Już w piątek ruszą dyskusje... o śmierci

Organizatorzy konferencji tak charakteryzują tematykę tegorocznej sesji: W trakcie obrad chcemy skupić się na złożonej i zmieniającej się przez wieki problematyce stosunku człowieka wobec śmierci. Interesować nas będą m.in. zmiany zwyczajów grzebalnych i funeralnych, sposobu postrzegania śmierci oraz stosunku do niej, dające się zaobserwować w tekstach pisanych oraz w źródłach materialnych, dziełach sztuki. Mamy nadzieję poruszyć także problematykę eschatologiczną, wizje pośmiertnego losu człowieka w różnych czasach i kulturach. Podczas konferencji chcemy podjąć również rozważania nad historią emocji – strachu, ale i nadziei wobec zbliżającej się śmierci. Interesować nas będą także skonwencjonalizowane wizje „dobrej” i „złej” śmierci.

Plakat konferencyjny (autor: Dawid Hoa Manh)

Program konferencji:

Piątek (21.05.2010)

Instytut Historyczny UW, s. A (II p.)

• 12.00 – Uroczysta inauguracja konferencji
• 12.15 – Prof. dr hab. Marcin Kula - Wykład inauguracyjny
• 13.15 – Dyskusja nad wykładem
• 13.45 – Przerwa
• 14.00 – mgr Aleksandra Jatczak (UW) – Moda żałobna czy moda na żałobę?
• 14.30 - Paweł Kociszewski (KPSS w Warszawie) - Śmierć w prawach Wschodu Starożytnego
• 15.00 – mgr Anna Prostko-Prostyńska (UAM) – Agonia i moment śmierci w nowoasyryjskiej sztuce. Analiza niektórych przedstawień relieficznych z okresu panowania Aszurbanipala 668-627 przed Chr.
• 15.15 – Przerwa
• 15.45 – Ewa Zielińska (UW) – Dlaczego Achilles był gniewny? Zarys eschatologii Greków doby archaicznej w oparciu o Iliadę Homera
• 16.15 – Maria Szymczak (UAM) – Bóstwa chtoniczne – rzecz o powiązaniu wegetacji ze śmiercią w wierzeniach starożytnych Greków
• 16.45 – Włodzimierz Chołostiakow (UWM) – Eschatologia orficka jako wyraz resentymentu wobec arystokratycznej kultury homeryckiej w Grecji na przełomie IV i V w. p.n.e.
• 17.15 – Sabina Banasiak (UW) – Misteria eleuzyńskie – doświadczenie niewypowiadalnego
• 17.45 – Przerwa
• 18.00 – Natalia Rataj (UMK) – Noli mortem timere – stoickie ujęcie śmierci w Rozmowach tuskulańskich M.T. Cycerona
• 18.30 – mgr Ilona Szewczyk (UW) – Społeczna „śmierć przed śmiercią” w świetle epigramów Marka Waleriusza Marcjalisa
• 19.00 – mgr Michał Faszcza (US) – Formy wykonywania kary śmierci w armii rzymskiej – konieczność czy zbędne okrucieństwo?
• 19.30 – Zamknięcie I dnia obrad

Sobota (22.05.2010)

Instytut Historyczny UW, s. 17 (III p.)

• 9.00 – mgr Anna Świerczyńska (UŁ) – „Ciebie, który jesteś ziemią, składam do ziemi!”. Pochówki dziecięce w kulturze wielbarskiej w perspektywie obrządku pogrzebowego
• 9.30 – mgr Paweł Szczepanik (UMK) – Słowiańskie wizje świata pozagrobowego. Obraz mityczny i jego ziemskie realizacje
• 10.00 – mgr Anna Pikulska-Stępień (UO) – Między magią a religią – analiza kultury duchowej społeczności Pomorza wczesnośredniowiecznego w oparciu o badania archeologiczne nad obrządkiem pogrzebowym
• 10.30 – Przerwa
• 10.45 – Maksymilian Sas (UW) – Stosunek do męczeńskiej śmierci w myśli św. Brunona z Kwerfurtu
• 11.15 – mgr Karol Szejgiec (UMCS) – Niekrólewska śmierć Roberta Pobożnego – kilka uwag na temat ostatnich rozdziałów dzieła Helgauda z Fleury
• 11.45 – Ludwik Jurek (UW) – Sanctuarium prophanatum. Zabójstwo kapłana w kościele w świetle źródeł XI i XII wieku
• 12.15 – Izabela Chat (UO) – Techniki wczesnoporonne w średniowieczu na przykładzie „Katalogu Magii Rudolfa”
• 12.45 – Obiad ("Cafe Sahara", IA UW)
• 13.45 – Arleta Ciupińska (UO) – Śmierć w Żywocie większym św. Jadwigi (Legenda maior)
• 14.15 – Przemysław Pazik (UW) – Wpływ Visio Tnugdali i Tractatus de purgatorio sancti Patrici na kształtowanie się etosu rycerskiego
• 14.45 – Jacek Ożóg (UJ) – Wizja śmierci w legendach arturiańskich
• 15.15 – mgr Julia Możdżeń (UMK) – Gwałtowna – przerażająca – demoniczna. Wizerunek nagłej śmierci w exemplach przełomu XV/XVI w.
• 15.45 – Przerwa
• 16.00 – Anna Wojciechowska-Żurek (KUL) – Epatować czy kontemplować? Zagadnienie Piety w sztuce średniowiecznej polskiej
• 16.30 – mgr Aleksandra Losik (UAM) – Formularz gotyckich i wczesnorenesansowych inskrypcji sepulkralnych duchowieństwa gnieźnieńskiego
• 17.00 – Agata Niegowska (UJ) – Wierny portret czy symboliczne przedstawienie w gotyckiej sztuce nagrobnej Krakowa? Treści ideowe nagrobków gotyckich
• 17.30 – mgr Dariusz Żyto (UW) – Wymowa ideowa nagrobka kardynała Fryderyka Jagiellończyka – zagadnienia eschatologiczne
• 18.00 – Zamknięcie II dnia obrad

Sobota (22.05.2010)

Instytut Historyczny UW, s. C (IV p.)

• 9.00 – mgr Agnieszka Kwapińska (UP w Krakowie) – Mogliśmy być zbawieni a nie chcieliśmy… - o wizji katolickiego piekła w literaturze religijnej XVII – XVIII wieku
• 9.30 – Anna Brzezińska (US) – Oblicza Śmierci. Meditatio mortis na jeleniogórskim „Cmentarzu Łaski”
• 10.00 – mgr Elżbieta Nowosielska (UW) – Apopleksja, czyli nagła śmierć w świetle XVIII-wiecznej medycyny
• 10.30 – Przerwa
• 10.45 – Jacek Kordel (UW), Robert Skarżycki (UW) – Erat eum terra gravis. Dyskusja prasowa wokół pochówku króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Wołczynie
• 11.15 – Karol Muszyński (UW) – Eksterminacja wrogów życiem narodu? Śmierć jako fundament konstytuujący wspólnotę w relacji z masakr wrześniowych Restifa de la Bretonne
• 11.45 – Krzysztof Sawczuk (UWM) – Śmierć jako "ostateczne zwieńczenie" życia libertyna w dziele francuskiego filozofa przełomu XVIII i XIX wieku – Markiza de Sade
• 12.15 – Edyta Pętkowska (UW) – Śmierć w powieści sentymentalnej
• 12.45 – Przerwa
• 13.00 – Katarzyna Kaczmarek (UW) – Postrzeganie śmierci i życia pozagrobowego w Kole Sprawy Bożej
• 13.30 – Tomasz Maciej Dobrzyński (UW) – „Trujące Pasmo” A.C. Doyle’a jako fabularne przedstawienie brytyjskiego gentlemana w oczekiwaniu na śmierć
• 14.00 – Michael Morys-Twarowski (UJ) – Samobójstwa na Śląsku Cieszyńskim w drugiej połowie XIX w. w świetle „Gwiazdki Cieszyńskiej”
• 14.30 – Obiad ("Cafe Sahara", IA UW)
• 15.30 – Anna Zglińska (UMK) – Stosunek wobec śmierci w świetle inskrypcji nagrobnych i zwyczajów funeralnych wsi ewangelickich na ziemi dobrzyńskiej
• 16.00 – Anna Krześniak (UW) – Cmentarz w przestrzeni miasta i wyobraźni jego mieszkańców – dziewiętnastowieczne przekształcenia
• 16.30 – Izabela Sztuka (UW) – „Ocalić od zapomnienia” Kwidzyn Land Survey. Na ratunek zabytkom sztuki sepulkralnej XVIII – XX wiek
• 17.00 – mgr Marcin Goch (UMK) – Motyw śmierci w twórczości malarza Wilhelma Kotarbińskiego
• 17.30 – Zamknięcie II dnia obrad

Niedziela (23.05.2010)

Instytut Historyczny UW, s. C (IV p.)

• 9.00 – Krzysztof Niewiadomski (UW) – Przyszła wojna – śmiertelne zagrożenie Europy. Myśl pacyfistyczna Jana Gotliba Blocha
• 9.30 – mgr Mateusz Drozdowski (UJ) – Postrzeganie śmierci w czasie pierwszej wojny światowej
• 10.00 – Przerwa
• 10.15 – mgr Sylwia Karolak (UAM) – Nic tak nie obnaża czerni i nie potwierdza jasności jak śmierć. Literackie świadectwa śmierci w „epoce pieców”
• 11.45 – Renata Chrzan (UWr) – Człowiek wobec śmierci w literaturze obozowej
• 11.15 – mgr Joanna Chuchro-Stradomska (UP w Krakowie) – Gdy brakuje już żywych, by grzebać umarłych… czyli jak wyglądały żydowskie obrzędy pogrzebowe w czasie II wojny światowej
• 12.00 – Aleksandra Szameta (UW) – Stosunek najemników do śmierci w świetle wydarzeń w Kongo w latach 1960-1964
• 12.30 – Filip Gończyński-Jussis (UW) – „Tracimy oddanego członka Partii.” Nekrologi z „Trybuny Ludu” jako źródło historyczne
• 13.00 – Bartłomiej Międzybrodzki (UW) - Hazard śmiertelnej przyjemności. Narkomania wśród polskiej młodzieży na przełomie lat 70. i 80 XX wieku
• 13.30 – Maciej Piotr Kawecki (UJ), Karol Jan Kozieł (UJ) – Geneza prawa do kultu osoby zmarłej jako dobra osobistego w prawie polskim
• 14.00 – Obiad ("Cafe Sahara", IA UW)
• 15.00 – Obrady w sali 17

Niedziela (23.05.2010)

Instytut Historyczny UW, s. 17 (III p.)

• 9.00 – Kamil Kęcki (UJ) – Śmierć w życiu społeczności wiejskiej, Krościenko Wyżne w XV wieku
• 9.30 – mgr Kamila Nowak (UMK) – Śmierć oczami kaznodziejów późnego średniowiecza, czyli walka świętych z mocami diabelskimi
• 10.00 – Witali Michalczuk (UW) – Teatr śmierci i zmartwychwstania. Ku zrozumieniu obrazu śmierci w całonocnym czuwaniu niedzieli Zmartwychwstania
• 10.30 – Paweł Dziadul (UAM) – Staroruska wizja przejścia na „tamten świat” w XVI-wiecznej Opowieści o widzeniu Antoniego Galiczanina
• 11.00 – Przerwa
• 11.15 – Elżbieta Chrulska (UMK) – „Rano ślub, a wieczorem grób” – Historia Anny Egnerowej, panny młodej i młodej wdowy
• 11.45 – Piotr Baranowski (UHPJK) – Kara śmierci w XVII-wiecznym prawodawstwie wojskowym Rzeczpospolitej Obojga Narodów
• 12.15 – mgr Kamil Krupiński (UJ) – Kara za grzechy czy wola boska? Pochodzenie śmierci według żołnierzy siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej
• 12.45 – mgr Anna Pastorek (UAM) – Śmierć na morzu w oczach XVII-wiecznych holenderskich marynarzy oraz załóg niemieckich okrętów podwodnych – podobieństwa i różnice
• 13.15 – Obiad ("Cafe Sahara", IA UW)
• 15.00 – Przerwa
• 14.15 – mgr Jolanta Bajko (UAM) – Śmierć, czyli inkrustacja życia. Norwid i Herbert
• 14.45 – mgr Agata Hajda (UŚ) – Wizerunek śmierci w twórczości Edwarda Stachury
• 15.15 – Joanna Maj (UWr) – Śmierć w poezji – trwanie nowoczesnego kryzysu w tomikach „Do widzenia gawrony” Jarosława Marka Rymkiewicza oraz „Cantus” Jana Polkowskiego
• 15.45 – Przerwa
• 16.00 – mgr Mariola Kaca (UMCS) – Zwyczaje i obrzędy pogrzebowe w rzymskokatolickiej parafii pod wezwaniem św. Idziego w Suchej
• 16.30 – Aleksandra Konarzewska (UW) – „Usensownianie” bezsensownego. O pokusie formalizacji
• 17.00 – Zamknięcie III dnia obrad

Na każdy referat przewidziane jest 20 min wystąpienia i 10 min dyskusji.

Więcej informacji uzyskać można na stronie internetowej konferencji.

Patronem medialnym konferencji jest „Histmag.org”

Pogrubioną czcionką zaznaczono wystąpienia naszych stałych publicystów.