Już jutro rozpoczną się obchody 65. rocznicy likwidacji przez Niemców Litzmannstadt Ghetto
Getto żydowskie w Łodzi powstało w wyniku zarządzenia prezydenta policji Johanna Schäfera z 8 lutego 1940 r. Położone było ono w północnej części Łodzi (dzielnice Bałuty i Stare Miasto) i zajmowało powierzchnię 4,13 km2. W momencie zamknięcia dzielnicy znajdowało się w nim ok. 160 tys. Żydów. Funkcję szefa żydowskiego administracji getta pełnił Chaim Mordechaj Rumkowski. Z czasem w getcie znaleźli się też Żydzi z innych krajów europejskich, polscy Żydzi ze zlikwidowanych gett prowincjonalnych, 5 tys. Cyganów oraz grupa dzieci i młodzieży polskiej. Pierwsze wywózki z Łodzi rozpoczęły się 23 czerwca a zakończyły 29 sierpnia 1944 r. Getto łódzkie (w przeciwieństwie do np. warszawskiego) nie zostało zniszczone po likwidacji.
Kładka nad ulicą Zgierską na terenie Litzmannstadt Ghetto. Część oficjalna obchodów odbywać będzie się przede wszystkim w środę i czwartek. 26 sierpnia odbędą się uroczystości upamiętniające obozy dla Romów oraz dzieci i młodzieży polskiej a także modlitwy i odsłonięcie pamiątkowej tablicy na Cmentarzu Żydowskim. 27 sierpnia odbędą się m.in. ceremonie rocznicowe na terenie Memoriału Radegast Bahnhof, Marsz Pamięci do Parku Ocalałych, odsłonięcie Pomnika Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej oraz uhonorowanie polskich Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata odznaczeniami państwowymi wręczonymi przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Rocznicowe wystawy...,
W czasie obchodów otwartych zostanie także kilka wystaw poświęconych Litzmannstadt Ghetto:
- „Zagłada żydowskich miasteczek” – wystawa zorganizowana przez IPN w Łodzi i Muzeum Tradycji Niepodległościowych
- „Getto. Terra Incognita. Sztuka walcząca Ariego Ben Menachema i Mendla Grosmana” – wystawa kolaży powstałych ze zdjęć wykonanych w łódzkim getcie.
- „I skrzypce przestały grać...” – wystawa upamiętniająca Romów przebywających w getcie.
- „Pogrzebane wspomnienia” – wystawa zdjęć innego fotografa getta, Henryka Rossa.
Logo obchodów rocznicowych - rysunek autorstwa Abrahama Koplowicza (1930-1944), mieszkańca getta wywiezionego i zagazowanego w Auschwitz. ... filmy...
Codziennie odbywać będą się też pokazy filmów fabularnych oraz dokumentalnych o losach Żydów w Polsce w czasie wojny. Od poniedziałku do środy miejscem projekcji będzie Rynek Starego Miasta (godz. 20:30), natomiast w czwartek, piątek i sobotę pokazy odbywać będą się w kinie Kinematograf (plac Zwycięstwa 1). Po za tymi pokazami będą miały miejsca także premiery filmów Ventzki. Dzieci sprawców, dzieci ofiar (reż. Piotr Szalsza), ...nie oplataj mnie (reż. Piotr Zarębski), Wiosna 1941 (reż. Uri Barbur), Perecowicze (reż. Sławomir Grünberg).
W czasie ostatnich trzech dni obchodów odbywać będą się premierowe pokazy filmu Likwidacja Ghetta Litzmannstadt. Film w reżyserii Michała Bukojemskiego wykonany został w technologii obrazu 3D oraz technologii dźwięku Dolby Digital. Łączy on sceny fabularne, materiały archiwalne oraz ścieżkę dźwiękową odtwarzającą gwary języka jidisz, efekty synchroniczne i efekty boczne. Wszystko to tworzy obraz życia łódzkiego getta w przededniu likwidacji w sierpniu 1944 r. Pokazy odbywać będą się co 60 minut w czwartek i piątek pomiędzy 16:00 a 19:00 oraz w sobotę pomiędzy 12:00 a 19:00 na terenie Memoriału Radegast Bahnhof. Po zakończeniu uroczystości rocznicowych film przekazany zostanie do zasobów Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.
W piątek o godz. 18:00 w ramach akcji Masa Krytyczna planowany jest przejazd rowerowy przez obszar byłego getta.
... i konferencje naukowe
W piątek 28 sierpnia w gmachu Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego (ul. Kopcińskiego 8/12) o godz. 9:00 rozpocznie się konferencja naukowa pt. Rząd RP na uchodźstwie i Delegatura Rządu na Kraj wobec zagłady Żydów. W czasie sesji uroczyste przemówienia wygłoszą: ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, współzałożyciel Rady Pomocy Żydom „Żegota” prof. Władysław Bartoszoewski oraz były ambasador Izraela w Polsce prof. Szewach Weiss. Następnie referaty wygłoszą pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej:
- prof. Grzegorz Berendt - Polacy ratujący Żydów
- dr Waldemar Grabowski - Rada Pomocy Żydom „Żegota” w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego
- dr Marcin Urynowicz - Rząd RP wobec Endlösung.
Po referatach nastąpi dyskusja oraz warsztaty naukowe w Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnym UŁ (ul. Rogowska 26) poświęcone źródłom archiwalnym do dziejów Litzmannstadt Ghetto. W piątek o godz. 15:00 w Pałacu Biedermanna (ul. Franciszkańska 1/5) odbędzie się natomiast seminarium naukowe Ghetto Litzmannstadt - źródła i projekty badawcze.
Szczegółowy plan obchodów znaleźć można na stronie organizatorów
