Magdalena Saryusz-Wolska (red.) – ,,Historia wizualna. Obrazy w dyskusjach niemieckich historyków” – recenzja i ocena
Magdalena Saryusz-Wolska (red.) –,,Historia wizualna. Obrazy w dyskusjach niemieckich historyków” – recenzja i ocena
Magdalena Saryusz-Wolska jest redaktorem naukowym serii „Klio w Niemczech”, w ramach której ukazała się recenzowana antologia. Cała seria publikacji została zainicjowana oraz prowadzona jest przez Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie. Autorka dokonała subiektywnego wyboru prezentowanych w książce artykułów niemieckich badaczy. Oprócz tekstu Magdaleny Saryusz-Wolskiej w antologii ukazały się również publikacje następujących badaczy: Habbo Knoch, Martina Heßler, Rainer Wohlfeil, Heike Talkenberger, Jens Jӓger, Bernd Roeck, Horst Bredekamp, Gerhard Paul, Annette Vowinckel oraz Judith Keilbach.
,,Historia wizualna. Obrazy w dyskusjach niemieckich historyków” to publikacja naukowa, która podzielona została na kilka podrozdziałów. W każdym z nich znajdują się dwa artykuły dotyczące przewodniego tematu pracy, jakim jest obraz oraz wizualność. Teksty niemieckich historyków dotyczą przedstawienia obrazu jako źródła historycznego oraz jego metod badania, a także obrazów znajdujących się w strefie różnych nauk humanistycznych. Ostatni rozdział to prezentacja warsztatu badawczego historii wizualnej. W artykułach poruszane są zagadnienia historii w obrazach oraz obrazów w historii.
W antologii zamieszczono łącznie 11 tekstów. Najstarszy z nich pochodzi z roku 1991, natomiast najnowszy z roku 2013. Podkreśla się w nich dużą rolę interdyscyplinarności omawianego zagadnienia. Nauka o obrazie nie jest już jedynie domeną historii sztuki, a antropolog obrazu korzysta z warsztatu naukowego chociażby filozofii, religioznawstwa, fenomenologii, a nawet psychologii i socjologii. Warto pamiętać, że odbiór obrazu następuje w sferze społecznej i człowiek jest jego głównym odbiorcą. Nie należy więc rozpatrywać go jedynie w kategorii artystycznej i dzieł sztuki zamkniętych w muzeach.
Visual studies jako stosunkowo nowa dziedzina badań naukowych zyskuje duże grono zwolenników. Oprócz niemieckich badaczy nad zgłębieniem omawianej tematyki prężnie pracują również naukowcy z Wielkiej Brytanii, USA czy Francji. Jednak niemiecka grupa antropologów obrazu jest jedną z dominujących. Mimo braku artykułów ojców antropologii obrazu, jak np. Hansa Beltinga czy Gottfrieda Boehma, ich koncepcje są wielokrotnie przywoływane w zamieszczonych w książce tekstach.
Publikacja prezentuje różne podejścia do kwestii odbioru obrazu i wizualności. Ukazana jest również historia ich badań. Recenzowana antologia opatrzona jest pełnym aparatem naukowego modelu wydawniczego, m.in. przypisami dolnymi, w których znajdują się zarówno bibliografia, jak i dygresje do tekstu. Język jest w pełni profesjonalny, zaś samo tłumaczenie z niemieckiego jest także dużym atutem recenzowanej książki. Wybór artykułów, choć był subiektywny, ukazuje przekrój prezentowanego zagadnienia – autorzy tekstów to w dużej mierze profesorowie z pokaźnym dorobkiem naukowym. Informacje zawarte w treści przedstawiają świeże spojrzenie na kwestie odbioru obrazu współcześnie. Dodatkowe odniesienia do przeszłości prezentują model przemian istnienia obrazu w sferze społecznej na przestrzeni wieków. W książce znajduje się niewiele fotografii oraz rycin, jednak ze względu na teoretyczny charakter pracy jest to zrozumiałym zabiegiem. Samo wydanie publikacji jest ładne, usztywniona okładka ze skrzydełkami, przyjemny format oraz biały, gruby papier niewątpliwie ją uatrakcyjniają. Na jej końcu znajdują się informacje o autorach, co pomaga przybliżyć ich sylwetki, a także źródła tekstów i indeks osób.
W mojej opinii recenzowana antologia, jak na książkę naukową wydana jest bardzo dobrze, fachowo i kompetentnie. Uważam, że jedynym mankamentem jest brak tekstów kilku najsłynniejszych antropologów wizualnych, jak np. wcześniej wspomnianych Hansa Beltinga i Gottfrieda Boehma. Oczywiście łowna tematyka pracy nie jest jednak przeznaczona dla wszystkich. Ucieszy dość wąskie grono odbiorców specjalizujących się w antropologii obrazu oraz historyków sztuki i kultury. Dla nich jednak będzie to nie lada gratka bibliograficzna.
Zdecydowanie ze względu na hermetyczny i naukowy charakter recenzowanej antologii, polecam ją przede wszystkim osobom zainteresowanym ową tematyką. Przydatna także może być studentom. Z pewnością opisane zagadnienie niejednokrotnie będzie poruszane na zajęciach z teorii i metodologii nauk o sztuce.
