Kolejne odkrycia polskich badaczy na Krymie

Niedawno informowaliśmy o odkryciu, dokonanym przez polskich archeologów w krymskiej Bałakławie - dzięki odnalezieniu domu rzymskiego trybuna wojskowego udało się potwierdzić, że to właśnie tam znajdowała się główna kwatera rzymskiego garnizonu na półwyspie. Tym razem badacze z Torunia dokonali ciekawych odkryć obiektów związanych z historią Królestwa Bosporańskiego.

Iluraton imponuje pozostałościami swoich fortyfikacji, które po dziś dzień pozostają w niezłym stanie i sięgają kilku metrów wysokości. Ich grubość wynosi od 4 do 6 metrów. Kwestią otwartą pozostaje przed kim miały bronić Królestwo Bosporańskie tak potężne umocnienia. To tylko jedno z niezliczonych pytań, na które szukamy odpowiedzi na stepach wschodniego Krymu – mówi kierujący badaniami dr Rakoczy.

Bosporańska patera z IV w. p.n.e. (domena publiczna)

Iluraton wspomniany został przez Klaudiusza Ptolemeusza w Geographike Hyphegesis. Była to jedna z trzech głównych twierdz Królestwa Bosporańskiego, które zajmowało w początkach naszej ery obszary wschodniego Krymu, półwyspu Tamańskiego oraz wybrzeży Morza Azowskiego od rzeki Kubań do ujścia Donu. W tym roku badania skoncentrowały się w trzech miejscach. Pierwsze to rejon bezpośrednio przylegający do fortyfikacji od strony południowej. Mimo, że nie odkryto żadnej architektury – wykopaliska były bardzo owocne. Znaleźliśmy kilkanaście monet bosporańskich z II w. n.e. wykonanych z brązu. Przypuszczamy, że niezabudowana parcela niedaleko głównej bramy pełniła rolę niewielkiego targowiska – mówi dr Rakoczy.

Drugim obszarem badawczym było skrzyżowanie dwóch głównych ulic twierdzy wraz z obszarem sąsiadującym. Polskim badaczom udało się uchwycić nawierzchnię ulicy biegnącej prosto od bramy głównej w kierunku północnym oraz ulicę do niej poprzeczną. Po obu stronach traktu odsłoniliśmy pomieszczenia dwóch domów z II w. Prawie we wszystkich znajdowały się zbiorniki na wodę wykute w skale. Niektóre z nich były przykryte posadzkami. Największa z badanych przez nas cystern miała 4 m głębokości licząc od poziomu ulicy i mogła pomieścić około 100 metrów sześciennych wody – opowiada naukowiec.

Niezwykle interesujący dla archeologów był trzeci obszar badawczy położony w północno-wschodniej części stanowiska. Udało się tam odkryć pozostałości konstrukcji, które należy łączyć z wcześniejszą zabudową tego miejsca. Jest to o tyle istotne, że twierdza powstała w wyniku planowej budowy, która była realizacją ustalonego projektu obejmującego całość założenia obejmującego blisko trzy hektary powierzchni. Wcześniejsze osadnictwo uległo zniszczeniu a jego ślady udało się wytropić właśnie w tym sezonie – nie kryje zadowolenia dr Rakoczy.

Pomocne w odkryciu tych reliktów były dziewiętnastowieczne plany Paula de Brux, jednego z pierwszych badaczy Bosporu Kimeryjskiego, które dostarczył Vladimir A. Goronczarowski z Rosyjskiej Akademii Nauk, wieloletni badacz Iluratonu, biorący udział w badaniach.

Tegoroczne prace trwały do końca sierpnia. Prowadzone były we współpracy z Instytutem Historii Kultury Materialnej Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu oraz Kerczeńskim Historyczno-Kulturalnym Muzeum w Kerczu. Badania zostały dofinansowane ze środków Fundacji Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego.

Królestwo Bosporańskie powstało ok. 480 r. p.n.e. jako związek kolonii greckich na wybrzeżu Krymu, stworzony w celu obrony przed atakami żyjących w głębi lądu Scytów. Stolicą królestwa, rządzonego początkowo przez dynastię Spartokidów, był Pantikapajon (dzisiejszy Kercz). Jedną z głównych sił napędowych rozwoju państwa był handel zarówno z południowymi wybrzeżami Morza Czarnego, jak i stepami scytyjskimi. W początkach pierwszego wieku przed naszą erą królestwo dostało się pod władzę króla Pontu Mitrydatesa VI Eupatora. Po jego klęsce w wojnie z Rzymem obszar Krymu popadł w zależność od imperium - okresowo na półwyspie stacjonował garnizon rzymski. Ostatecznie państwo upadło w IV w. n.e. pod wpływem Wielkiej Wędrówki Ludu.

Źródło: naukawpolsce.pap.pl

Redakcja i uzupełnienie: Tomasz Leszkowicz