Konserwacja dokumentów Instytutu Higieny SS dobiegła końca

Joachim Mrugowsky podczas procesu lekarzy w Norymberdze (fot. ze zbiorów United States Holocaust Memorial Museum)

Trzy lata trwały prace nad konserwacją dokumentów Instytutu Higieny SS niemieckiego obozu Auschwitz, które przechowywane są w archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Dokumentacja pochodzi z lat 1943-1945. Zawiera ona dane na temat wyników badań kontrolnych (higienicznych i bakteriologicznych) przeprowadzanych na członkach SS, żołnierzach Wehrmachtu, pracownikach policji i więźniów obozu. Znajdują się w niej również informacje o kierownictwie oraz personelu nazistowskiego Instytutu.

Za konserwację dokumentów odpowiadał zespół pracowników oświęcimskiej placówki muzealnej. Jeden z konserwatorów, Mirosław Maciaszczyk scharakteryzował wspomnianą dokumentację następująco: To nie był zwykły zbiór dokumentów. Zazwyczaj takie zespoły są bardziej jednorodne. Natomiast tutaj, ze względu na okres powstania dokumentów, kiedy występowały problemy ze zdobyciem papieru, mamy do czynienia z ogromnym zróżnicowaniem rodzajów papieru, nie tylko ze względu na stan zachowania, ale też jakość materiału.

Biorąca udział w projekcie konserwatorka, Nel Jastrzębiowska dodała: Są tu formularze wykonane na tzw. papierze biurowym, ale oprócz tego jest tu też papier bardzo przypadkowy, dokumenty stworzone na kartach wyrwanych z książki – na jednym dokumencie zachowała się nawet pieczątka biblioteczna. Mamy też niewypełniony formularz lotu samolotem, mamy papier przypominający papier toaletowy i na nim też zapisano jakieś ważne informacje.

Prace konserwacyjne – wykonywane w ramach projektu w całości sfinansowanego z budżetu Kraju Związkowego Nadrenia Północna-Westfalia (koszty jego realizacji wyniosły ok. 2 mln zł) – polegały m. in. na zeskanowaniu dokumentów, usunięciu zabrudzeń z ich powierzchni, przeprasowaniu, tzw. „kąpieli wodnej” oraz uzupełnieniu brakujących części papieru.

Pełna nazwa niemieckiego Instytutu brzmiała: Instytut Higieny Waffen-SS i Policji w Auschwitz, Górny Śląsk (Hygiene Institut der Waffen-SS und Polizei Auschwitz O/S). Utworzono go w 1942 r. Placówka podlegała bezpośrednio Głównemu Urzędowi Higieny SS, ten z kolei Głównemu Urzędowi Sanitarnemu SS. W latach 1943-1945 dyrektorem Instytutu był Joachim Mrugowsky, zbrodniarz osądzony i skazany na śmierć przez powieszenie podczas procesu lekarzy w Norymberdze (1946-1947).

Źródła: Oś: Oświęcim-Ludzie-Historia-Kultura, 2011, nr 35 ; naukawpolsce.pap.pl.