Jezioro Gopło odsłoniło konstrukcje, które mogły być elementami portu
Widok na jezioro Gopło, w tle Mysia Wieża w Kruszwicy (fot. Jerzy Strzelecki, CC BY-SA 3.0). Konstrukcja drewnienia (palisada z wyciosanych desek, rynna kłodowa i pale) ma kilkadziesiąt metrów długości. Zdaniem archeologów może pochodzić z okresu funkcjonowania mietlickiego grodu (IX-XII wiek). Jest rozlokowana wzdłuż obecnego brzegu Gopła. Przez lata elementy drewniane skrywała woda, co nie pozwalało na ich odkrycie. Obecnie poziom wody w jeziorze jest bardzo niski.
„Zdarza się, że Gopło ma niższy lub wyższy stan wody, ale tak niskiego nie notowano od lat. Zawsze, gdy jest susza archeolodzy ruszają w teren, bo rzeki i jeziora ujawniają wówczas prawdziwe skarby” – powiedział PAP archeolog Robert Wyrostkiewicz, który dokonał odkrycia razem z żoną Darią – również archeologiem.
Odkrycie w gminie Kruszwica być może nie jest skarbem w potocznym rozumieniu, bo nie są to złote czy srebrne monety, ale może pozwolić na poznanie historii miejsca, o którym niezwykle mało wiadomo, bowiem o grodzisku w Mietlicy do dziś nie powstała żadna monografia naukowa.
„Na pewno nie były to umocnienia dla całego grodziska. Widać już zakres tej konstrukcji, która ma kilkadziesiąt metrów. A przynajmniej ponad 30 metrów uwidocznił niski stan wody. To zdecydowanie za mało, żeby mówić, że spełniała ona funkcję obronną. Taką co do zasady spełniało samo grodzisko, ale nasze odkrycie było raczej wzmocnieniem nadbrzeża związanym np. z istniejącym tutaj portem. Na pewno wał w tym miejscu był lepiej zabezpieczony przed podmywaniem, ale trudno mówić, żeby była to główna funkcja tak skomplikowanej konstrukcji" – mówi Robert Wyrostkiewicz.
Jego żona, która jako pierwsza zauważyła odsłonięte przez Gopło drewniane konstrukcje, podkreśla, że jest to szczelna palisada (ogrodzenie – PAP), a także rynna kłodowa zbudowana z kilku wydrążonych drzew o podobnej średnicy, które intencjonalnie wypełnione zostały drobnymi kamyczkami. Wszystko stabilizują drewniane pale.
„Wydawałoby się, że jest to konstrukcja portowa, ale pewność co do tego będziemy mieli dopiero po badaniach wykopaliskowych" – dodaje Daria Wyrostkiewicz.
Oboje, wraz z dziećmi, mieszkają od niedawna kilkaset metrów od Gopła, więc tajemnicze konstrukcje pojawiły się nad brzegiem jeziora, niejako na wyciągnięcie ręki. W ich ocenie Gopło nadal skrywa kolejne tajemnice.
„Nie znamy dokładnych zarysów Gopła sprzed tysiąca lat. Nie wiemy też, gdzie te konstrukcje się kończą, bo w pewnym momencie wchodzą one w ziemię, wchodzą w brzeg, który zazwyczaj zalany jest wodą. Nie wiemy, jakie zabytki będzie można odnaleźć wokół. Czy są to zabytki o charakterze handlowym czy rybackim. Jeśli niski stan wody utrzyma się, wskazane byłyby badania wykopaliskowe, przynajmniej sondażowe" – wskazał Robert Wyrostkiewicz.
Pewne jest, że dalsze badania prowadzone będą w ramach projektu realizowanego przez rodzinę archeologów pod nazwą „Misja Pogotowie Archeologiczne", nad którym to projektem patronat honorowy objął Mikołaj Bogdanowicz, wojewoda kujawsko-pomorski. Konsultantem naukowym „Misji Pogotowie Archeologiczne" jest prof. Joanna Kalaga, archeolog specjalizująca się w okresie wczesnego średniowiecza.
„Przy tego typu odkryciach ważne jest, aby poza dokumentacją terenową wykonać badania dendrologiczne i dendrochronologiczne. Należy pobrać kawałek materiału z konstrukcji drewnianej i dzięki badaniom laboratoryjnym wydatować z próbki drewno. Odkrycie moich byłych studentów z Instytutu Archeologii Instytutu Warszawskiego wydaje się bardzo ciekawe i wymaga dalszych badań, być może wykopaliskowych" – oceniła prof. Kalaga.
Robert Wyrostkiewicz dodał, że badania trzeba wykonywać jak najszybciej, gdyż zachowanie się tych konstrukcji przez tyle lat możliwe było dzięki ograniczonemu dostępowi tlenu. Konserwowała je woda. Teraz, gdy są odsłonięte, ich trwałość może być poważnie zagrożona.
„Chcemy dowiedzieć się o tym miejscu jak najwięcej. W latach 70. i 90. XX wieku były prowadzone badania grodu warownego w Mietlicy, potocznie nazywanego legendarną stolicą Goplan, ale nadal o tym miejscu wiemy bardzo niewiele. A tajemnicą poliszynela jest dla znawców tematu to, że okoliczne pola wzbudzają duże zainteresowanie poszukiwaczy skarbów. W ramach obowiązującego prawa chcielibyśmy przeprowadzić tu szeroko zakrojone badania archeologiczne przy wsparciu pasjonatów historii z wykrywaczami metalu, których wiedzę i umiejętności należy dobrze wykorzystać" – dodał.
Jako pierwszy o odkryciu nad Gopłem napisał portal iKruszwica.pl.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl, autor: Tomasz Więcławski
