Jak przygotować dobry news?

Ogólne wytyczne

• Zawsze staraj się w newsie odpowiedzieć na kilka podstawowych pytań: kto?, co?, gdzie?, kiedy?, dlaczego? jakie są tego konsekwencje? Dotyczy to zarówno newsów na temat planowanych imprez historycznych, jak i wydarzeń społecznych czy politycznych (np. kto wydał określoną decyzję? o jakiej decyzji mowa? dlaczego ją wydano? kiedy? jak zareagowały osoby, których dotyczy?).
• Nigdy nie mieszaj informacji i własnej opinii. News ma na celu przekazanie informacji o określonych faktach i ewentualnie zacytowanie opinii innych osób. Jeśli chcesz dodać własną opinię, wyraźnie oddziel ją od reszty newsa za pomocą śródtytułu (zobacz przykład).
• Unikaj wartościowania. Nawet, jeśli piszesz o schwytaniu nazistowskiego zbrodniarza, nie pisz że „nareszcie” udało się go odnaleźć. Materiał informacyjny nie powinien przemycać emocji, poglądów czy wartości, nawet tych powszechnie akceptowanych w danej sytuacji. Jeśli przygotowujesz newsa na podstawie materiałów prasowych (np. na temat określonej imprezy), postaraj się wychwycić informacje o charakterze reklamowym i nie uwzględniaj ich w swoim tekście (np. zdań takich, jak: „wszyscy doskonale się bawią podczas każdej edycji tego festynu”).
• Nawet jeśli przygotowujesz news o inicjatywie, w której uczestniczysz, zawsze pisz w trzeciej osobie (np.: „Organizacja X przygotowuje...”, a nie: „Przygotowujemy....”). Inaczej możesz wprowadzić w błąd czytelnika, który nie wie, czy pierwsza osoba odnosi się do autora newsa czy np. redakcji portalu.
• Niezależnie od rodzaju newsa kontroluj wiarygodność źródeł. Jeśli znalazłeś interesującą informację w mniejszym medium, sprawdź, czy donosiły o niej także większe środki przekazu. Jeśli polskie media informują o wydarzeniu zagranicznym, zwykle lepszym źródłem będą media z kraju, w którym doszło do danego wydarzenia. Jeśli w informacji do której dotarłeś znajduje się odwołanie do innego medium („jak donosi gazeta X...”), znajdź artykuł z tego właśnie środka przekazu i na nim się oprzyj. Unikaj czerpania informacji z prywatnych stron internetowych, Wikipedii czy portali dziennikarstwa obywatelskiego o ograniczonym systemie weryfikacji. W wypadku wszelkiego rodzaju imprez zwykle najlepszym źródłem informacji jest strona internetowa organizatora.
• Sprawdź czy Histmag.org pisał już na ten lub pokrewny temat. Jeśli tak – nie dubluj wcześniejszych newsów, ale postaraj się do nich nawiązać. Aby odnaleźć newsy na określony temat możesz wykorzystać wyszukiwarkę.
• Wyjaśniaj kontekst. Jeśli piszesz o nowym odkryciu w danej dziedzinie, należy wspomnieć najważniejsze z wcześniejszych odkryć, np. jeśli wspominasz o nowej książce na temat Titanica, wypada nadmienić kiedy doszło do zatonięcia tego okrętu. Zawsze upewniaj się, czy wskazane wydarzenia, nazwiska, nazwy lub fakty będą zrozumiałe dla przeciętnego czytelnika bez dodatkowych objaśnień. Jeśli nie jest to pewne – dodaj objaśnienie.
• Podawaj konkrety. News powinien zawierać ścisłe, sprawdzalne informacje. Dlatego wypowiedzi należy przypisywać do konkretnych osób (np. „jak twierdzi X, dyrektor Y”, nie zaś: „Jak się często mówi...”), podawać liczby i dane o ile są dostępne (np. „na miejscu zebrało się około 200 osób”, a nie: „na miejscu było sporo osób”).
• Dbaj o aktualność. Zależnie od tematu, news jest zwykle newsem wyłącznie przez kilka godzin lub dni. Nie ma sensu pisać na temat wydarzeń, o których inne media dawno już poinformowały, chyba że materiał będzie zawierać nowe informacje lub ich nowatorską syntezę. W przypadku wydarzeń z zagranicy news ze świata nauki może zachowywać swoją wartość nawet przez kilkanaście dni, ale tylko jeśli dotąd nie trafił do polskich środków przekazu.

Lead

Każdy news ma krótką zajawkę (lead), która jest wyświetlana na stronie głównej, w katalogu wydarzeń i nad tekstem newsa, pogrubioną czcionką. Dobry lead powinien liczyć maksymalnie 50–60 słów i zachęcać czytelnika do lektury całości tekstu. Powinien zawierać główną informację newsa lub do niej nawiązywać. Część informacji z leada można powtórzyć w treści newsa, ale nie powinna być zapisana tymi samymi słowami.

Zasady opracowywania źródeł

Zdecydowana większość newsów powstaje na podstawie innych doniesień medialnych – tylko niewielka część stanowi treść w pełni oryginalną. Dlatego szczególnie ważne jest zachowywanie przyjętych zasad cytowania i opracowywania źródeł. Wykorzystywanie nawet dużych partii innego tekstu jest dozwolone i powszechnie praktykowane w mediach. Zawsze jednak, jeśli opierasz się na tekście innego autora, informuj o tym („jak donosi gazeta X”, „jak informował Pan X na łamach Y”, „jak powiedział Z w wywiadzie udzielonym dziennikowi V” itp.). Staraj się też, aby treść newsa, nawet jeśli zawiera te same informacje co materiał, na którym się opierasz, była zapisana Twoimi własnymi słowami. Nie wolno kopiować całych zdań z oryginalnego artykułu – nawet jeśli nie zawsze jest to formalny plagiat, to takie działanie stanowi naruszenie etyki dziennikarskiej. Podawać bez zmian należy wyłącznie zawarte w źródłowym tekście cytaty, a także sądy autora, które po trawestacji mogłyby zmienić swój sens.

Dobrym zwyczajem jest wykorzystanie więcej niż jednego źródła, tak by materiał opublikowany na Histmag.org zawierał pełniejsze spektrum opinii. W wypadku korzystania ze źródeł zagranicznych niekiedy warto podeprzeć się także materiałami polskimi, o ile zawierają odmienną, lokalną perspektywę. Jeśli news dotyczy tematu z pogranicza historii, zasadne jest dodanie odpowiedniego komentarza historycznego.

Zawsze należy podać dokładnie namiary na źródło według standardowych zasad cytowania. W wypadku źródeł internetowych wystarczy link bezpośredni.

Newsy na temat wydarzeń kulturalnych

Wyjątek od powyższych zasad stanowią newsy oparte na materiałach prasowych. Przykładowo pisząc o zapowiadanych imprezach można wykorzystywać całe zdania lub nawet akapity, zawarte w materiałach przygotowanych dla mediów przez organizatorów danej inicjatywy. Zawsze należy natomiast zadbać, by tekst ostateczny miał charakter informacyjny, nie zawierał wypowiedzi o charakterze czysto reklamowym, emocjonalnym, subiektywnym itp.

Powyższy tekst zawiera tylko niewielki wybór porad. W razie potrzeby będzie stopniowo rozwijany.