Konstytucja RP 1997
Konstytucja RP 1997 – zobacz też: Konstytucja 3 maja - historia i dziedzictwo
Konieczność zmiany konstytucji pojawiła się w 1989 roku wraz z transformacją ustrojową. Sejm kontraktowy znowelizował co prawda konstytucję z 22 lipca 1952 roku, jednak jej komunistyczny rodowód oraz niespójność wymuszała powstanie nowej ustawy zasadniczej. Sejm I kadencji 23 kwietnia 1992 roku przyjął ustawę o trybie przygotowania i uchwalania Konstytucji RP, powołał też Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego, odpowiedzialną za przygotowanie ostatecznej wersji ustawy zasadniczej. 17 października 1992 roku parlament uchwalił tzw. Małą Konstytucję, regulującą podstawowe zasady ustrojowe do momentu uchwalenia właściwej konstytucji.
Funkcję przewodniczących Komisji Konstytucyjnej pełnili kolejno: Walerian Piotrowski, Aleksander Kwaśniewski, Włodzimierz Cimoszewicz i Marek Mazurkiewicz. Zgłoszono osiem projektów ustawy zasadniczej, których autorami byli: prezydent Lech Wałęsa, Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, partie: Unia Demokratyczna, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe wraz z Unią Pracy, Konfederacja Polski Niepodległej, Porozumienie Centrum, a także projekt obywatelski, przygotowany przez NSZZ „Solidarność”. Prace nad Konstytucją trwały przez cały okres Sejmów I i II kadencji, ostatecznie zakończono je w początkach 1997 roku. Jedną z ostatnich spornych kwestii była treść preambuły. Ostatecznie przyjęta została kompromisowa jej wersja, zaproponowana przez Tadeusza Mazowieckiego.
Konstytucja, wraz z zaproponowanymi poprawkami prezydenta została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Za oddano 451 głosów, przeciw 40, wstrzymujących się 6. 25 maja odbyło się referendum konstytucyjne, w którym 52% głosujących (przy ogólnej frekwencji 42%) opowiedziało się za przyjęciem Konstytucji. 16 lipca Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał tekst nowej ustawy zasadniczej. Konstytucja zaczęła obowiązywać 17 października 1997 roku.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku składa się z preambuły i 243 artykułów, podzielonych na 13 rozdziałów – jest pod tym względem jedną z najobszerniejszych ustaw zasadniczych w Europie. Została przygotowana na wzór współczesnych tego typu dokumentów europejskich, uwzględniono w niej jednak także polskie tradycje ustrojowe. Ustawa zasadnicza wprowadziła w Rzeczpospolitej system parlamentarno-gabinetowy z silną pozycją parlamentu i urzędem premiera wzorowanym na systemie politycznym Republiki Federalnej Niemiec. Konstytucję RP zalicza się do tzw. „konstytucji sztywnych”, gdyż aby dokonać jej zmian potrzebna jest większość 2/3 głosów w Sejmie i bezwzględna większość głosów w Senacie.
