Jak wyglądała dieta łowcy tysiące lat temu?

Badacze szczegółowo analizowali zabytki i szczątki zwierzęce pozyskane – już nawet kilkadziesiąt lat temu – podczas wykopalisk w dzisiejszym Rzucewie (woj. pomorskie). Znajduje się tam jedna z najbardziej znanych pradziejowych osad na terenie Polski położonych nad Bałtykiem.

Uwagę archeologów przykuły zarówno liczne zabytki i szczątki zwierząt upolowanych przez łowców, jak również fakt, że ludzie mieszkali w tym samym miejscu nieprzerwanie przez kilka tysięcy lat.

Z najnowszych analiz wynika m.in., że dieta mieszkańców nadmorskiej osady sprzed kilku tysięcy lat była bardziej urozmaicona, niż do tej pory sądzono.

Zdjęcie satelitarne Mierzei Helskiej i Zatoki Puckiej (domena publiczna).

„W diecie dominowały co prawda ryby, były w niej też foki grenlandzkie, ale wśród kości znalezionych na terenie osady znajdowały też takie należące do zwierząt leśnych: tura, jelenia, sarny, wiewiórki czy kuny” – mówi kierowniczka projektu, w ramach którego wykonano szereg analiz specjalistycznych, archeolog Danuta Król z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Mieszkańcy osady preferowali łatwiejsze źródła pożywienia, jakimi bezsprzecznie były ssaki morskie i ryby, ale – jak zauważa badaczka – z jakiegoś powodu dietę wzbogacano też o zwierzęta żyjące w lasach.

Do tej pory eksperci przebadali szczątki ok. 100 tys. ryb, które zapewne zostały zjedzone przez mieszkańców osady. Były to głównie dorsze – ich długość dochodziła do 70 cm i szczupaki, które osiągały metr długości.

O tym, że w Rzucewie polowano na foki naukowcy wiedzieli już z wcześniejszych analiz. Jednak bardziej szczegółowe analizy kości wykazały, że znajdują się na nich nacięcia wykonane krzemiennymi narzędziami. „Potwierdza to tezę, że upolowane sztuki przynoszono do osady w całości i w tym miejscu je oprawiano” – dodaje Król.

Najnowsze analizy zweryfikowały też szacunki dotyczące wieku najstarszych konstrukcji. Do tej pory archeolodzy sądzili, że pierwsze wykonano w tym miejscu w połowie III tysiąclecia p.n.e. Tymczasem z najnowszych analiz wynika, że stało się to już 2 tysiące lat wcześniej.

„Pierwsze domostwa pojawiły się na Cyplu Rzucewskim ok. 4500 r. p.n.e. Były to półziemianki, kształtem zbliżone do koła lub owalu o średnich wymiarach przekraczających nieco 3 na 3 metry” – opisuje archeolog. Dopiero ok. 2500 r. p.n.e. nadmorscy łowcy zamieszkali w chatach słupowych. Budowano je na planie prostokąta i były większe od półziemianek. Były to już budowle naziemne – przestrzeń między wbitymi w podłoże palami uszczelniano mchem, gałązkami i plecionką, ale w odróżnieniu od innych podobnych konstrukcji z południowej części Pomorza – nie stosowano w tym celu w ogóle gliny.

W sumie archeolodzy odkryli tam 3 półziemianki, paleniska i liczne jamy zasobowe, w których przechowywano zapasu żywności. Największy teren zajmowała osada datowana na ok. 2500 lat p.n.e. – wówczas składało się na nią 8 chat słupowych. Obok nich oprawiano ryby, wykonywano siekiery kamienne i obrabiano bursztyn.

Pozostałości pradziejowej osady łowców znajdujące się w Rzucewie nad Zatoką Pucką odkryto już pod koniec XIX w. Badania archeologiczne miały miejsce w kolejnych dziesięcioleciach. Ostatnie trwały od latach 80. ubiegłego wieku do 2011 r. To zabytki i kości z tych badań poddano analizom specjalistycznym w ramach najnowszego projektu Muzeum Archeologicznego w Gdańsku sfinansowanego ze środków resortu kultury – „Ochrona zabytków archeologicznych”. Ich wyniki ukazały się we właśnie wydanym tomie „Zespół osadniczy z epoki kamienia – Rzucewo, gmina Puck, stanowisko I”.

Źródło: naukawpolsce.pap.pl, autor: Szymon Zdziebłowski

Kupuj świetne e-booki historyczne i wspieraj ulubiony portal!

Regularnie do sklepu Histmaga trafiają nowe, ciekawe e-booki. Dochód z ich sprzedaży wspiera działalność pierwszego polskiego portalu historycznego. Po to, by zawsze był ktoś, kto mówi, jak było!

Sprawdź dostępne tytuły pod adresem: https://sklep.histmag.org/