Iskry na styczeń!
Błyskotliwe eseje z pogranicza historii, antropologii kultury i literatury. Autor, obficie czerpiąc z licznych lektur oraz z własnych doświadczeń, opowiada o niekończącej się przygodzie człowieka z rzeczami, o przedmiotach od wieków towarzyszących ludziom w życiu i pracy, takich jak garnek, siekiera, lustro, rower, buty czy książki. O ich dziejach, zmiennych funkcjach i wartości oraz o tym, jak ewoluuje nasze postrzeganie rzeczy i potrzeba ich posiadania.
O autorze:
Zdzisław Skrok (ur. 1950) – archeolog, popularyzator nauki, publicysta. Autor kilkunastu książek z zakresu archeologii, dziejów cywilizacji i poszukiwania skarbów. Między innymi: Na tropach archeologicznych tajemnic Mazowsza (Iskry 1980), Rodowód w głębi ziemi (LSW 1984), W poszukiwaniu Eldorado i ziemi obiecanej (Iskry 1985), Wykopaliska na pograniczu światów (Nasza Księgarnia 1988), Odkrywcy oceanów (Wydawnictwo Morskie 1990), Archeologia podwodna (WAiF 1991), Świat dawnych piratów (Rytm 1998), Skarby Polski (Bellona 2002), Słowiańska moc (Iskry 2006), Podolska legenda (Iskry 2007), Wielkie Rozdroże (Iskry 2008) i Mądrość prawieków (Iskry 2009).
Opowieści o dziewiętnastowiecznej fascynacji odkryciami archeologicznymi w krajach egzotycznych. Informacje dotyczące historii i kultury starożytnych Sumerów, Egipcjan, Azteków czy mieszkańców Pompei przeplatają się z fabularnym opisem przygód pierwszych odkrywców, wśród których byli nie tylko naukowcy, ale też awanturnicy żądni skarbów i sławy.
O autorze:
Zenon Kosidowski (1898-1978) urodził się w Inowrocławiu w rodzinie inteligenckiej, był ciotecznym bratem Arkadego Fiedlera. Ukończył Gimnazjum Klasyczne w Poznaniu, zmobilizowany do armii pruskiej walczył pod Verdun. Po dezercji uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Studiował na Uniwersytecie Poznańskim i Uniwersytecie Jagiellońskim.
Zadebiutował w 1919 roku jako poeta. Od 1928 roku był dyrektorem poznańskiej rozgłośni Polskiego Radia, od 1934 roku prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich w Poznaniu, a od 1937 roku wicedyrektorem Polskiego Radia w Warszawie. W roku 1938 został laureatem Srebrnego Wawrzynu Polskiej Akademii Literatury.
Po wybuchu drugiej wojny światowej dotarł do Portugalii, a następnie USA, gdzie m.in. wykładał na uniwersytecie w Los Angeles.
W 1952 roku wrócił do kraju i podjął z konieczności – nie mając żadnych środków do życia – działalność pisarską. Wydał: Gdy słońce było bogiem (1956), Królestwo złotych łez (1960), Opowieści biblijne (1965), Rumaki Lizypa (1965) i Opowieści ewangelistów (1979).
Ród Słonimskich zapisał się chlubnie w dziejach polskiej, rosyjskiej, francuskiej, amerykańskiej i żydowskiej kultury. Wspaniale opisuje to w swej książce Janina Kumaniecka. Z tego sławnego rodu mam zaszczyt przyjaźnić się z profesorem Piotrem Słonimskim, długoletnim szefem francuskiego Centrum Genetyki Molekularnej CNRS. Wcześniej jednak, miałem szczęście być sekretarzem osobistym Antoniego Słonimskiego.
Jego sylwetka często staje mi przed oczami. Szczupły, łysy, w nieco sfatygowanym angielskim płaszczu i takimż kapeluszu. Pod płaszczem staromodny garnitur z kamizelką, elegancki krawat i kpiarski uśmiech zza wypukłych okularów. Był jak przybysz z innego świata – świata mieszkania w alei Róż pełnego dziewiętnastowiecznych ksiąg i bibelotów, miękkiej sofy i stylowych mebli, antycznego biurka, przy którym pisał, spoglądając na podobizny Adama Mickiewicza i Józefa Piłsudskiego w legionowej kurtce. Codziennie wychodził ze swojego mieszkania do kawiarni przy placu Trzech Krzyży, gdzie spotykał przyjaciół, przyjmował interesantów, odbierał hołdy. Stamtąd rozchodziły się na Warszawę jego komentarze i słynne żarty. Kiedyś, obok szatni, zaplątał się przy zapinaniu płaszcza. Jakaś obca kobieta pospieszyła z pomocą. „Dziękuję pani – powiedział pan Antoni, wyjmując wreszcie rękę z rękawa – w konflikcie człowieka z płaszczem trzeba być po stronie człowieka, a nie po stronie płaszcza”.
Zawsze starał się być po stronie człowieka, przeciw płaszczom krępującym ludzką wolność. (...)
Głosił zasadę partnerskiego kompromisu z władzą, ale w sytuacjach granicznych bywał twardy jak skała. Patos przeplatał ironią, a przyrodzoną kąśliwość języka łączył z wielką ludzką dobrocią. Był jednym z ostatnich przedstawicieli wspaniałego plemienia niepokornej polskiej inteligencji, którzy deklarowali za Kantem, że „niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie". Jeśli wszakże przyjrzeć się uważnie dokonaniom tych ludzi, to łatwo spostrzec, że postępowali tak, jakby – wedle określenia pana Antoniego – mieli prawo moralne ponad sobą, a niebo gwiaździste w sobie. Niebo gwiaździste, na którym szukam nieraz znaku, pozdrowienia, rady od pana Antoniego.
Adam Michnik
Imponująca opowieść o prawie czterechsetletniej historii wielopokoleniowej rodziny, rozsianej po całym świecie: Ameryce Północnej i Południowej, Australii, Belgii, Francji, Polsce, Włoszech. Długą listę jej członków rozpoczyna skromny rabin z Leszna, który najprawdopodobniej nawet nie przypuszczał, że jego potomkami będą w większości najwybitniejsi przedstawiciele świata sztuki, nauki i interesów, prawdziwi luminarze w swoich dziedzinach. Poznając ich dzieje, śledzimy jednocześnie wpływ, jaki mieli na życie w krajach, gdzie rzucił ich los.
Lektura książki zachęca do refleksji nad kulturą żydowską i związanym z nią trudnym procesem asymilacji, pokazuje też przemiany dokonujące się we wzajemnych relacjach i świadomości przedstawicieli różnych narodów i wyznań. Publikacja jest wzbogacona licznymi fotografiami z rodzinnego archiwum autora.
Książka wyróżniona Nagrodą Marii Ginter za najlepszą książkę wspomnieniową 2004 roku.
O autorze
Krzysztof Teodor Toeplitz (1933-2010), publicysta, krytyk filmowy, współpracownik między innymi „Nowej Kultury” (1952-1959), „Przeglądu Kulturalnego” (1959-1960), „Kultury” (1965-1969 i 1975-1981) oraz „Polityki” (od 1983). W latach 1969-1975 redaktor naczelny „Szpilek”, 1991-1992 dziennika „Nowa Europa” a od 1994 do 1998 roku „Wiadomości Kulturalnych”. W latach 1955-1958 i 1981-1987 kierownik literacki Zespołu Filmowego „Kadr” a od 1979 do 1980 roku Zespołu Filmowego „Iluzjon”. Autor scenariuszy filmowych i TV, między innymi Czterdziestolatka, sztuk teatralnych oraz książek, wśród nich Kino dla wszystkich (1964), Mieszkańcy masowej wyobraźni (1970), Zaćmienie informacyjne (1986), Najkrótsze stulecie (2000). Zdobywca licznych nagród, między innymi nagrody im. Karola Irzykowskiego za krytykę filmową (1966), Nagrody Państwowej III stopnia „za twórczość w dziedzinie felietonów literackich w prasie, radiu i telewizji”. Otrzymał także statuetkę „Gwiazda Telewizji Polskiej” wręczoną z okazji 50-lecia TVP „za scenariusze seriali telewizyjnych, programy publicystyczne o tematyce kulturalnej” (2000) oraz Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009).
