Łódź: Odnaleziono fragment jednej z najstarszych w mieście publicznych studni
O znalezisku poinformował w poniedziałek PAP rzecznik łódzkich wodociągów Miłosz Wika. Przypomniał on, że na początku XIX wieku obecny plac Wolności był targowiskiem – miejscem postoju dla licznych konnych zaprzęgów. Na jego terenie wykopano studnie, z których korzystali okoliczni mieszkańcy, wodą pojono też konie.
„Niedawno doszło do uszkodzenia fragmentu jezdni na placu przy muzeum. Okazało się, że pod powierzchnią ulicy znajduje się obszerna komora, w której najpewniej był mechanizm do czerpania wody” – poinformował. Zwrócił uwagę, że z czasem ręczne studnie w Łodzi zastępowano mechanicznymi, z pompami napędzanymi silnikami na gaz, naftę czy też prąd.
Plac Wolności w Łodzi (fot. Jarosław Klamka, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0). „Woda czerpana przy użyciu ukrytych pod ziemią mechanizmów trafiała do metalowych zbiorników, ustawianych na strychach budynków i stamtąd grawitacyjnie spływała rurami do łazienek i toalet. Tak też było w przypadku studni na placu Wolności” – wyjaśnił.
W podziemnej komorze nie odnaleziono już pompy i silnika. Na jej ścianie pozostał jedynie fragment żeliwnego elementu studziennego mechanizmu. Podziemna komora z czasem była powiększana, ma obecnie kilkanaście metrów sześciennych.
Wika zwrócił uwagę, że wizerunek starej studni sprzed budynku przedwojennego magistratu bez trudu można dostrzec na starych zdjęciach Łodzi, pocztówkach z przełomu XIX/XX wieku. To ujęcie wody wraz innymi na placu Wolności zaznaczone jest też na starych mapach. W zasobach archiwalnych Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi zachowały się plany z naniesioną dokładnie lokalizacją studni. Zobaczyć ją można również na zdjęciach Łodzi z początku lat 20. ub. wieku, ale nie ma już jej na fotografiach wykonanych nieco później – po 1925 roku. „Oznacza to, że naziemna, metalowa część została wówczas zdemontowana. Obecnie jedynym śladem po zabytku jest podziemna komora” – powiedział Wika.
Na obecnym placu Wolności (dawniej Nowy Rynek – PAP) znajdowały się dwie podobne studnie. Jedna stała przed magistratem, druga przed budynkiem dawnego ratusza, gdzie obecnie znajduje się siedziba Archiwum Państwowego w Łodzi. Tę drugą również odnaleźć można na dawnych rycinach i zdjęciach. Miała zdobiony, żeliwny naziemny stojak z wahadłem do pompowania.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl, autor: Jacek Walczak
