1939 r. tj. dzień wypowiedzenia przez Francję wojny III Rzeszy. W swoich rozważaniach skupię się na arenie europejskiej, gdyż to tu koncentrowały się działania dyplomacji polskiej, także w kontekście jej kontaktów z Francją.
Konferencja Paryska i będący jej zwieńczeniem traktat wersalski stworzyły nową polityczną mapę Europy i świata. Dawne potęgi jak Austro-Węgry, Niemcy i Rosja przestały istnieć w dotychczasowej formie. Na ich gruzach powstały nowe państwa. Wśród nich znalazła się Polska usiłująca zapewnić sobie jak najkorzystniejszy kształt granic.Z kolei w Europie zachodniej Francja postawiła sobie za cel niedopuszczenie do odchodzenia się militaryzmu niemieckiego.
Zarówno Paryż jak i Warszawa miały wspólnego wroga - Niemcy. Obawa przed tym państwem determinowała politykę zarówno i Francji, i Polski. W jakim stopniu jednak polityka zagraniczna obu państw była zależna od sytuacji międzynarodowej. Jakie były cele ich polityki zagranicznej w w 1919 r.? Czy i jak zmieniały się one w kolejnych latach okresu międzywojennego?
Rozwinięcie:
1. Kwestie kulturowe
- Powiązania kulturowe i historyczne pomiędzy Francją a Polską (skrótowo).
2. Kwestie polityczne:
- sytuacja międzynarodowa w 1919 r.
- cele Polski w 1919 r.
- cele Francji w 1919 r.
- problem niemiecki w 1919 r.
- stosunki polsko-francuskie 1919-1925
- wojna polsko-bolszewicka (1919-1920)
- polsko-francuska tajna konwencja wojskową (1921),
- układu z Rapallo a stosunki francusko-polskie
- konferencja w Locarno
- stosunki polsko-francuskie 1925-1933
- koncepcje bezpieczeństwa zbiorowego w polskiej i francuskiej polityce zagranicznej (pakt Brianda-Kelloga)
- polityka równowagi w stosunkach Polski z sąsiadami
- polsko-sowiecki pakt o nieagresji
- dojście Hitlera do władzy i reakcji Polski i Niemiec (koncepcja wojny prewencyjnej)
- stosunki polsko-francuskie 1933-1939
- idea Paktu Wschodniego
- polsko-niemiecki pakt o nieagresji
- Polska i Francja a polityka appeasmentu (w tym układ monachijski i zajęcie Zaolzia)
- brytyjskie i francuskie gwarancje dla Polski z sierpnia 1939 r.
- Francja i Wielka Brytania wobec napaści Niemiec na Polskę
3. Kwestie ekonomiczne:
- polsko-niemiecka wojna celna
- wielki kryzys lat 30. a radykalizacja nastrojów społecznych i ich wpływ na politykę państw europejskich (dojście Hitlera do władzy, reakcja państw europejskich na zmianę rządu w Niemczech)
Podsumowanie:
Z zaprezentowanych przeze mnie faktów wynika, że sytuacja międzynarodowa miała niebagatelne znaczenie dla stosunków polsko-francuskich w dwudziestoleciu międzywojennym. Fakt, iż właściwie przez cały ten okres Niemcy pozostawały w centrum zainteresowania mocarstw europejskich i Stanów Zjednoczonych, czynił z Berlina punkt wspólny interesów obydwu państw. Poza tym relacje pomiędzy narodami polskim i francuskim pozostawały tradycyjnie przyjazne.
Relacje pomiędzy Francją a Polską były wszakże uzależnione od sytuacji międzynarodowej. Tuż po konferencji paryskiej Francja była silnie zmotywowana, aby przeciwstawiać się Niemcom i popierać ich wschodnich sąsiadów, czyli Polskę i Czechosłowację. Jednakże na konferencji w Locarno zdecydowano się uzyskać zapewnienie dla własnej granicy poświęcając dotychczasowych sojuszników. W kolejnych latach Polska skupiła się zatem na budowaniu własnej pozycji na arenie międzynarodowej i udzielała poparcia idei systemu bezpieczeństwa zbiorowego, dodatkowo zaś starała się utrzymywać jak najlepsze stosunki ze swoimi sąsiadami.
Wielki kryzys ekonomiczny oraz dojście do władzy Adolfa Hitlera zmieniły tę sytuację — Warszawa i Paryż zaczęły dążyć do zacieśnienia relacji. Polska nie mogła jednak wyzwolić się z polityki równowagi, a Francja nie mogła uczynić nic bez poparcia Wielkiej Brytanii będącej w owym czasie główną inicjatorką polityki appeasementu. Dopiero w przededniu wojny Paryż i Londyn zgodziły się zabezpieczyć Polskę i udzieliły jej gwarancji na wypadek wojny z Niemcami, czego owocem było wypowiedzenie przez oba państwa wojny III Rzeszy 3 września 1939 r.